Dziesięciościan edukacyjny – jest to próba całościowego spojrzenia na proces szeroko rozumianej edukacji (w której składnikami są zarówno nauczanie, jak i wychowanie). Została sformułowana przez Zbigniewa Kwiecińskiego i jest obecna w programach edukacyjnych w polskich szkołach (elementy tego podejścia zauważalne są nawet w programie nauczania Wiedzy o Społeczeństwie w nauczaniu przedakademickim).

Według Kwiecińskiego wychowanie nadaje szczególnego znaczenia procesowi kształcenia. Dlatego należy połączyć oddziaływania związane z rozwojem człowieka i wspierających go w osiąganiu pełnej harmonii i dojrzałej osobowości w relacji do siebie samego, do świata i do społeczeństwa w ramach koncepcji dziesięciościanu, gdzie edukacja jest rozumiana jako złożona z dziesięciu procesów, charakteryzowanych przez dobór treści, przedmiotów, celów, procesów i skutków edukacyjnych[1].

Te dziesięć procesów wpływających na proces edukacji to:

ściana edukacji czego dotyczy patologia nadmiaru patologia niedomiaru
globalizacja świat: problemy globalne, wojny, zagrożenia środowiska naturalnego, wyczerpywanie się zasobów naturalnych, podział na polityczne centrum i peryferie. kosmopolityzm, globalizm rozumiane jako wyolbrzymienie dramatu ludzkiego w wymiarze światowym przy jednoczesnym niezauważeniu problemów własnego społeczeństwa, marginalizacja społeczeństw i problemów lokalnych partykularyzm rozumiany jako zwracanie uwagi tylko na własne problemy
etatyzacja naród, państwo, jego suwerenność, ustrój, konieczność znalezienia miejsca w świecie, wrogowie-sojusznicy, siła i stabilność, racje stanu etatyzm, czyli zbyt duże ingerencje państwa w życie społeczne, kształtowanie irracjonalnego, religijnego kultu państwa, jego instytucji i przywódczych osób, instytucje totalne, wychowanie jako tresura anarchizm, delegitymizacja państwa, nieutożsamianie się z państwem, alienacja polityczna
nacjonalizacja to naród, tradycja, swoistość kulturowa, istota więzi i odrębność nacjonalizm, szowinizm, nazizm, wyższość jednego narodu nad innym, tym samym zamknięcie się na inne społeczności alienacja społeczna, wykorzenienie z więzi narodowej, aspołeczność, kosmopolityzm
kolektywizacja, socjalizacja wtórna klasa społeczna, więzi, interes klasowy, odrębność etosu, solidarność z ludźmi o podobnych pozycjach i położeniu, kształtowanie przekonań o szczególnym miejscu i misji własnej klasy skrajny kolektywizm, przewaga i dyktatura klas, wyrzeczenie się obrony własnego państwa na rzecz obrony interesów klasowych partyjność, alienacja polityczna, zerwanie kontaktu z resztą społeczeństwa
polityzacja, biurokratyzacja, profesjonalizacja organizacje i instytucje, wychowanie do podziału pracy, kształtowanie ideologicznych przekonań o słuszności zastanego podziału i funkcji, jakie za sobą pociąga wychowanie do instytucji i organizacji prowadzące do syndromu osobowości autorytarnej, łączącej tendencje do dominacji z tendencjami do uległości alienacja pracy (praca nie ma wartości), aspołeczność i egocentryzm
socjalizacja (uspołecznienie pierwotne) oddziaływanie grupy pierwotnej, rodziców, grupy rówieśniczej, środowiska lokalnego, wrastanie w zastane normy ograniczenie horyzontów do podwórkowości, wyłączne lokalne widzenie siebie i świata wykroczenie przeciwko normom
inkulturacja, personalizacja osobowość kulturowa i społeczna, istota ludzka jako rezultat wrastania w kulturę i dokonywanie autonomicznych wyborów wartości, systemów filozoficznych religijnych przesada w procesach edukacyjnych, w koncentracji na wielkich ideałach, idealistyczne oderwanie od rzeczywistości, koncentracja na własnych przeżyciach jako lepszych od świata, który jest zły analfabetyzm kulturowy i funkcjonalny, rozchwianie i brak zasad, wartości, niemożność wyciągania wniosków z doświadczeń i wiedzy historycznej i naukowej
wychowanie i jurdyfikacja obywatel, wdrożenie do realizowania i akceptowania ról i czynności obywatelskich; jurdyfikacja-kształcenie świadomości prawniczej osobowość zewnętrznie sterowana, uwięzienie w ramach mieszczańskich, sztywność osobista wykroczenie przeciwko normom, anomia, brak świadomości praw i obowiązków, brak umiejętności prawnego funkcjonowania
kształcenie i humanizacja osoba ludzka, wiedza, światopogląd, umiejętności, nawyki, kompetencje interakcyjne, kształtowanie potrzeb wtórnych akademizm, oderwanie od praktyki, nieprzydatność wiedzy i umiejętności, konserwatyzm poznawczy analfabetyzm funkcjonalny i deprawacja
hominizacja organizm, kształcenie cech gatunkowych człowieka, wychowanie zdrowotne, higieniczne i seksualne, to także unikanie kary i maksymalizacja nagrody, to kształtowanie i kanalizowanie potrzeb pierwotnych to ustawiczne wglądanie w siebie, naturyzm, seksualizm, przesadna odpowiedzialność to niedomogi organizmu, animalizm, zastąpienie wartości przez potrzeby pierwotne, to także kalectwa i niedorozwój

Przypisy

  1. ↑ Z. Kwieciński, Pedagogie postu, 2012, ISBN 978-83-7850-133-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.