Dezyderiusz Zawistowski
Zerwicz
Ilustracja
podpułkownik kawalerii podpułkownik kawalerii
Pełne imię i nazwisko

Dezyderiusz Jan Jerzy Zawistowski

Data i miejsce urodzenia

23 maja 1891
Warszawa

Data i miejsce śmierci

20 września 1939
pod Kamionką Strumiłową

Przebieg służby
Lata służby

1914–1939

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

19 pułk ułanów

Stanowiska

dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Faksymile
Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Członkowie Komendy Naczelnej POW. Sierżant Zawistowski siedzi pierwszy z lewej

Dezyderiusz Jan Jerzy Zawistowski, ps. „Zerwicz” (ur. 23 maja 1891 w Warszawie, zm. 20 września 1939 pod Kamionką Strumiłową) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, inżynier, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 23 maja 1891 w Warszawie, w rodzinie Leonarda (zm. 1913) i Eugenii z Brodowskich (zm. 1918)[1][2]. Po ukończeniu siedmioklasowej Szkoły Realnej Emiliana Konopczyńskiego wstąpił do Szkoły Technicznej Wawelberga i Rotwanda w Warszawie[3]. W tym czasie był członkiem organizacji samokształceniowych, Związku Młodzieży Niepodległościowej i Związku Strzeleckiego[4]. Po ukończeniu dwóch kursów wyjechał do Wirtembergii, gdzie studiował w królewskiej Wyższej Szkole Technologicznej w Reutlingen[3]. Na początku 1914 ukończył naukę i rozpoczął pracę w dziale przetworów jedwabi sztucznych fabryki „Krusche & Ender” w Pabianicach, w charakterze technologa[1].

W sierpniu 1914 – razem z Tadeuszem Żulińskim, Wacławem Jędrzejewiczem, Konradem Libickim, Aleksandrem Tomaszewskim i Marianem Zyndram-Kościałkowskim – otrzymał zadanie zorganizowania Polskiej Organizacji Wojskowej na terytorium Królestwa Kongresowego i Imperium Rosyjskiego[3]. Został członkiem Komendy Naczelnej POW, komendantem szkoły podoficerskiej i dowódcą oddziałów lotnych[3]. Z rozkazu POW wyjechał – pod pseudonimem „Jerzy Zerwicz” – do Rosji i Finlandii, celem zorganizowania komórek tej organizacji[5].

W sierpniu 1915 wymaszerował ze stolicy w składzie batalionu warszawskiego POW do Legionów Polskich[3][5]. 22 sierpnia tego roku został wcielony do 1. szwadronu 1 pułku ułanów[5]. Później służył w 5., a następnie 3. szwadronie, w stopniu wachmistrza[3][5]. Od kwietnia do czerwca 1917 był w Komisariacie Werbunkowym do WP w Rawie[5]. Następnie został internowany w obozie w Szczypiornie, a później w Łomży[3][5]. Po śmierci matki (27 marca 1918) został czasowo zwolniony z internowania[3]. Z rozkazu Edwarda Śmigły-Rydza nie wrócił do obozu, lecz wyjechał na teren Generalnego Gubernatorstwa Lubelskiego, jako komendant POW na okręg zamojski, tomaszowski i biłgorajski[3]. Po rozbrojeniu Austriaków utworzył szwadron ziemi zamojskiej, który 21 marca 1919 – na rozkaz Gustawa Orlicz-Dreszera – został włączony do organizowanego w tym czasie w Lubomlu 5. szwadronu 1 pułku szwoleżerów[3][6]. 21 sierpnia 1919 mianowany, z dniem 1 sierpnia 1919, podporucznikiem w kawalerii[7]. W styczniu 1920 przeniesiony do 1 pułku strzelców konnych, w którym dowodził 2. szwadronem i awansował na porucznika[3][8][6].

Od października 1921 pełnił służbę w 1 pułku strzelców konnych w Garwolinie[9]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza, ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 350. lokatą w korpusie oficerów jazdy[10]. Po ukończeniu kursów w Grudziądzu i Rembertowie pełnił funkcję adiutanta pułku[3]. W marcu 1924 został przeniesiony do 19 pułku ułanów w Ostrogu nad Horyniem na stanowisko dowódcy szwadronu[11][3][12]. Później został przesunięty na stanowisko dowódcy szwadronu karabinów maszynowych, a następnie stanowisko kwatermistrza[3]. 18 lutego 1928 prezydent RP nadał mu, z dniem 1 stycznia 1928, stopień majora w korpusie oficerów kawalerii i 48. lokatą[13]. W kwietniu tego roku został przesunięty na stanowisko dowódcy szwadronu zapasowego 19 puł. we Włodzimierzu[14], a w lipcu 1929 zatwierdzony na stanowisku zastępcy dowódcy pułku[15][16][17][18][uwaga 1]. 17 stycznia 1933 prezydent RP nadał mu, z dniem 1 stycznia 1933, stopień podpułkownika w korpusie oficerów kawalerii i 16. lokatą[21]. Od maja 1938 do końca stycznia 1939 był dowódcą 19 pułku ułanów[22]. Z dniem 31 marca 1939 został przeniesiony w stan spoczynku[23].

Poległ 20 września 1939 pod Kamionką Strumiłową[24][25].

Był żonaty z Leonardą z Mayów, z którą miał syna Jerzego Dezyderiusza (ur. 8 lipca 1920) i córkę Hannę Katarzynę (ur. 22 października 1923)[26][27]. Syn zmarł 16 sierpnia 1944 z ran odniesionych w powstaniu warszawskim, jako szeregowiec batalionu AK „Miłosz”[28]. Po ojcu nosił pseudonim „Zerwicz”[28]. Córka także walczyła w powstaniu warszawskim, jako ochotniczka–sanitariuszka batalionu AK „Bończa”, pseudonim „Zerwicz” i „Hanka”[27]. Po II wojnie światowej pracowała jako pielęgniarka, a w latach 1951–1993 praktykowała jako lekarz medycyny[27].

Ordery i odznaczenia

Twórczość

Uwagi

  1. ↑ 5 listopada 1928 ogłoszono przeniesienie majora Zawistowskiego do kadry oficerów kawalerii z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Biura Ogólno-Administracyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko referenta[19]. 29 stycznia 1929 ogłoszono anulację zarządzenia Biura Personalnego MSWojsk. w sprawie wspomnianego przeniesienia[20].

Przypisy

  1. 1 2 Kolekcja ↓, s. 1, 4.
  2. ↑ Cmentarz Stare Powązki: LEONARD ZAWISTOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-07-29].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Kolekcja ↓, s. 4.
  4. 1 2 3 4 5 6 Kolekcja ↓, s. 3.
  5. 1 2 3 4 5 6 Żołnierze Niepodległości : Zawistowski - Zawisza Dezyderiusz Jan Jerzy, ps. „Zerwicz”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-07-30].
  6. 1 2 Piotrowski 1930 ↓, s. 6.
  7. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 88 z 12 września 1919, poz. 3130.
  8. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 269.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 655, 681.
  10. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 165.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 22 marca 1924, s. 141.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 574, 603.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928, s. 48.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 140.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 188.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 308, 343.
  17. ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 32, 75.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 144, 646.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 342.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929, s. 49.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 18 stycznia 1933, s. 1.
  22. ↑ WKKP 2012 ↓, s. 78.
  23. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 955.
  24. ↑ Ppłk Dezyderiusz Zawistowski (1937–1938). Stowarzyszenie Pamięci 19 Pułku Ułanów Wołyńskich im. Gen. Edmunda Różyckiego w Opolu. [dostęp 2023-07-30].
  25. ↑ Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-07-10].
  26. ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
  27. 1 2 3 Hanna Katarzyna Zawistowska. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-07-30].
  28. 1 2 Jerzy Zawistowski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-07-30].
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 944.
  30. ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
  31. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-29]..
  32. ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163.
  33. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-29]..
  34. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-29]..
  35. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-29]..
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 408.
  37. ↑ Kolekcja ↓, s. 1 foto.
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 240.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.