Dystrykt Galicja, okręg galicyjski (niem. Distrikt Galizien; również dystrykt lwowski) – jednostka administracyjna Generalnego Gubernatorstwa w okresie 1941–1944.
Na skutek paktu III Rzesza-ZSRR zwanego paktem Ribbentrop-Mołotow i agresji sowieckiej 17 września 1939 okupowane wojskowo przez Wehrmacht i Armię Czerwoną tereny Galicji należące do Polski układem o granicach i przyjaźni zawartym w Moskwie 28.09.1939 pomiędzy III Rzeszą a ZSRR zostały przez okupantów podzielone wbrew prawu międzynarodowemu wzdłuż Sanu granicą państwową na tereny okupowane przez III Rzeszę i ZSRR. Podział utrzymał się przez niemal dwa lata – do agresji III Rzeszy na ZSRR (22 czerwca 1941).
W lipcu 1941 trzy polskie województwa (lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie) w całości okupowali Niemcy. 16 lipca 1941 w niemieckiej Kwaterze Głównej odbyła się narada pod przewodnictwem Adolfa Hitlera, z udziałem Hermanna Göringa, Alfreda Rosenberga, Wilhelma Keitla, Hansa Lammersa i Martina Bormanna. Na naradzie Hitler poinformował, że postanowił przyłączyć Galicję Wschodnią do Generalnego Gubernatorstwa, rezygnując z planu utworzenia państwa ukraińskiego. Na naradzie ustalono również podział administracyjny okupowanych terytoriów ZSRR[1].
Przeciw tej decyzji zaprotestował w liście do ministra Ribbentropa z 22 lipca 1941 greckokatolicki arcybiskup metropolita lwowski i halicki Andrzej Szeptycki. Protest również wystosowała Rada Seniorów[2].
Galicja Wschodnia weszła 1 sierpnia 1941 w skład Generalnego Gubernatorstwa pod nazwą Dystrykt Galicja na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 1 sierpnia 1941.
Obszar byłych województw stanisławowskiego i tarnopolskiego włączono w całości, natomiast z województwa lwowskiego włączono tylko 13 wschodnich powiatów (z ogólnej liczby 27). Obszar dystryktu podzielono na 17 jednostek administracyjnych: 15 powiatów, miasto wydzielone Lwów, komisariat powiatowy Sądowa Wisznia. W tym dniu rozwiązano również ukraińską milicję, tworząc na jej miejsce 18 sierpnia Ukraińską Policję Pomocniczą[3].
Przeciw włączeniu dystryktu Galicja do Generalnego Gubernatorstwa zaprotestował również 3 sierpnia przetrzymywany w Berlinie ukraiński rząd Jarosława Stećki[4].
Całkowita powierzchnia dystryktu wynosiła 51,2 tys. km² oraz 4,4 mln mieszkańców. Dystrykt Galicja istniał do lipca 1944 r. – ponownej okupacji Galicji Wschodniej wraz ze Lwowem przez Armię Czerwoną.
Gubernatorzy
Gubernatorami dystryktu byli:
- dr Karl Lasch – od 1 sierpnia 1941 do 6 stycznia 1942, aresztowany
- SS-Gruppenführer Otto Wächter – od 1 lutego 1942 do lipca 1944
Główni urzędnicy dystryktu
- Szef urzędu dystryktu:
- Ludwig Losacker
- Josef Brandl (od 1944)
- Inspektor Dystryktu
- dr Schepers
- Dowódca SS i Policji:
- Friedrich Katzmann
- Theobald Thier
- Christoph Diehm
- Komendant Orpo:
- Paul Worm
- Joachim Stach
- Walter von Soosten
- Gustav Schubert
- Komendant żandarmerii:
- Franz Gansinger
- Komendant Policji Bezpieczeństwa i SD:
- Helmut Tanzmann
- Josef Witiska
Powiaty
- Brzeżany (1941–44)
- Czortków (1941–44)
- Drohobycz (1941–44)
- Horodenka (1941–42 →)
- Kałusz (1941–43 →→)
- Kamionka Strumiłowa (1941–44)
- Kolomea (1941–44)
- Lemberg-Gródek / Lemberg-Land-Ost (1941–42 →)
- Lemberg-Land / Lemberg-Land-West (1941–42 →)
- Lemberg (←← 1942–44)
- Rawa Ruska (1941–44)
- Rohatyn (1941 →)
- Sambor (1941–43)
- Sądowa Wisznia (1941–42 →)
- Stanislau (1941–44)
- Stryj (1941–44)
- Tarnopol (1941–44)
- Złoczów (1941–44)
Miejscowości
Lista stu największych miejscowości w dystrykcie Galicja w 1943 roku[5].
Przypisy
- ↑ Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa, s. 214.
- ↑ Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa, s. 216.
- ↑ Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa, s. 223.
- ↑ Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa, s. 224.
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- http://audiovis.nac.gov.pl/obraz/3318 Przyłączenie dystryktu Galicja do Generalnego Gubernatorstwa. Gubernator Hans Frank otrzymuje kwiaty od lwowskiej młodzieży. 1 sierpnia 1941, zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe
- http://audiovis.nac.gov.pl/obraz/3362 Przyłączenie dystryktu Galicja do Generalnego Gubernatorstwa. Delegacja z burmistrzem Lwowa – Polańskim wita gubernatora Hansa Franka chlebem i solą przed gmachem Sejmu Krajowego. Widoczne kobiety ubrane w ukraińskie stroje ludowe.
- http://audiovis.nac.gov.pl/obraz/3510 Przyłączenie dystryktu Galicja do Generalnego Gubernatorstwa. Gubernator Hans Frank wita się z generałem armii słowackiej Ferdinandem Catlos. Widoczni również: Karl Lasch (pierwszy z lewej) i Josef Friedrich Buhler (w głębi).
- http://audiovis.nac.gov.pl/obraz/3515 Przyłączenie dystryktu Galicja do Generalnego Gubernatorstwa. Gubernator Hans Frank wita się z generałem węgierskim Ferencem Szombathelyi.
- http://audiovis.nac.gov.pl/obraz/3537 Ferdinand Catlos, Hans Frank, Ferenc Szombathelyi, Karl von Roques na balkonie Sejmu Krajowego we Lwowie po uroczystościach przyłączenia dystryktu Galicja do Generalnego Gubernatorstwa. zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe
| Miasta na prawach powiatu | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Powiaty |
|