Diatoma

*Diatoma*
	; Diatoma vulgaris
	Systematyka
Domena	eukarionty
Supergrupa	Chromalveolata
Królestwo	protisty
Gromada	Heterokontophyta
Klasa	okrzemki
Rząd	Fragilariales
Rodzina	fragilariowate
Rodzaj	Diatoma
	Nazwa systematyczna
	Diatoma Jean-Baptiste Bory de Saint-Vincent 1824; Diatome. Diatoma. In: Dictionnaire Classique d'Histoire Naturelle. CRA-D. (Audouin, I. et al. Eds) Vol. 5, pp. 461
	Typ nomenklatoryczny
	Diatoma vulgaris

Diatoma – rodzaj okrzemek z grupy Fragilariphyceae. Rodzaj jest stosunkowo mało liczny w gatunki, a niektóre z nich mogą mieć dużą rozpiętość cech diagnostycznych^[3].

Okrzemki o różnych rozmiarach. Skorupki nie mają rafy (szczeliny). Pancerzyki widziane z góry mają kształt od eliptycznego do liniowego, przy czym końce górny (apikalny) i dolny (bazalny) są równomiernie szerokie. W widoku z boku (od pasa obwodowego) prostokątne – kwadratowe lub wydłużone i nigdy nie są klinowate, choć czasem lekko zaokrąglone. Ornamentacja okrywy to masywne żebra i delikatne prążki^[4].

Poszczególne osobniki łączą się w zamknięte lub zygzakowate łańcuszki^[4].

Ze względu na specyficzny cykl życiowy rozmiary okrzemek tego samego gatunku mogą się znacznie różnić, przykładowo – D. vulgaris osiąga rozmiar 8-75 μm długości przy 7-18 μm szerokości. Niektóre gatunki są bardziej wydłużone, np. D. tenuis osiąga 22-120 μm długości przy 2-5 μm szerokości, a inne mogą przybierać formy z grubsza kwadratowe – np. D. mesodon osiąga 10-40 μm długości przy 6-14 μm szerokości – lub okrągłe (D. moniliformis ssp. ovalis)^[4].

Niektóre gatunki występują w wodach ubogich w sole mineralne, często górskich (np. D. anceps), podczas gdy inne w wodach słonawych i żyznych (np. D. problematica). Jedne mają bardziej wąski zakres występowania, podczas gdy niektóre (np. D. tenuis) występują w różnych typach wód (także przybrzeżnych morskich) i w różnych zespołach organizmów (epifity, fitobentos, fitoplankton)^[4].

Podobnym z wyglądu rodzajem jest Meridion, jednak odróżnia się klinowatym kształtem w widoku od strony pasa obwodowego^[4].

Nazwy Diatoma użył Augustin Pyramus de Candolle w publikacji z 1805 roku z epitetem gatunkowym vulgare wskazującym na rodzaj nijaki. Jednak za poprawną nazwę uznana została nazwa użyta później przez Bory'ego, według którego ma ona rodzaj żeński (łącząc się z vulgaris)^[1].

Na początku 2020 roku w serwisie AlgaeBase zestawiono następujące gatunki o potwierdzonym statusie^[1]^{[uwaga 1]}:

Diatoma angusticostata
Diatoma bottnica
Diatoma constricta
Diatoma densicostata
Diatoma ehrenbergii
Diatoma elongata
Diatoma kalakulensis
Diatoma maxima
Diatoma mesolepta
Diatoma moniliformis
Diatoma nana
Diatoma ochridana
Diatoma polonica
Diatoma problematica
Diatoma rostrata
Diatoma stellaris
Diatoma stellata
Diatoma tenuis
Diatoma vulgaris

Ponadto w spisie tym znajdują się liczne podgatunki, odmiany i formy, czasem traktowane jak równoważne gatunkom taksony oraz taksony niegdyś uznawane za gatunki rodzaju Diatoma następnie uznane za synonimy innych, wcześniej opisanych gatunków (np. Diatoma anceps później utożsamiona z Odontidium anceps czy D. mesodon uznana za synonim Odontidium mesodon).

Uwagi

↑ System ten jest na bieżąco aktualizowany, przez co przedstawiona w nim taksonomia może znacząco, nawet na poziomie przynależności do królestw, się różnić w zależności od daty.

Przypisy

1 2 3 M.D. Guiry, G.M. Guiry: Diatoma Bory de St-Vincent, 1824: 461. [w:] AlgaeBase [on-line]. National University of Ireland, Galway, 2014. [dostęp 2014-03-03]. (ang.).
↑ Diatome. Diatoma. W: Jean-Baptiste Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire Classique d'Histoire Naturelle. CRA-D. I. Audouin i in. (red.). T. V. Paryż: Rey et Gravier; Baudouin Frères, 1824, s. 461.
↑ Małgorzata Bąk, Horst Lange-Bertalot, Jacek Nosek, Zofia Jakubowska, Małgorzata Kiełbasa. Diatoma polonica sp. nov. — a new diatom (Bacillariophyceae) species from rivers and streams of southern Poland. „Oceanological and Hydrobiological Studies”. 43 (2), s. 114-122, czerwiec 2014. DOI: 10.2478/s13545-014-0123-1. (ang.).
1 2 3 4 5 Małgorzata Bąk, Andrzej Witkowski, Joanna Żelazna-Wieczorek, Agata Z. Wojtal, Ewelina Szczepocka, Katarzyna Szulc, Bogusław Szulc: Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2012, s. 97-100, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-61227-96-0.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[uwaga1-5] System ten jest na bieżąco aktualizowany, przez co przedstawiona w nim taksonomia może znacząco, nawet na poziomie przynależności do królestw, się różnić w zależności od daty.

[ab-1] 1 2 3 M.D. Guiry, G.M. Guiry: Diatoma Bory de St-Vincent, 1824: 461. [w:] AlgaeBase [on-line]. National University of Ireland, Galway, 2014. [dostęp 2014-03-03]. (ang.).

[bory-2] Diatome. Diatoma. W: Jean-Baptiste Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire Classique d'Histoire Naturelle. CRA-D. I. Audouin i in. (red.). T. V. Paryż: Rey et Gravier; Baudouin Frères, 1824, s. 461.

[pol-3] Małgorzata Bąk, Horst Lange-Bertalot, Jacek Nosek, Zofia Jakubowska, Małgorzata Kiełbasa. Diatoma polonica sp. nov. — a new diatom (Bacillariophyceae) species from rivers and streams of southern Poland. „Oceanological and Hydrobiological Studies”. 43 (2), s. 114-122, czerwiec 2014. DOI: 10.2478/s13545-014-0123-1. (ang.).

[klucz-4] 1 2 3 4 5 Małgorzata Bąk, Andrzej Witkowski, Joanna Żelazna-Wieczorek, Agata Z. Wojtal, Ewelina Szczepocka, Katarzyna Szulc, Bogusław Szulc: Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2012, s. 97-100, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-61227-96-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[uwaga 1]