Edward Czerwiński
Ilustracja
Edward Czerwiński (1933)
Data i miejsce urodzenia

14 września 1892
Warszawa

Data i miejsce śmierci

25 lutego 1966
Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie

Dziedzina sztuki

malarstwo, grafika

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (nadany dwukrotnie) Medal 10-lecia Polski Ludowej

Edward Czerwiński (ur. 14 września 1892 w Warszawie, zm. 25 lutego 1966 tamże[1]) – polski malarz, grafik, pedagog, organizator życia artystycznego.

Życiorys

Był synem Józefa Napoleona, architekta, i Marianny z d. Stefanowskiej[2]. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1909–1913) w pracowniach Teodora Axentowicza, Leona Wyczółkowskiego i Jacka Malczewskiego, u którego w 1912/13 zdobył nagrodę za akt i brązowy medal. Studia w tej uczelni, w pracowni Axentowicza, podjął ponownie w latach 1925–1926[3].

W 1914 wyjechał na studia malarskie do Paryża. Tam 1 sierpnia 1914 roku poślubił Marię z domu Puciata (ur. 1890), lekarkę[2]. W Paryżu związał się z Towarzystwem Polskim Literacko-Artystycznym, uczestniczył w wystawach tej organizacji w 1915–1917. Brał też udział we francuskich salonach: Jesiennym w 1919 i Niezależnych w 1920 i w innych wystawach[2].

W 1920 wrócił do Polski. Podjął pracę nauczyciela rysunku w Państwowej Szkole Budownictwa w Warszawie (1921–1928). W 1924 związał się z miejscową Szkołą Sztuk Pięknych (późniejszą ASP), gdzie z przerwami pracował do przejścia na emeryturę w 1962. W Szkole Sztuk Pięknych był początkowo instruktorem grafiki (1924–1926), następnie od 1928 asystentem w pracowni grafiki Władysława Skoczylasa (którą samodzielnie kierował w czasie sprawowania przez profesora funkcji dyrektora Departamentu Sztuki MWRiOP w latach 1930–1931). Po śmierci Skoczylasa w 1934 awansował na starszego asystenta w pracowni grafiki kolejno Leona Wyczółkowskiego (do 1936) i Stanisława Ostoi-Chrostowskiego (do 1938). W czasie II wojny światowej był wykładowcą grafiki i rysunku na Żeńskich Kursach Architektonicznych im. Stanisława Noakowskiego (1940–1944) oraz w Miejskiej Szkole Budowlanej i Szkole Metaloznawczej przy Politechnice Warszawskiej (1942–1944)[2]. We wrześniu 1939 i w powstaniu warszawskim dwukrotnie stracił pracownię i dorobek.

W jego wczesnej twórczości dominowało malarstwo (olej, akwarela, pastel). Z czasem na plan pierwszy wysunęła się grafika, którą zainteresował się już w okresie paryskim. Początkowo tworzył drzeworyty (cykl Pejzaże bretońskie), odznaczające się płynną linią i dekoracyjnym ujęciem, w czym krytyka widziała echo nieprzebrzmiałej wtedy jeszcze secesji. Z czasem na czoło jego zainteresowań wysunęła się litografia, w czym niemałą rolę odegrał Leon Wyczółkowski, u którego Czerwiński studiował, a następnie współpracował na ASP w Warszawie. W swym dorobku artysta miał też prace w graficznych technikach metalowych: akwaforty, miedzioryty, suchoryty i in. Wystawiał swe ryciny m.in. na Okrężnej Wystawie Grafiki Polskiej ZPAG w krajach europejskich (od 1920), regularnie na Salonach i wystawach organizowanych przez ZPAG oraz m.in. na III Biennale Romana w Rzymie (1925), II Międzynarodowej Wystawie Grafiki we Florencji (1927), Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929, Wielki Medal Srebrny za grafikę), I Międzynarodowej Wystawie Drzeworytu w Warszawie (1933). W 1929 zdobył jedną z dwóch I nagród w konkursie na portret prezydenta RP Ignacego Mościckiego[4]. Należał do ugrupowania „Blok” w Paryżu, a po powrocie do kraju do Związku Polskich Artystów Grafików (w latach 1921–1929 był członkiem jego zarządu) i Bloku Zawodowych Artystów Plastyków (od 1935).

Po II wojnie światowej podjął na nowo pracę pedagogiczną, początkowo w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Warszawie (1949–1950), a po jej połączeniu z Akademią Sztuk Pięknych - na Wydziale Grafiki tej uczelni. W roku akademickim 1951/52 przez kilka miesięcy był dziekanem Wydziału Grafiki. W 1956 uzyskał stopień docenta. Od 1958 pełnił funkcję kierownika Katedry Technik Graficznych na Wydziale Grafiki[2][1]. Był członkiem i działaczem Związku Nauczycielstwa Polskiego i Związku Polskich Artystów Plastyków[2].

Nadal uczestniczył w ważnych wystawach przeglądowych, jak I Ogólnopolska Wystawa Grafiki Artystycznej i Rysunku (1956), cykl wystaw Polskie Dzieło Plastyczne w XV-lecie PRL (grafika - 1961, malarstwo - 1962), Wystawa Grafiki i Rysunku w XX-lecie PRL (1965). W 1968 w Domu Artysty Plastyka w Warszawie miała miejsce wystawa pośmiertna artysty, obejmująca wszystkie okresy i dziedziny jego twórczości[5].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 50-2-10,11,12,13)[6].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. 1 2 Słownik artystów plastyków Okręgu Warszawskiego ZPAP, Warszawa 1972, s. 98–99.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 Anna Wierzbicka, Świadectwa obecności. Polskie życie artystyczne we Francji w latach 1900–1939. Część I lata 1900–1921, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2012.
  3. ↑ Józef E. Dutkiewicz i in., Materiały do dziejów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, tom II: 1895–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1969, s. 253.
  4. ↑ Polskie życie artystyczne w latach 1915–1939, praca zbiorowa pod red. Aleksandra Wojciechowskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1974.
  5. ↑ kat. Edward Czerwiński 1892–1966. Malarstwo, grafika, rysunek, ZPAP Okręg Warszawski, Dom Artysty Plastyka, Warszawa 1968.
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: Anna Czerwińska, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-07-11].
  7. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.