wieś | |
Kaplica Nawiedzenia i Zwiastowania NMP | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2022) |
307[1] |
Strefa numeracyjna |
12 |
Kod pocztowy |
32-104[2] |
Tablice rejestracyjne |
KPR |
SIMC |
0322910 |
Położenie na mapie gminy Koniusza | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu proszowickiego | |
50°13′43″N 20°14′05″E/50,228611 20,234722[3] |
Dalewice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Koniusza[4][5].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Integralne części wsi
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0322927 | Bykowiec | część wsi |
0322933 | Studzienki | część wsi |
0322940 | Zabagnie | część wsi |
Historia i opis wsi
Przez wieś przepływa rzeka Ścieklec, będąca lewym dopływem Szreniawy.
Własność szlachecka w XIV wieku Gniewosza z Dalewic[6].
W XIV/XV wieku włość Strzegomitów. W roku 1414 zakupiona za 1200 grzywien przez Jagiełłę od Gniewosza z Dalewic i nadana katedrze krakowskiej. W II połowie XV wieku część Dalewic posiadał Rafał Ryterski z Błogocic. Istniała tu wtedy kaplica pw. Nawiedzenia i Zwiastowania NMP, zniszczona w roku 1560 przez różnowierców. Obecna pochodzi z 1652 roku, drewniana. Wnętrze ozdobione jest polichromią późnorenesansową, ołtarze barokowe, chór murowany późnobarokowy.
Dalewice leżą na trasie kościuszkowskiej – w roku 1794 przechodził tędy Tadeusz Kościuszko by stoczyć bitwę pod Racławicami.
W czasie II wojny światowej, w miejscowym dworze, w 1944 roku znajdował się niemiecki Stützpunkt. Współwłaścicielami dworu byli Marian i Aniela Starosta. Do Dalewic Niemcy przybyli 6 sierpnia 1944 roku. Mieszkańcy Dalewic i okolic byli zmuszeni do kopania niemieckich okopów. Były to rowy przeciwczołgowe o szerokości i głębokości 6 metrów, o długości kilku kilometrów[7]. Za odmowę ich kopania, jesienią 1944 roku zastrzelono Katarzynę i Jana Herodów, młode małżeństwo Świadków Jehowy z Racławic koło Miechowa[8][9].
Zabytki
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[10].
- Kaplica pw. Nawiedzenia i Zwiastowania NPM, otoczenie, drzewostan.
Kaplica z XVII wieku z późnorenesansową polichromią ścienną. - Zespół podworski: ruina dworu, park.
Zespół z XVIII wieku wraz z aleją i parkiem, którego pozostałościami są rosnące gdzieniegdzie narcyzy, oraz konwalie. Na terenie parku są dwa bagna – dawniej stawy rybne.
Przypisy
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 203 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 21276
- 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- 1 2 GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Anna Klubówna , Królowa Jadwiga. Opowieści o czasach i ludziach, wyd. 3, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1986, ISBN 83-205-3691-X .
- ↑ Internetowy Kurier Proszowicki , Stützpunkt w Dalewicach - budowa niemieckich umocnień [online], 24ikp.pl, 19 września 2011 [dostęp 2022-02-25] .
- ↑
- Aleksander Gąciarz , Odmówili kopania okopów i zginęli. Tragiczna historia z czasów II wojny światowej, „Dziennik Polski”, dziennikpolski24.pl, 25 lutego 2022 [dostęp 2022-02-25] .
- ↑ Koniec hitlerowskiego oprawcy, „Dziennik Polski”, dziennikpolski24.pl, 4 grudnia 2010 [dostęp 2022-02-03] .
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01] .
Linki zewnętrzne
- Dalowice, ''Dalewice'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 896 .
- Stützpunkt w Dalewicach - budowa niemieckich umocnień