Edmund Effert
Jan Janusz
podpułkownik piechoty podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

21 listopada 1889
Koronowo

Data i miejsce śmierci

7 czerwca 1944
Żabikowo

Przebieg służby
Lata służby

1912–1934 i 1939–1944

Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie

Formacja

Armia Wielkopolska

Jednostki

3 Pułk Strzelców Wielkopolskich
57 pułk piechoty
20 pułk piechoty
PKU Grodno
PKU Bydgoszcz Powiat

Stanowiska

dowódca batalionu
kwatermistrz pułku
zastępca dowódcy pułku
komendant PKU

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
Wojna polsko-bolszewicka
Powstanie wielkopolskie
II wojna światowa
Kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi

Edmund Jan Effert ps. „Jan Janusz” (ur. 21 listopada 1889 w Koronowie, zm. 7 czerwca 1944 w Żabikowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej.

Życiorys

Edmund Effert był synem Feliksa (prawnik) i Józefy z domu Jeske[1]. W Inowrocławiu ukończył gimnazjum, a w latach 1912–1913 szkołę podchorążych piechoty. Służył podczas I wojny światowej w armii niemieckiej, a w 1917 został porucznikiem rezerwy.

Z Polską Organizacją Wojskową w Poznaniu nawiązał kontakty na początku 1918. Uczestniczył w powstaniu wielkopolskim. Pełnił służbę w 3 pułku Strzelców Wielkopolskich, który w 1919 został przemianowany na 57 pułk piechoty wielkopolskiej[2]. 19 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii niemieckiej[3]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 493. lokatą w korpusie oficerów piechoty[4]. 10 lipca 1922 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy batalionu[5]. W następnym roku pełnił obowiązki dowódcy batalionu sztabowego[6]. Od 1924 był dowódcą III batalionu[7]. 30 grudnia 1925 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza pułku[8]. 26 stycznia 1928 awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 56. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. 26 kwietnia 1928 został przeniesiony do 20 pułku piechoty w Krakowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[10][11]. 12 marca 1929 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Grodno na stanowisko pełniącego obowiązki komendanta[12]. 3 sierpnia 1931 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Bydgoszcz Powiat na stanowisko komendanta[13][14]. 30 marca 1934 został zwolniony z zajmowanego stanowiska z pozostawieniem bez przynależności służbowej i równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII[15]. Z dniem 31 lipca 1934 został przeniesiony w stan spoczynku[16].

Był aktywnym członkiem Związku Oficerów w stanie spoczynku, Powstańców i Wojaków przy Dowództwie Okręgu Korpusu VII w Poznaniu oraz Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny w latach 1935–1939.

Wyznaczony wiosną 1939 przez DOK VII komendantem planowanej Sieci Dywersji Specjalnej (Pozafrontowej) w Poznaniu. Nie uzyskał kontaktów alarmowych, więc 6 września 1939 udał się do Warszawy i wziął udział w obronie stolicy. Generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz zlecił mu 29 września zadanie organizowania Służby Zwycięstwu Polski i Effert wrócił do Poznania. Utrzymywał z organizacją wojskową Stronnictwa Narodowego oraz ze sztabem Wojska Ochotniczego Ziem Zachodnich kontakty konspiracyjne. 21 czerwca 1940 został aresztowany przez Gestapo na podstawie listy proskrypcyjnej. Zwolniony jako były oficer niemiecki po półrocznym śledztwie. Został wysiedlony z mieszkania w Poznaniu i zamieszkał w Naramowicach. Wiosną 1942 pełniący obowiązki komendanta Poznańskiego Okręgu Narodowej Organizacji Wojskowej. Marian Kwiatkowski, powierzył Effertowi funkcję komendanta miasta Poznania. Jednak Edmund Effert związał się wkrótce z Armią Krajową. Inspektor rejonowy AK w Poznaniu, pełnomocnik Henryka Kowalówki do spraw scalenia NOW z AK w latach 1942–1943. Sztab AK przewidywał dla niego stanowisko dowódcy 57 pp AK. W listopadzie 1943 został aresztowany w Poznaniu i w Domu Żołnierza, w Forcie VII oraz w więzieniu w Łodzi przeszedł ciężkie śledztwo. Zginął 7 czerwca 1944 w obozie karnym w Żabikowie.

Był żonaty z Teofilą z Goździejewskich. Miał syna Janusza (ur. 1938).

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 40.
  2. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 176, 610.
  3. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920 roku, s. 789.
  4. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 35.
  5. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22 lipca 1922 roku, s. 550.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 287, 404.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 262, 347.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 139 z 30 grudnia 1925 roku, s. 758.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 19.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 140.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 36, 168.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 90.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 233.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 22, 511.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 marca 1934 roku, s. 133.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 281.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 kwietnia 1922 roku, s. 320.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 60.
  19. ↑ M.P. z 1939 r. nr 131, poz. 307 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.