Edith Wharton
Ilustracja
Edith Wharton, 1919
Data i miejsce urodzenia

24 stycznia 1862
Nowy Jork, USA

Data i miejsce śmierci

11 sierpnia 1937
Saint-Brice-sous-Forêt, Francja

Narodowość

amerykańska

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Epoka

proza (powieść obyczajowo-społeczna)

Ważne dzieła

Wiek niewinności

Odznaczenia
Legia Honorowa, 1916
Nagrody

Nagroda Pulitzera, 1921

Edith Wharton (ur. 24 stycznia 1862 w Nowym Jorku, zm. 11 sierpnia 1937 niedaleko Paryża) – amerykańska pisarka, pierwsza kobieta, która zdobyła Nagrodę Pulitzera[1], wielokrotnie nominowana do Nagrody Nobla.

Pochodziła z zamożnej nowojorskiej rodziny Jonesów, nazwisko Wharton dał jej mąż, który w 1913 roku trafił do szpitala psychiatrycznego.

W twórczości zajmowała się uprzywilejowanymi klasami Ameryki, zwłaszcza rodzinnego miasta oraz losami swoich rodaków odwiedzających Europę, zwłaszcza Paryż, ale pisała też o farmerach Nowej Anglii. Zjadliwie komentowała różne klasy amerykańskiego i europejskiego społeczeństwa, przenikliwie przyglądała się zmianom obyczajowym. Znała elitę literacką i polityczną swojej epoki i była trendsetterką w dziedzinie architektury krajobrazu i wystroju wnętrz. Pisała bardzo regularnie, powstało kilkadziesiąt książek.

Przebywała we Francji z małymi tylko przerwami od 1911 roku, także w czasie I wojny światowej (Legia Honorowa za pomoc uchodźcom[2]).

Miała elegancką posiadłość w Massachusetts, potem w Hyères we Francji.

W latach 90. XX wieku powstały trzy znaczące filmy oparte na jej powieściach: Ethan Frome, reż. John Madden, 1993, Wiek niewinności, reż. Martin Scorsese, 1993, Świat zabawy, reż. Terence Davies, 2000.

Twórczość

Powieści

  • The Touchstone, 1900
  • The Valley of Decision, 1902
  • Sanctuary, 1903
  • The House of Mirth, 1905 (Świat zabawy)
  • Madame de Treymes, 1907
  • The Fruit of the Tree, 1907
  • Ethan Frome, 1911 (Ethan Frome)
  • The Reef, 1912
  • The Custom of the Country, 1913 (Jak każe obyczaj[3], tłum. Karolina Rybicka)
  • Summer, 1917
  • The Marne, 1918
  • The Age of Innocence, 1920 (Wiek niewinności) (Nagroda Pulitzera)
  • The Glimpses of the Moon, 1922
  • A Son at the Front, 1923
  • Old New York, 1924
  • The Mother's Recompense, 1925
  • Twilight Sleep, 1927
  • The Children, 1928
  • Hudson River Bracketed, 1929
  • The Gods Arrive, 1932
  • The Buccaneers, 1938
  • Fast and Loose, 1938 (pierwsza nowela, pisana w latach 1876-1877)

Zbiory opowiadań

  • The Greater Inclination, 1899
  • Crucial Instances, 1901
  • The Descent of Man and Other Stories, 1903
  • The Other Two, 1904
  • The Hermit and the Wild Woman and Other Stories, 1908
  • Tales of Men and Ghosts, 1910
  • Xingu and Other Stories, 1916
  • Here and Beyond, 1926
  • Certain People, 1930
  • Human Nature, 1933
  • The World Over, 1936
  • Ghosts, 1937

Poezje

Literatura faktu

  • The Decoration of Houses, 1897
  • Italian Villas and Their Gardens, 1904
  • Italian Backgrounds, 1905
  • A Motor-Flight Through France, 1908
  • Fighting France, from Dunkerque to Belfort, 1915
  • French Ways and Their Meaning, 1919
  • In Morocco, 1920
  • The Writing of Fiction, 1925
  • A Backward Glance, 1934 (autobiografia)

Jako redaktor

  • The Book of the Homeless, 1916

Przypisy

  1. ↑ Mike Pride: The questionable morals of Edith Wharton's 'The Age of Innocence'. [w:] Pulitzer Centennial [on-line]. The Pulitzer Prizes. [dostęp 2016-12-19]. (ang.).
  2. ↑ Alan Price: The End of the Age of Innocence: Edith Wharton and the First World War. Springer, 2016, s. 205. ISBN 978-1-137-05183-7.
  3. ↑ Jak każe obyczaj (The custom of the country) - Wydawnictwo MG. 2016-07-18. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.