Diplarrena
Ilustracja
Diplarrena moraea
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

kosaćcowate

Rodzaj

Diplarrena

Nazwa systematyczna
Diplarrena Labill.
Voyage Pérouse 1: 157 (1800)[3]
Typ nomenklatoryczny

D. moraea Labill.

Synonimy
  • Diplarrhena Labill. (var. orth.)

Diplarrena Labill. – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae), obejmujący dwa gatunki występujące endemicznie w południowo-zachodniej Australii i na Tasmanii[4].

Nazwa rodzaju pochodzi od starogreckich słów διπλόος (diploos – podwójny) i άρρεν (arren – męski) i odnosi się do dwóch płodnych pręcików obecnych w kwiatach tych roślin[5].

Morfologia

D. latifolia
Pokrój
Średniej wielkości wieloletnie, wiecznie zielone rośliny zielne[6].
Pędy
Podziemne kłącze. Łodyga często rozgałęziona[7][5].
Liście
Liście lancetowate[6], mieczowate, unifacjalne, bokiem zwrócone do łodygi, wyrastają w dwóch rzędach[7].
Kwiaty
Zebrane po kilka w jednostronny wachlarzyk[6], wsparty parą skórzastych podsadek[7]. Kwiaty dwustronnie symetryczne[6], grzbieciste[8], białe z fioletowymi i niebieskimi zabarwieniami[6], nietrwałe[7]. Wyrastają niejednocześnie na smukłych szypułkach, każdy poza pierwszym wsparty jest dwoma błoniastymi przysadkami[7]. Listki okwiatu wolne, te w zewnętrznym okółku większe, z czego dwa górne wzniesione, a dolny położony poziomo; te w wewnętrznym okółku małe, górne kapturkowato wygięte nad pręcikami, dolny dłuższy, z żółtą plamką[6]. Dwa pręciki płodne, trzeci zredukowany do prątniczki[7]. Nitki pręcików wolne, różnej długości. Główki pręcików różnej wielkości, skośne[6]. Słupek dolny[8]. Zalążnia trójkomorowa z licznymi[8] zalążkami położonymi kątowo i przegrodowymi miodnikami położonymi w górnej połowie[7]. Szyjka słupka rozwidlona ponad wierzchołkami pręcików[7], na trzy płaty nierównej długości, z których górny jest dłuższy i osłania pozostałe[6]. Znamiona słupka podwójne na każdym odgałęzieniu, nierównej długości, szerokie i płaskie, orzęsione[7].
Owoce
Mniej więcej cylindryczne torebki zawierające dyskoidalne nasiona[6].

Biologia

Rozwój
Wieloletnie geofity ryzomowe[6].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 32[6][7].

Systematyka

Rodzaj z monotypowego plemienia Diplarreneae w podrodzinie Iridoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae)[9]. Plemię Diplarreneae jest siostrzany dla pozostałych plemion w tej podrodzinie[7].

Wykaz gatunków[4]
  • Diplarrhena latifolia Benth.
  • Diplarrhena moraea Labill.

Zastosowanie

Oba gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, głównie w Australii. Formują kępy. Wymagają dużo ciepła, dlatego poza obszarem klimatu gorącego wymagają uprawy w szklarniach lub w pomieszczeniach[10].

Włókna pozyskiwane z D. moraea wykorzystywane były przez Aborygenów do wyplatania pojemników[11].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-17] (ang.).
  3. ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2020-08-17]. (ang.).
  4. 1 2 Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-17]. (ang.).
  5. 1 2 Ross McKenzie: Australia's Poisonous Plants, Fungi and Cyanobacteria: A Guide to Species of Medical and Veterinary Importance. Csiro Publishing, 2020. ISBN 978-1-4863-1388-4.
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 P. Goldblatt: Iridaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 329. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
  7. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Rudall P.J. i Goldblatt P.. Floral anatomy and systematic position of Diplarrhena (Iridaceae): a new tribe Diplarrheneae. „Annali di Botanica”. 58, 2000.
  8. 1 2 3 D. Geerinck. Revision of Australian Iridaceae. „Bulletin du Jardin botanique national de Belgique / Bulletin van de National Plantentuin van België”. 44 (1/2), s. 29, 1974-06-30. JSTOR. DOI: 10.2307/3667426. ISSN 0303-9153. (ang.).
  9. ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-08-17]. (ang.).
  10. ↑ Ruth Rogers Clausen, Thomas Christopher: Essential Perennials: The Complete Reference to 2700 Perennials for the Home Garden. Timber Press, 2015. ISBN 978-1-60469-672-1.
  11. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 300, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.