diecezja ukraińska
Հայ Առաքելական եկեղեցու Ուկրաինական թեմ
Ilustracja
Wnętrze katedry ormiańskiej we Lwowie
Państwo

 Ukraina

Siedziba

Lwów
Ormiańska 27/4, Lwów 290008, Ukraina[1]

Data powołania

13 stycznia 1997

Wyznanie

Kościoły wschodnie

Kościół

Apostolski Kościół Ormiański

katolikosat

katolikosat Eczmiadzynu

katedra

Katedra ormiańska we Lwowie

Biskup diecezjalny

bp Markos Howannisjan

Dane statystyczne
Liczba kapłanów

14[2]

Położenie na mapie Lwowa
Mapa konturowa Lwowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Katedra ormiańska we Lwowie”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Katedra ormiańska we Lwowie”
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Katedra ormiańska we Lwowie”
Ziemia49°50′36″N 24°01′51″E/49,843333 24,030833
Diaspora ormiańska na Ukrainie według spisu z 2001 r.

Diecezja ukraińska – diecezja Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego na Ukrainie utworzona 13 stycznia[3][4] 1997 przez katolikosa wszystkich Ormian Karekina I. Obecnym (2022) ordynariuszem diecezji jest biskup Markos Howannisjan.

Historia

Pierwsze wspólnoty religijne Ormian powstały na Krymie w VIII wieku[5], gdy terytorium to znajdowało się pod kontrolą Bizancjum. We Lwowie gmina ormiańska powstała w XII wieku, kiedy poświęcono kościół Matki Boskiej i św. Grzegorza Oświeciciela (prezbiterium obecnej katedry)[6]. W 1356 r. powstała diecezja ormiańska z siedzibą we Lwowie, a w 1367 r. król Kazimierz Wielki zezwolił ich biskupowi Grzegorzowi na wykonywanie jurysdykcji biskupiej i budowę katedry w mieście. W 1630 r. diecezja przekształciła się w archidiecezję ormiańskokatolicką.

Liczebność Ormian na Ukrainie zmniejszyła się, kiedy Ormianie krymscy zostali w 1778 r. (w ramach przygotowań do aneksji Chanatu Krymskiego przez Imperium Rosyjskie) przesiedleni przez Aleksandra Suworowa nad Don, gdzie powstało miasto Nowy Nachiczewan (obecnie w granicach Rostowa nad Donem).

W czasie II wojny światowej wielu polskich Ormian uległo eksterminacji ze strony Sowietów, hitlerowców i UPA. Ci, którzy przeżyli, zostali wysiedleni wraz z resztą ludności polskiej. Tym samym faktycznie ustała działalność archidiecezji ormiańskokatolickiej we Lwowie.

Także Ormianie krymscy zostali w 1944 r. przesiedleni w głąb ZSRR, wraz z innymi narodami zamieszkującymi Krym.

Współcześni Ormianie ukraińscy mają niewiele wspólnego z poprzednim osadnictwem[7]. Większość z nich zamieszkuje wschodnią część kraju, gdzie w czasach radzieckich wielu Ormian (wraz z przedstawicielami innych narodowości ZSRR) przybyło w poszukiwaniu pracy w przemyśle ciężkim. Największy odsetek stanowią w obwodzie donieckim, charkowskim, dniepropetrowskim, w Republice Autonomicznej Krymu (od 2014 pod władzą Rosji) oraz w obwodzie odeskim[8]. Posługują się głównie językiem armeńskim i rosyjskim, rzadko ukraińskim[9].

W październiku 1991 r. katolikos wszystkich Ormian Wasken I powierzył wartabedzie Nathanowi Hovhannisianowi (Oganesianowi[10]) misję organizacji diecezji Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego i mianował go locum tenens na Ukrainie. W 1997 Karekin I udzielił Hovhannisianowi sakry biskupiej[11]. Diecezja ukraińska powstała 13 stycznia 1997 przez wydzielenie jej terytorium z diecezji nowonachiczewańskiej i rosyjskiej[3].

Wraz z organizacją diecezji rozpoczęto starania o budowę nowych świątyń i o pozyskanie dawnych świątyń ormiańskich. Niewielka wspólnota ormiańskokatolicka we Lwowie (20-30 osób), zarejestrowana w 1991 r., nie była w stanie przejąć tutejszej katedry[7][12], którą w l. 2000-2003 przekazano Apostolskiemu Kościołowi Ormiańskiemu[10].

Obecnie siedzibą diecezji jest Lwów[1]. Planuje się jednak przeniesienie siedziby do Kijowa, gdzie mieszka 40 tys. Ormian[2] i gdzie rozpoczęto budowę nowej katedry[13].

Diecezja posiada swojego przedstawiciela w ramach Wszechukraińskiej Rady Kościołów i Organizacji Religijnych[14].

Biskupi ordynariusze

Świątynie

Niektóre świątynie i klasztory diecezji ukraińskiej (znaczna część obiektów znajduje się obecnie w budowie, np. w Ługańsku i w Zaporożu):

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 The Armenian Church Today – Dioceses – Europe. [w:] Armenian Church – Mother See of Holy Etchmiadzin [on-line]. Armenianchurch.org. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  2. 1 2 Архиепископ Григорис Буниатян: Церковь помогает верующим быть добросовестными и ответственными гражданами своей страны. Karabah88.ru, 2008-12-04. [dostęp 2014-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-26)]. (ros.).
  3. 1 2 Епархия Украины Армянской Апостольской Церкви. [w:] Газета "Ноев ковчег" [on-line]. Noev-kovcheg. [dostęp 2014-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-15)]. (ros.).
  4. ↑ Украинская епархия армянской апостольской церкви. armenianreligion.am. [dostęp 2014-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-17)]. (ros.).
  5. ↑ A History of Armenians in Crimea. Asbarez.com. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  6. ↑ Andrzej Bohosiewicz: Historia Ormian w Polsce. [dostęp 2014-10-11].
  7. 1 2 Вірменська Католицька Церква. [w:] Релігійно-інформаційна служба України [on-line]. risu.org.ua. [dostęp 2014-10-11]. (ukr.).
  8. ↑ Ethnic composition of Ukraine 2001. pop-stat.mashke.org. [dostęp 2014-10-11].
  9. ↑ Armenians. [w:] Internet Encyclopedia of Ukraine [on-line]. Encyclopediaofukraine.com. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  10. 1 2 Jurij Smirnow w: Culture.pl: Mozaiki Józefa Mehoffera i malowidła Jana Henryka Rosena w Katedrze Ormiańskiej we Lwowie. [dostęp 2014-10-11].
  11. 1 2 Archbishop Nathan Hovhannisian. [w:] Armenian Church – Mother See of Holy Etchmiadzin [on-line]. Armenianchurch.org. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  12. ↑ Grzegorz Rąkowski: Lwów. Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Część IV. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 129. ISBN 978-83-89188-70-8.
  13. ↑ Армяне построят в Киеве один из самых больших православных храмов Европы. Podrobnosti.ua, 2012-02-04. [dostęp 2014-10-11]. (ros.).
  14. ↑ Information about UCCRO [online], vrciro.org.ua [dostęp 2023-02-26] (ang.).
  15. ↑ Григорис (Буниатян). [w:] Релігійно-інформаційна служба України [on-line]. risu.org.ua. [dostęp 2014-10-11]. (ros.).
  16. ↑ Archbishop Grigoris Buniatian. [w:] Armenian Church – Mother See of Holy Etchmiadzin [on-line]. Armenianchurch.org. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.