nr rej. A-122 z 2 lipca 1968[1] | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | |
Typ budynku |
Kamienica |
Styl architektoniczny |
modernizm |
Architekt |
projekt Julian Sowiński |
Kondygnacje |
3 |
Ukończenie budowy |
1905 |
Położenie na mapie Krakowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
50°03′41″N 19°56′49″E/50,061389 19,946944 | |
Strona internetowa |
Dom Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego – zabytkowy budynek znajdujący się przy ulicy Radziwiłłowskiej 4, na Wesołej.
Historia
Towarzystwo Lekarskie powołano w Krakowie w 1866, dopiero jednak w 1903 otrzymało ono od miasta parcelę budowlaną pod przyszłą siedzibę przy ulicy Radziwiłłowskiej. Jednopiętrowy dom zaprojektował Julian Sowiński[2]. Na fasadzie domu znajduje się złocony napis „Towarzystwo Lekarskie”. Na prośbę prezesa Towarzystwa doktora Juliana Nowaka urządzenia wnętrz podjął się Stanisław Wyspiański.
Dom Lekarski uroczyście otwarto 2 marca 1905. Do wybuchu II wojny światowej służył lekarzom, po wojnie mieścił się tutaj magazyn, studium wojskowe Akademii Medycznej i jej biblioteka. Groźba zawalenia stropów pod ciężarem książek spowodowała rozpoczęcie budowy nowego gmachu biblioteki medycznej i remont budynku przy Radziwiłłowskiej. Towarzystwo Lekarskie odzyskało swoją własność dopiero w 1991. Dziś w budynku znajduje się siedziba Towarzystwa Lekarskiego, którego spotkania odbywają się w każdą środę. Większość pomieszczeń wynajmuje Uniwersytet Jagielloński – w budynku mieści się Muzeum Wydziału Lekarskiego UJ, Centrum Języka i Kultury Chińskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego „Instytut Konfucjusza w Krakowie” i biura administracji uniwersyteckiej.
Wnętrze
Wyspiański zaprojektował wystrój sali posiedzeń, czytelni i biblioteki. Sala posiedzeń (obecnie sala im. Stanisława Wyspiańskiego), której ściany pomalowano na kolor malinowy, zachowała do dziś fryz z kwiatów pelargonii. Motyw ten znajduje się także na kilimach i portierach. Meble w sali również zaprojektował Wyspiański. Na początku nie budziły entuzjazmu lekarzy, którzy narzekali na ich niewygodę. Żyrandole zdobiące dom lekarski przypominają płatki śniegu. Czytelnia miała popielate ściany wykończone fryzem z kwiatów róż.
Klatka schodowa ma fryz z liści i kwiatów kasztanowca, ten sam motyw zdobi balustradę schodów. Na tle żółtych ścian doskonale wygląda witraż projektu Wyspiańskiego – alegoria układu słonecznego – Apollo spętany, witraż został zniszczony w styczniu 1945 podczas wysadzania przez Niemców pobliskiego wiaduktu kolejowego. Odnowiono go dopiero w 1972. Witraże w bocznych oknach projektował Jan Bukowski. W piwnicach przetrwała zabytkowa kotłownia centralnego ogrzewania z lat budowy domu.
Budynek można zwiedzać po wcześniejszym uzgodnieniu terminu.
- Klatka schodowa
- Witraż Apollo spętany
- Fryz na klatce schodowej, liście i kwiaty kasztanowca
- Detal balustrady
- Sala posiedzeń-fryz liście i kwiaty pelargonii
- Fryz w czytelni-róże
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .
- ↑ Gmach Towarzystwa Lekarskiego. zabytek.pl. [dostęp 2023-07-12].
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia klatki schodowej Domu Lekarskiego
- Historia domu i projekty Wyspiańskiego. www2.almamater.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-02)].