Czyżowice
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

wodzisławski

Gmina

Gorzyce

Liczba ludności (2022)

3629[1]

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

44-352[2]

Tablice rejestracyjne

SWD

SIMC

0214570

Położenie na mapie gminy Gorzyce
Mapa konturowa gminy Gorzyce, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Czyżowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Czyżowice”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Czyżowice”
Położenie na mapie powiatu wodzisławskiego
Mapa konturowa powiatu wodzisławskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Czyżowice”
Ziemia49°59′07″N 18°24′35″E/49,985278 18,409722[3]
Nieoficjalny herb wsi Czyżowice

Czyżowice – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim, w gminie Gorzyce. Jest to jedna z większych wsi powiatu wodzisławskiego (ponad 3300 mieszkańców), położona kilka kilometrów od Wodzisławia, na południu Polski (ok. 14 km od przejścia granicznego w Chałupkach).

W Czyżowicach znajdują się m.in. kościół pod wezwaniem Chrystusa Króla, kapliczki i krzyże, ośrodek zdrowia, szkoła podstawowa, gimnazjum, ochotnicza straż pożarna, klub sportowy „Naprzód Czyżowice”, Gminny Dom Kultury, przystanek kolejowy (linia Wodzisław – Chałupki), strefa przemysłowa, liczne sklepy i bary, restauracje i domy przyjęć, tereny leśne i biwakowe.

Historia

Pierwsza wzmianka sięga pośrednio do drugiej połowy XII wieku. Z pierwszych wzmianek wynika, że w Czyżowicach istniały trzy domostwa z 16 mieszkańcami.

W 1515 r. Czyżowice stają się własnością Państwa Stanowego Wodzisław.

W 1772 roku datuje się pierwszy szczegółowy opis Czyżowic, który mówi o tym, że wieś Czyżowice leży 3/4 mili od Wodzisławia, 834 stopy n. p. m., posiada 27 gospodarstw chłopskich, 22 zagrodników i chałupników, 6 komorników i 183 mieszkańców, wszyscy zobowiązani do robót i danin dla pana. Czyżowice zawsze należały do właściciela Wodzisławia.

Osiem lat później w 1780 r. w Czyżowicach naliczono 25 siodłaków, 14 zagrodników, 4 chałupników tj. 43 gospodarstwa oraz młyn Pawelec.

W 1826 roku wieś liczyła w 66 domach 370 osób, a cztery lata później już 571 mieszkańców, 75 zagród, 1 przysiółek, 1 nadleśnictwo i 1 młyn. Czyżowice należały wówczas do Rejencji Opolskiej, wyższy sąd krajowy znajdował się w Raciborzu, a poczta w Wodzisławiu.

Następna wzmianka pochodzi z 1861, mówi ona o 700 mieszkańcach, w tym 4 ewangelików, 10 powyżej 70 lat, 1 pow. 80 lat. W 145 gospodarstwach domowych i 118 domach mieszkalnych, 1 młyn wodny, 58 innych budynków związanych z rolnictwem. Mieszkańcy mówili wyłącznie dialektem śląskim języka polskiego. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notując stosunki ludnościowe na terenie wsi wylicza – „Die Einwohnerschaft besteht aus 141 Haushaltungen mit 678 nur polnisch Sprechenden (...).”, czyli w tłumaczeniu na język polski „Ludność składa się ze 141 gospodarstw domowych z 678 osobami tylko polskojęzycznymi”[4].

W 1873 r. w Czyżowicach powstała pierwsza szkoła podstawowa. Nowy budynek szkoły podstawowej został wybudowany w 1912 roku[5].

W latach 1884–1886 budowano kolej na odcinku Wodzisław – Chałupki, która została zbudowana przez Spółkę Akcyjną „Wilhelmsbahn”. Pierwszy pociąg przejechał przez Czyżowice 1 października 1886 roku[5].

W plebiscycie w 1921 r. większość mieszkańców Czyżowic opowiedziało się po stronie polskiej, a część nawet wzięła udział w powstaniach śląskich w latach 1919–1921. W 1922 roku Czyżowice włączono do Polski, a w 1935 r. wieś ostatecznie została zelektryfikowana[5].

We wrześniu 1939 roku wieś zajęli Niemcy i okupacja niemiecka wiązała się z licznymi szykanami ludności polskiej, szczególnie na propolskich działaczach i byłych powstańcach, aż do 1945 roku. Po zajęciu Czyżowic przez wojsko sowieckiej Armii Czerwonej w styczniu 1945 mieszkańcy doświadczali rabunków, gwałtów, a nawet wywózek[5].

Od 1 stycznia 1946 roku włączona zostaje do gminy wiejskiej Wodzisław Śląski do kiedy gmina została zniesiona 29 września 1954 roku. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czyżowice.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie katowickim.

Obecnie Czyżowice są najludniejszą miejscowością gminy Gorzyce. Bliskie sąsiedztwo Wodzisławia i jednocześnie brak szczególnie ruchliwych ulic powoduje, że są atrakcyjne pod względem budownictwa jednorodzinnego; pomimo ujemnego przyrostu naturalnego ludność Czyżowic stale rośnie.

Sport

Przed wojną istniały w Czyżowicach dwa zespoły – Robotniczy Klub Sportowy i Oddziały Młodzieży Powstańczej. Jeden z nich zajął nawet wicemistrzostwo Okręgu Rybnickiego w lekkiej atletyce.

Po wojnie powstał LZS, który aż do lat siedemdziesiątych grał w rozgrywkach C oraz B klasy.

Po raz pierwszy awans do A klasy LZS „Naprzód” Czyżowice wywalczył w 1975 roku i grał w niej przez dziesięć lat, kiedy to spadł do B klasy. Następnie aż do 2001 roku grał w B klasie (z wyjątkiem sezonu 1994/95 w A klasie).

W 2001 roku nastąpił awans do A klasy, a po dwóch latach po raz pierwszy w historii klubu, LKS „Naprzód” Czyżowice awansował do ligi okręgowej (okręg Katowice grupa III), w której gra obecnie[6].

W klubie działa również sekcja Skata Sportowego, którego zawodnicy biorą udział w rozgrywkach ligowych.

W Czyżowicach powstał także po 2000 roku Klub Hokeja Stołowego. Jego zawodnicy zdobywają medale na zawodach rangi Mistrzostw Europy[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 204 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 21080
  4. ↑ Triest 1865 ↓, s. 782.
  5. 1 2 3 4 Gorzyce - Zielona i Przyjazna Gmina - Czyżowice [online], gorzyce.hg.pl [dostęp 2024-04-22].
  6. ↑ Historia Naprzodu Czyzowice (skrót). [dostęp 2012-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-21)]. (pol.).
  7. ↑ Klub Hokeja Stołowego Czyżowice. [dostęp 2012-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-25)]. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.