Dynastia Xia
Ilustracja
Chiny w okresie dynastii Xia
Nazwa chińska
Pismo uproszczone

夏朝

Pismo tradycyjne

夏朝

Hanyu pinyin

Xià Cháo

Wade-Giles

Hsia Ch’ao

Wymowa (IPA)

/ɕjâ ʈʂʰǎu/

Dynastia Xia (ok. 2070–1600 p.n.e.[1], chiń. 夏朝; pinyin Xià Cháo; Wade-Giles Hsia Ch’ao) – najstarsza dynastia wyróżniana w chińskiej historiografii, m.in. w Zapiskach historyka i Kronice bambusowej. Jej istnienie nie jest jednoznacznie potwierdzone przez wykopaliska archeologiczne, dlatego określa się ją jako półlegendarną.

Według tekstów z okresu Walczących Królestw założycielem dynastii był Wielki Yu[2][3], który otrzymał tron od Shuna.

Wielu chińskich archeologów uważa, że Dynastia Xia wywodzi się z kultury Erlitou[4]. Ten pogląd nie jest podzielany przez zagranicznych badaczy, bowiem nie zachowały się żadne pisemne świadectwa dotyczące kultury Erlitou. Naukowcy zgadzają się, że potrzebne są dalsze wykopaliska w celu pełnej weryfikacji historyczności dynastii Xia[5].

Okres rządów

Dokładne daty rządów dynastii Xia są dyskusyjne. Według tradycyjnych kalkulacji historyka Liu Xina z okresu Xin, dynastia Xia rządziła w latach 2205–1766 p.n.e., a według Kroniki Bambusowej - w latach 1989–1558 p.n.e.

Według współczesnych historyków chińskich, którzy pracowali w ramach zleconego przez rząd w Pekinie Projektu Chronologicznego Xia-Shang-Zhou (夏商周断代工程, 1996–2000), rządy dynastii Xia przypadały na okres między 2070 a 1600 rokiem p.n.e.

Znaczenie w chińskiej historiografii

W chińskim piśmiennictwie władcy Xia byli opisywani jako wzór moralności, mądrości, pracowitości i odwagi. Tradycja ta wywodzi się z koncepcji Mandatu Niebios promowanej przez konfucjanistów w okresie Wschodniej Dynastii Zhou. W myśl tej koncepcji, okres Xia był złotym wiekiem, na którym powinni wzorować się współcześni władcy. Jedynie ostatni z królów Xia, Jie, miał być ciemiężycielem, przeciw któremu nastąpił bunt i władzę przejęła dynastia Shang[6]. W okresie Han konfucjańska interpretacja stała się oficjalną ideologią cesarstwa.

Władcy dynastii Xia

Imiona pośmiertne (Shi Hao 諡號)1
L.p. Okres pan.2 chiń. Hanyu pinyin Uwagi
1 45 禹 Yǔ zwany Wielkim Yu; znany też jako Si Wenming (姒文命)
2 10 啟 Qǐ  
3 29 太康 Tai Kang  
4 13 仲康 Zhòng Kāng  
5 28 相 Xiāng  
6 21 少康 Shào Kāng  
7 17 杼 Zhù  
8 26 槐 Huái  
9 18 芒 Máng  
10 16 泄 Xiè  
11 59 不降 Bù Jiàng  
12 21 扃 Jiōng  
13 21 廑 Jǐn
14 31 孔甲 Kǒng Jiǎ  
15 11 皋 Gāo  
16 11 發 Fā  
17 52 桀 Jié znany również jako Lü Gui (履癸 Lǚ Guǐ)
1 Czasem imię panującego jest poprzedzane nazwą dynastii Xia (夏), np. Xia Yu (夏禹)
2 Przypuszczalny okres panowania w latach
Zobacz też tabele: Władcy Chin przedcesarskich

Przypisy

  1. ↑ Li XueqinX., The Xia-Shang-Zhou Chronology Project: Methodology and Results, „Journal of East Asian Archaeology”, 4 (1), 2002, s. 321–333, DOI: 10.1163/156852302322454585 (ang.).
  2. ↑ Wielka Historia Świata, t. 4, Polskie Media Amer.Com, 2005, s. 179, ISBN 83-7425-029-1.
  3. ↑ Mungello, David E. The Great Encounter of China and the West, 1500-1800 Rowman & Littlefield; 3 edition (28 Mar 2009) ISBN 978-0-7425-5798-7 p.97
  4. ↑ Liu, L. & Xiu, H., Rethinking Erlitou: legend, history and Chinese archaeology, Antiquity, Vol. 81 Nr. 314; str. 886–901, 2007
  5. ↑ Robert Bagley, Shang Archaeology, [w:] Michael Loewe, Edward Shaughnessy, The Cambridge History of Ancient China, Cambridge: Cambridge University Press, 1999 (ang.).
  6. ↑ Xia dynasty, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-12-08] (ang.).

Bibliografia

  • Marcel Granet, Cywilizacja chińska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973, s. 29–31, ISBN 83-06-02370-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.