Przywódca Mchedrioni

W 1989 utworzył organizację paramilitarną Mchedrioni (gruz. Jeźdźcy), zalegalizowaną w 1990 jako oddział interwencyjny, zalążek przyszłej narodowej armii gruzińskiej^{[uwaga 1]}. W ciągu kilku lat formacja ta stała się największą paramilitarną organizacją gruzińską, zrzeszającą od 3 do 5 tys. członków^[2]. W ocenie D. Slidera Mchedrioni i jej przywódca zajmowali się równocześnie działalnością przestępczą (wymuszeniami haraczy, rozbojami, handlem narkotykami) i w ten sposób zdobywali środki niezbędne dla finansowania organizacji^[2]. Również A. Kryłow podaje, iż w szeregi Mchedrioni zaciągali się głównie przestępcy^[1].

Po odzyskaniu niepodległości przez Gruzję i wyborze prezydenta Zwiada Gamsachurdii w 1991 Ioseliani został wicepremierem i przewodniczącym parlamentu^[3], jednak Mchedrioni nie podporządkowali się władzom centralnym, a ich działalność pogłębiała panujący w kraju chaos^[5]. W sierpniu 1991 Ioseliani przeszedł do opozycji wobec Gamsachurdii^[3]. Wobec faktu, iż gruzińskie siły zbrojne nadal nie istniały, Gamsachurdia utworzył jako przeciwwagę dla organizacji Ioselianiego Gwardię Narodową, która na początku 1991 wielokrotnie atakowała siedziby Mchedrioni. W lutym tegoż roku Dżaba Ioseliani został aresztowany i do grudnia 1991 przebywał bez wyroku w dawnym więzieniu wewnętrznym gruzińskiego KGB^[6]. Po zwolnieniu wziął udział w obaleniu Gamsachurdii (współdowodził szturmem na gmach parlamentu na przełomie grudnia 1991 i stycznia 1992^[7]) i wszedł w skład powołanej po udanym zamachu stanu Rady Wojskowej razem z Tengizem Kitowanim i Tengizem Siguą. Członkowie Rady rywalizowali ze sobą o władzę, byli jednak zdecydowani co do konieczności obrony niepodległości Gruzji. Początkowo rozważali restytucję monarchii w kraju, ostatecznie postanowili jednak zaprosić do objęcia urzędu prezydenckiego Eduarda Szewardnadze. Ioseliani w imieniu Rady udał się do Moskwy i przekonał byłego ministra spraw zagranicznych ZSRR do przybycia do Tbilisi, co nastąpiło 7 marca 1992^[8]. Dżaba Ioseliani opowiadał się za zbrojną konfrontacją ze zwolennikami Zwiada Gamsachurdii, jak również rozprawą z ruchami separatystycznymi w Abchazji i Osetii Południowej^[8]. Mchedrioni brali udział w wojnie w Abchazji^[9] i w Osetii^[1].

10 marca 1992 Rada Wojskowa utworzyła Radę Państwa Republiki Gruzji; Ioseliani znalazł się w jej Prezydium razem z Kitowanim, Siguą i Szewardnadzem. Organ ten kolektywnie wykonywał obowiązki prezydenta^[8]. Nadal kierował Mchedrioni, co gwarantowało mu utrzymywanie się w elicie władzy w państwie^[10]. Początkowo nieformalnie sprzymierzył się z Szewardnadzem przeciwko Kitowaniemu i Sigui^[11]. We wrześniu 1993 stanął na czele Tymczasowego Komitetu Stanu Wyjątkowego, którego celem miało być zdławienie powstania zwolenników Gamsachurdii w Megrelii. Powierzono mu także kierowanie negocjacjami między rządem centralnym Gruzji a przedstawicielami quasi-państw abchaskiego i osetyjskiego. Działalność Mchedrioni czyniła jednak jego działania na obydwu polach nieskutecznymi^[12]. Dopiero w październiku 1993, przy pomocy wojsk WNP^{[uwaga 2]}, Ioseliani rozbił siły wierne obalonemu prezydentowi i do stycznia 1994 opanował całą Megrelię^[13]. 3 lutego 1994 razem z ministrem obrony Gruzji sygnował protokół o utworzeniu w Gruzji trzech rosyjskich baz wojskowych w Achalkalaki, Waziani i Batumi, na obszarach uznawanych za niepewne z racji działających tam ruchów separatystycznych^[14].

Podejrzewany o zainspirowanie zamachu na Szewardnadzego 29 sierpnia 1995^[15], stopniowo tracił dawną pozycję. W październiku 1995 Mchedrioni zostali uznani za organizację przestępczą i zdelegalizowani^[1]. Wówczas Ioseliani ogłosił przekształcenie organizacji w partię polityczną i zapowiedział walkę z "dyktaturą Szewardnadzego", co zaniepokoiło koła rządowe i skłoniło prezydenta do aresztowania przywódców Mchedrioni^[16]. Po wyborach w następnym miesiącu główną postacią na gruzińskiej scenie politycznej stał się Szewardnadze, a Ioseliani i Kitowani zostali definitywnie odsunięci od władzy^[17]. Ioseliani został oskarżony nie tylko o organizację zamachu na prezydenta, ale i zabójstw Gii Czanturii, Soliko Chabeiszwili, Gii Gugua oraz szeregu innych przestępstw^[1]. W 1998 został skazany na karę łączną 11 lat pozbawienia wolności^[3]. W 2001 Szewardnadze skorzystał w odniesieniu do niego z prawa łaski. Ioseliani wrócił do polityki, udzielał wywiadów na bieżące tematy związane z sytuacją w Gruzji, planował kandydować w wyborach parlamentarnych w 2003^[1]. W Moskwie wydał swoje wspomnienia, zatytułowane Tri izmierienija^[1]. Zmarł jednak wskutek udaru mózgu przed wyborami^[1].