Douglas Rainsford Tompkins
Ilustracja
Douglas Tompkins, 2009 r.
Data i miejsce urodzenia

20 marca 1943
Conneaut

Data i miejsce śmierci

8 grudnia 2015
Coyhaique

Zawód, zajęcie

przedsiębiorca, ekolog

Douglas Rainsford Tompkins (ur. 20 marca 1943 w Conneaut, zm. 8 grudnia 2015 w Coyhaique) – amerykański przedsiębiorca i działacz ekologiczny, twórca marek The North Face i Esprit.

Życiorys

Jego przodkowie przypłynęli do Ameryki na statku Mayflower. Syn handlarza antykami i dekoratorki wnętrz[1], urodzony 20 marca 1943 roku[2] w Conneaut[3]. Wychowywał się w Greenwich Village w Nowym Jorku, a następnie w Millbrook[2]. W dzieciństwie polubił sport, w wieku 12 lat zaczął wspinać się w pobliskich Shawangunk Mountains. Uczęszczał do Pomfret School w Connecticut, ale nie ukończył jej i nie podjął nauki w college’u. Zamiast nauki wolał podróżować i zarabiać. W wieku 17 lat wyjechał pracować w kurorcie narciarskim Aspen, a zarobione pieniądze odkładał na podróż w Alpy, w których spędził rok. Następnie udał się w podróż po całej Ameryce Południowej, a po wyczerpaniu oszczędności wrócił do USA w 1962 roku[4].

Osiadł w Tahoe, gdzie pracował przy wyrębie drzew[1] i założył pierwszą firmę, California Mountaineering Service. W 1963 roku poznał Susie Buell, która podzielała jego pasję wspinaczkową[4]. Para pobrała się w 1964 roku[2] i przeniosła do San Francisco. Tompkins przez całe życie zajmował się wspinaczką, wybierając najtrudniejsze trasy, niekiedy wyznaczając nowe drogi na szczyt. W 1968 roku jego grupa jako trzecia w historii zdobyła szczyt Fitz Roy na granicy Argentyny i Chile[1]. Tompkins konstruował także własny sprzęt sportowy, m.in. zaprojektował namiot w kształcie igloo[5].

Wspinaczka i konieczność posiadania specjalistycznego sprzętu zainspirowały go do założenia firmy, która miała importować i sprzedawać śpiwory, namioty, plecaki i inny sprzęt. Początkowo prowadzili handel obwoźny[1]. Za pożyczone 5.000 dolarów[2], razem z żoną[4] i Kennethem Kloppem[2], założył firmę, którą nazwał The North Face (ang. Północna ściana)[4]. Na otwarciu pierwszego sklepu w 1966 roku zagrał zespół Grateful Dead[2]. W 1968 roku udziały w North Face sprzedał Kloppowi za 50 tys. dolarów[2]. Uważał, że stworzył przedsiębiorstwa służące do sprzedawania „rzeczy, których ludzie nie potrzebują” i postanowił zająć się kręceniem filmów. Ostatecznie nie zajął się filmografią, a zaangażował się w pomoc przy prowadzeniu firmy odzieżowej Plain Jane Dress Company, którą żona założyła wraz z przyjaciółką[1] Jane Tise[4], gdy on odbywał ze swoim przyjacielem wspinaczem Yvonem Chouinardem kilkumiesięczną wyprawę na Fitz Roy. Już w 1970 roku sprzedaż roczna sięgnęła miliona dolarów[1]. Przedsiębiorstwo rozrosło się z czasem do koncernu Esprit, znanego z odzieży casual i sportowej. Z czasem Tompkins rozczarował się do świata korporacyjnego biznesu i sprzedał udziały w Espricie za 150 mln dolarów[4]. W 1989 roku wziął rozwód z żoną[4].

Działalność w Ameryce Południowej

W 1993 roku ożenił się z Kristine McDivitt[2], która szefowała w przeszłości firmie odzieżowej Patagonia, i wraz z nią osiadł w Ameryce Południowej. Para mieszkała naprzemiennie w Chile i Argentynie, zajmując się walką o ochronę środowiska. Tompkins przeznaczył większą część swojego majątku na zakup blisko 8900 km² ziemi w Ameryce Południowej, w celu ochrony tych terenów przed degradacją. Jego planem było przekształcić te tereny w oficjalne parki narodowe[4]. W efekcie w ciągu 20 lat para stała się jednym z większych właścicieli ziemskich na świecie[1]. Tompkins przekazywał zakupione tereny chilijskiemu rządowi pod warunkiem, że rząd tego kraju każdy tak powstały park powiększy. Na tej zasadzie przekazał Chile terytoria Hornopiren, Corcovado i wyspę Magdalena[5].

Szczególnie silnie opierali mu się rolnicy z chilijskiej Patagonii, dla których powstanie parków narodowych oznaczałoby utratę terenów pod wypas[2]. Ich działalność spotkała się nie tylko z niechęcią czy wrogością, ale także stała się źródłem dla licznych teorii spiskowych, według których Tompkins miał budować w Patagonii nowy Izrael czy bunkry przed zbliżającą się wojną atomową, skupować zasoby wody dla amerykańskich milionerów[1] albo przygotowywać te grunty pod składowanie odpadów nuklearnych. Straszono także, że zamierza podzielić kraj na pół[5]. Uruchomiona została wówczas przeciw niemu kampania Patagonia Sin Tompkins (Patagonia bez Tompkinsa). Kampania nie zapobiegła powstaniu Parku Pumalin rozciągającego się od wybrzeża aż do granicy z Argentyną[2]. Na marzec 2017 roku Pumalin zaplanowano oficjalnie przekształcić w park narodowy[6] – ceremonia podpisania umowy miała miejsce 15 marca 2017 roku. Park oprócz terenów zakupionych przez Tompkinsa objął drugie tyle gruntów należących do władz Chile[5]. Do śmierci zdołał przekształcić w parki narodowe 1950 km² ziemi[6], tworząc pięć parków narodowych. Łącznie zaplanował utworzenie 17 parków o powierzchni 4,5 mln ha[5].

W 1990 roku założył Foundation for Deep Ecology[4], a w 1992 roku Conservation Land Trust[6]. Wielokrotnie wyróżniany za działalność ekologiczną, był równocześnie krytykowany przez wielu Chilijczyków i Argentyńczyków za hamowanie rozwoju gospodarczego i niszczenie przemysłu hodowli łososia i budowy elektrowni wodnych[4]. W 2000 roku do zarządzania gruntami powołał fundusz ziemi Conservacion Patagonica[6].

Śmierć i dziedzictwo

Zmarł 8 grudnia 2015 roku[2] w trakcie wyprawy kajakowej z przyjaciółmi po jeziorze General Carrera. Jego kajak przewrócił się w wyniku wysokich fal, Tompkins spędził ponad godzinę w zimnej wodzie i zmarł z wychłodzenia po przewiezieniu śmigłowcem do szpitala w Coyhaique[2][4][6].

Po jego śmierci Kristine McDivitt jeszcze w tym samym miesiącu spotkała się z prezydentem Argentyny. Podczas spotkania zobowiązała się przekazać rządowi tego kraju 150 tysięcy hektarów pod parki narodowe, a w styczniu 2016 roku na spotkaniu z prezydent Chile poinformowała o zobowiązaniu przekazania 400 tysięcy hektarów na potrzeby parków narodowych[1].

Z małżeństwa z Susie Buell miał dwie córki[2].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Paweł Strawiński, Douglas Tompkins. Zielony milioner [online], www.forbes.pl, 29 lutego 2016 [dostęp 2016-03-05].
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Douglas Tompkins, environmentalist - obituary [online], Telegraph.co.uk [dostęp 2016-03-05].
  3. ↑ Stephanie Pearson: Obituary: Doug Tompkins (1943-2015). 2015-12-09. [dostęp 2016-03-05]. (ang.).
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Rachel Abrams, Ashley Southall, Douglas Tompkins, 72, North Face Founder, Dies in Kayaking Accident, „The New York Times”, 8 grudnia 2015, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-03-05].
  5. 1 2 3 4 5 Maciej Stasiński, Amerykański filantrop tworzy obszary chronione w Chile [online], wyborcza.pl, 17 marca 2017 [dostęp 2017-03-18].
  6. 1 2 3 4 5 Caty Enders, Jonathan Franklin, Doug Tompkins: life and death of the ecological visionary behind North Face, „The Guardian”, 13 grudnia 2015, ISSN 0261-3077 [dostęp 2016-03-05] (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.