Dekanat Bielsko
Państwo

Austria, Polska

Siedziba

Bielsko

Data powołania

1654

Data zamknięcia

przed 1992

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

wrocławska, katowicka

Położenie na mapie województwa śląskiego
Położenie na mapie Polski
Ziemia49°49′12,8″N 19°02′34,7″E/49,820222 19,042972

Dekanat Bielsko – historyczny dekanat diecezji wrocławskiej i katowickiej Kościoła łacińskiego powstały w 1654.

Historia

Przed Reformacją obszar Śląska Cieszyńskiego (oprócz Bogumina) należał do jednego archiprezbiteratu (dekanatu) cieszyńskiego. Wzmożona akcja kontrreformacyjna rozpoczęła się w 1654, kiedy to specjalna komisja odebrała pozostałe w rękach ewangelików kościoły. Struktura kościelna wymagała odbudowy. Po odzyskaniu kościołów biskup wrocławski Karol Ferdynand Waza utworzył w Cieszynie komisariat biskupi. Komisarzem został Andrzej Scodonius, arcydziekan opolski i kustosz raciborski, który 15 października podzielił obszar komisariatu na dekanaty, a te na parafie[1]. W ten sposób powstało 5 nowych archiprezbiteriatów (dekanatów) podległych komisariatowi, w tym m.in. w Bielsku. Początkowo dekanat posiadał jedynie 5 parafii: Bielsko, Czechowice, Ochaby, Rudzica, Grodziec oraz nieobsadzoną parafię w Międzyrzeczu[2]. Według schematyzmu diecezji wrocławskiej z 1748 r. dekanat bielski posiadał nadal jedynie 5 parafii.

W 1769 powstał nowy dekanat skoczowski, który przejął parafię w Grodźcu[3], a w 1788 r. tę w Ochabach[4]. W 1770 do zarządzania dekanatami i parafiami pozostałymi po wojnach śląskich w monarchii Habsburgów powołano Wikariat generalny austriackiej części diecezji wrocławskiej.

Według schematyzmów kościelnych z 1847 i 1848 na dekanat Bielsko składało się 8 parafii (lub lokalii)[5]: Bielsko (z kościołem cmentarnym i filiami w Starym Bielsku, Kamienicy oraz kaplicą na zamku), Czechowice (z kaplicą w Dziedzicach), Ligota (lokalia), Jaworze (lokalia), Jasienica (lokalia), Międzyrzecze (z filią w Mazańcowicach), Rudzica i Zabrzeg. Poza parafiami w Czechowicach, Dziedzicach i Ligocie wśród mieszkańców przeważali ewangelicy[5].

W 1919 dekanat posiadał 12 parafii: Bielsko, Bronów, Czechowice, Dziedzice, Jasienica, Jaworze, Kamienica, Ligota, Mazańcowice, Międzyrzecze, Rudzica i Zabrzeg[6]. W 1925 roku utworzono nową diecezję katowicką, w skład której weszły parafie dekanatu bielskiego. Według schematyzmu diecezji katowickiej z 1927 dekanat bielski nadal składał się z powyższych 12 parafii[7], jak również w 1938[8].

W 1951 roku połączono miasta Bielsko i Białą w jeden organizm miejski. Z czasem z dekanatu bielskiego wydzielono czechowicki a go samego podzielono na dwa: Bielsko-Biała centrum i Bielsko-Biała zachód, które 25 marca 1992 na mocy bulli papieża Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae populus weszły w skład nowo utworzonej diecezji bielsko-żywieckiej a dekanaty w mieście Bielsko-Biała uległy reorganizacji, tworząc obecnie 4: Bielsko-Biała I – Centrum, Bielsko-Biała II – Stare Bielsko, Bielsko-Biała III – Wschód, Bielsko-Biała IV – Zachód.

Przypisy

  1. ↑ Janusz Spyra: Śląsk Cieszyński w okresie 1653-1848. Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2012, s. 285. ISBN 978-83-935147-1-7.
  2. ↑ j.w., s. 286
  3. ↑ j.w., s. 301
  4. ↑ Londzin Józef: Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim (z pośmiertnych zapisków Autora przejrzał, uzupełnił I do druku przygotował ks. R. Tomanek), Nakładem i drukiem „Dziedzictwa błog. Jana Sarkandra”, Cieszyn 1932, s. 226
  5. 1 2 j.w., s. 308
  6. ↑ Handbuch des Bistums Breslau und seines Delegaturbezirks für das Jahr 1919. Breslau: Fürstbischöfliche Geheime Kanzlei, 1919, s. 131-132. (niem.).
  7. ↑ Schematyzm Diecezji Śląskiej. Katowice: nakł. Kurji Biskupiej, 1927, s. 22-27.
  8. ↑ Rocznik Diecezji Śląskiej (Katowickiej), 1938. Katowice: nakł. Kurji Biskupiej, 1938, s. 34-39.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.