Dynastia Xia
Ilustracja
Chiny w okresie dynastii Xia
Nazwa chińska
Pismo uproszczone

夏朝

Pismo tradycyjne

夏朝

Hanyu pinyin

Xià Cháo

Wade-Giles

Hsia Ch’ao

Wymowa (IPA)

/ɕjâ ʈʂʰǎu/

Dynastia Xia (ok. 2070–1600 p.n.e.[1], chiń. 夏朝; pinyin Xià Cháo; Wade-Giles Hsia Ch’ao) – najstarsza dynastia wyróżniana w chińskiej historiografii, m.in. w Zapiskach historyka i Kronice bambusowej. Jej istnienie nie jest jednoznacznie potwierdzone przez wykopaliska archeologiczne, dlatego określa się ją jako półlegendarną.

Według tekstów z okresu Walczących Królestw założycielem dynastii był Wielki Yu[2][3], który otrzymał tron od Shuna.

Wielu chińskich archeologów uważa, że Dynastia Xia wywodzi się z kultury Erlitou[4]. Ten pogląd nie jest podzielany przez zagranicznych badaczy, bowiem nie zachowały się żadne pisemne świadectwa dotyczące kultury Erlitou. Naukowcy zgadzają się, że potrzebne są dalsze wykopaliska w celu pełnej weryfikacji historyczności dynastii Xia[5].

Okres rządów

Dokładne daty rządów dynastii Xia są dyskusyjne. Według tradycyjnych kalkulacji historyka Liu Xina z okresu Xin, dynastia Xia rządziła w latach 2205–1766 p.n.e., a według Kroniki Bambusowej - w latach 1989–1558 p.n.e.

Według współczesnych historyków chińskich, którzy pracowali w ramach zleconego przez rząd w Pekinie Projektu Chronologicznego Xia-Shang-Zhou (夏商周断代工程, 1996–2000), rządy dynastii Xia przypadały na okres między 2070 a 1600 rokiem p.n.e.

Znaczenie w chińskiej historiografii

W chińskim piśmiennictwie władcy Xia byli opisywani jako wzór moralności, mądrości, pracowitości i odwagi. Tradycja ta wywodzi się z koncepcji Mandatu Niebios promowanej przez konfucjanistów w okresie Wschodniej Dynastii Zhou. W myśl tej koncepcji, okres Xia był złotym wiekiem, na którym powinni wzorować się współcześni władcy. Jedynie ostatni z królów Xia, Jie, miał być ciemiężycielem, przeciw któremu nastąpił bunt i władzę przejęła dynastia Shang[6]. W okresie Han konfucjańska interpretacja stała się oficjalną ideologią cesarstwa.

Władcy dynastii Xia

Imiona pośmiertne (Shi Hao 諡號)1
L.p. Okres pan.2 chiń. Hanyu pinyin Uwagi
1 45 zwany Wielkim Yu; znany też jako Si Wenming (姒文命)
2 10  
3 29 太康 Tai Kang  
4 13 仲康 Zhòng Kāng  
5 28 Xiāng  
6 21 少康 Shào Kāng  
7 17 Zhù  
8 26 Huái  
9 18 Máng  
10 16 Xiè  
11 59 不降 Bù Jiàng  
12 21 Jiōng  
13 21 Jǐn
14 31 孔甲 Kǒng Jiǎ  
15 11 Gāo  
16 11  
17 52 Jié znany również jako Lü Gui (履癸 Lǚ Guǐ)
1 Czasem imię panującego jest poprzedzane nazwą dynastii Xia (夏), np. Xia Yu (夏禹)
2 Przypuszczalny okres panowania w latach
Zobacz też tabele: Władcy Chin przedcesarskich

Przypisy

  1. Li XueqinX., The Xia-Shang-Zhou Chronology Project: Methodology and Results, „Journal of East Asian Archaeology”, 4 (1), 2002, s. 321–333, DOI: 10.1163/156852302322454585 (ang.).
  2. Wielka Historia Świata, t. 4, Polskie Media Amer.Com, 2005, s. 179, ISBN 83-7425-029-1.
  3. Mungello, David E. The Great Encounter of China and the West, 1500-1800 Rowman & Littlefield; 3 edition (28 Mar 2009) ISBN 978-0-7425-5798-7 p.97
  4. Liu, L. & Xiu, H., Rethinking Erlitou: legend, history and Chinese archaeology, Antiquity, Vol. 81 Nr. 314; str. 886–901, 2007
  5. Robert Bagley, Shang Archaeology, [w:] Michael Loewe, Edward Shaughnessy, The Cambridge History of Ancient China, Cambridge: Cambridge University Press, 1999 (ang.).
  6. Xia dynasty, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-12-08] (ang.).

Bibliografia

  • Marcel Granet, Cywilizacja chińska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973, s. 29–31, ISBN 83-06-02370-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.