Ernest Bloch
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 lipca 1880
Genewa

Pochodzenie

żydowskie

Data i miejsce śmierci

15 lipca 1959
Portland

Przyczyna śmierci

nowotwór

Instrumenty

skrzypce

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, pedagog, dyrygent

Strona internetowa

Ernest Bloch (ur. 24 lipca 1880 w Genewie, zm. 15 lipca 1959 w Portland)[1][2] – amerykański kompozytor, pedagog i dyrygent żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Studiował w konserwatorium w Genewie grę na skrzypcach u Alberta Gossa i Louisa Étienne-Reyera oraz solfeż i kompozycję u Émile’a Jaques’a-Dalcroze’a. W latach 1896–1899 kontynuował studia w Brukseli u Eugène’a Ysaÿe’a (skrzypce), François Rasse’a (kompozycja) i Franza Schörga (skrzypce i muzyka kameralna). Następnie wyjechał do Niemiec, gdzie w latach 1899–1901 studiował pod kierunkiem Iwana Knorra we Frankfurcie n. Menem, a w latach 1901–1903 u Ludwiga Thuillego w Monachium[1][2].

Od 1909 do 1911 działał jako dyrygent w Lozannie i Neuchâtel. W latach 1911–1915 wykładał kompozycję w genewskim konserwatorium. W tym czasie miał już w swoim dorobku m.in. dwie symfonie, dwa poematy symfoniczne i liryczną operę Macbeth, której prapremiera miała miejsce w Opéra-Comique w Paryżu, 30 listopada 1910[1][2].

W 1916 wyjechał do USA i osiedlił się w Nowym Jorku. Jego amerykańską karierę kompozytorską zapoczątkowała prapremiera I Kwartetu smyczkowego b-moll w wykonaniu Flonzaley Quartet, w grudniu 1916. Jego kompozycje orkiestrowe były wykonywane w Bostonie, Nowym Jorku i Filadelfii. W marcu 1917 osobiście dyrygował Bostońską Orkiestrą Symfoniczną podczas prawykonania swojego tryptyku symfonicznego Trois poemes juifs[1][2]. Po kolejnym sukcesie w Filadelfii, gdzie w styczniu 1918 poprowadził wykonanie swoich „żydowskich” kompozycji dyrygując Orkiestrą Filadelfijską, podpisał kontrakt z firmą wydawniczą G. Schirmer Inc., która opublikowała te kompozycje z logo kompozytora (Gwiazda Dawida z inicjałami EB w środku) utrwalając w świadomości opinii publicznej jego żydowską tożsamość[2].

Równocześnie Bloch rozwijał swoją działalność pedagogiczną: początkowo w nowojorskiej David Mannes School of Music, następnie w Cleveland Institute of Music, którego był założycielem i dyrektorem (1920–1925), wreszcie w konserwatorium w San Francisco, którym kierował (1925–1930). W 1930 wyjechał na 8 lat do Europy, ale wobec narastającego antysemityzmu powrócił na stałe do USA. W 1940 objął stanowisko profesora na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, gdzie prowadził kursy letnie aż do przejścia na emeryturę w 1952[1][2].

Był laureatem kilku amerykańskich nagród kompozytorskich. Istnieje kilka towarzystw jego imienia: londyńskie International Ernest Bloch Society (IEBS), którego pierwszym honorowym prezesem był Albert Einstein, założone jeszcze za życia kompozytora w 1937 i reaktywowane w 2008[3] oraz The Ernest Bloch Legacy Project z siedzibą w Newport, związane z Agate Beach, gdzie Bloch mieszkał przez ostatnie 18 lat (1941–1959)[4], a także stowarzyszenia w Izraelu i Szwajcarii[3][4].

Twórczość

Bloch dążył do wypracowania autonomicznego stylu muzyki żydowskiej[5]. Większość jego kompozycji osadzona jest w tematyce hebrajskiej, nierzadko rytualnej[6], np. II Symfonia „Israel” (1916), Schelomo: a Hebrew Rhapsody (1916), Baal-Shem – Three Pictures of Chassidic Life (1923), msza hebrajska Avodath Hakodesh (1933) i inne utwory składające się na tzw. „cykl żydowski”. Ich orientalny lub quasi-hebrajski charakter potęguje bogata kolorystycznie instrumentacja i zwiększone interwały, zwłaszcza w Schelomo kwarty czyste i zwiększone przywodzą na myśl dźwięk szofaru w Rosz ha-Szana i Jom Kipur. Inne cechy jego hebrajskiego idiomu muzycznego to częste akcentowanie końcowej części taktu (analogicznie jak w języku hebrajskim), nieskrępowany przebieg rytmiczny (sugerujący melizmaty hebrajskiego śpiewu) oraz wszechobecny synkopowany rytm typu scotch snap (i jego odmiany), który stał się znany jako „rytm Blocha”[2].

Obok muzyki żydowskiej Bloch komponował też utwory oparte częściowo na estetyce neoklasycystycznej[2][6], np. dwie sonaty na skrzypce i fortepian (1920, 1924), I Kwintet fortepianowy (1923) (gdzie wykorzystał ćwierćtony w I i III części), czy Concerto Grosso nr 1 (1925)[2]. Jednak w całej twórczości Blocha widoczna jest jego skłonność do eklektyzmu, choćby w inspirowanym poezją Walta Whitmana cyklu fortepianowym Poems of the Sea (1922), w którym występuje mieszanka impresjonizmu, modalności i sztajgerów (żydowskie skale muzyczne)[2].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[2][7]

Utwory orkiestrowe

  • I Symfonia cis-moll (1902)
  • Trois poemes juifs, poematy symfoniczne (1913)
  • II Symfonia „Israel” (1916)
  • America, rapsodia (1926)
  • Suite symphonique (1944)
  • Sinfonia breve (1952)
  • III Symfonia Es-dur (1955)

Utwory na instrument i orkiestrę

  • Schelomo: a Hebrew Rhapsody, na wiolonczelę i orkiestrę (1916)
  • Baal-Shem – Tree Pictures of Chassidic Life, na skrzypce i orkiestrę (1923)
  • Concerto grosso nr 1 na orkiestrę smyczkową i fortepian obbligato (1925)
  • Voice in the Wilderness, poemat symfoniczny na orkiestrę i wiolonczelę obbligato (1936)
  • Koncert skrzypcowy (1938)
  • Concerto grosso nr 2, na kwartet smyczkowy i orkiestrę smyczkową (1952)
  • Proclamation, na trąbkę i orkiestrę (1955)

Utwory kameralne

  • 2 kwintety fortepianowe (1923, 1957)
  • 5 kwartetów smyczkowych (1916, 1945, 1952, 1953, 1956)
  • 2 sonaty na skrzypce i fortepian (1920, 1924)
  • utwory na altówkę i fortepian : Meditation, Processional, Suite hebraique, Suita (1919), przerobiona na koncert altówkowy (1920)
  • Meditation hebraique, na wiolonczelę i fortepian (1924)
  • 3 szkice From Jewish Life, na wiolonczelę i fortepian (1924)
  • 3 nokturny, na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1924)
  • In the Mountains, na 2 skrzypiec, altówkę i wiolonczelę (1925)

oraz utwory solowe na fortepian, na instrumenty smyczkowe

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Macbeth, opera (1909)
  • Avodath Hakodesh, msza hebrajska na baryton, chór i orkiestrę (1933)
  • Sabbath Morgenfeier na chór i orkiestrę (1934)

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Szczepańska-Gołas 1979 ↓, s. 338.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji David Z. Kushner: Bloch, Ernest (USA). [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2014-01-31. [dostęp 2020-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-12)]. via Oxford University Press. (ang.).
  3. 1 2 International Ernest Bloch Society. [w:] Ernest Bloch Society [on-line]. [dostęp 2020-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-12)]. (ang.).
  4. 1 2 Ernest Bloch Legac. [w:] Ernest Bloch Legacy Project [on-line]. [dostęp 2020-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-14)]. (ang.).
  5. ↑ Chodkowski 1995 ↓, s. 109.
  6. 1 2 Szczepańska-Gołas 1979 ↓, s. 339.
  7. ↑ Szczepańska-Gołas 1979 ↓, s. 338-339.

Bibliografia

  • Elżbieta Szczepańska-Gołas: Bloch Ernest. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979, s. 338-339. ISBN 83-224-0113-2. (pol.).
  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 109. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.