Czesław Jarnuszkiewicz
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

27 sierpnia 1888
Kochoń, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

19 czerwca 1988
Londyn, Wielka Brytania

Przebieg służby
Lata służby

od 1914

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

66 Pułk Piechoty
16 Dywizja Piechoty
Okręg Korpusu Nr I
Okręg Korpusu Nr IX

Stanowiska

dowódca pułku piechoty
dowódca piechoty dywizyjnej
zastępca dowódcy okręgu
dowódca okręgu korpusu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (Bułgaria) Krzyż Komandorski I klasy Orderu Białej Róży Finlandii Order Trzech Gwiazd II klasy (Łotwa) Order Krzyża Orła II Klasy (Estonia) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Węgierskiego Zasługi (wojskowy) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich „Parasol”
Czesław Jarnuszkiewicz podczas uroczystości poświęcenia sztandaru pow. Warszawa-Śródmieście Związku Strzeleckiego.

Czesław Jarnuszkiewicz herbu Lubicz (ur. 27 sierpnia 1888 w Kochoniu, zm. 19 czerwca 1988 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, prezes Zarządu Okręgu Brześć nad Bugiem Związku Legionistów Polskich w latach 1936-1938[1].

Działalność niepodległościowa

Uczył się w szkole handlowej w Warszawie[2]. Od 1906 działał w młodzieżowej Organizacji Bojowej PPS. Uczestnik strajku szkolnego 1905. Aresztowany przez władze carskie, skazany na 4 lata zesłania i zesłany na Syberię, skąd w 1910 zbiegł do Krakowa[2]. Był członkiem polskich organizacji wojskowo–niepodległościowych. Studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych[2]. Działał w Związku Strzeleckim[2]. W czasie I wojny światowej w latach 1914–1917 służył w Legionach Polskich – oficer 5 pułku piechoty – kapitan z 1915 i dowódca batalionu, który wsławił się m.in. bitwą nad Stochodem. Poza tym był uczestnikiem walk pod Opatowem, w Ksanach, Budach Michałowskich, pod Urzędowem i Jastkowem. Ze służby liniowej został odwołany w listopadzie 1915 roku i skierowany do Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, w którym zajmował się m.in. projektami polskich mundurów, odznak i stopni wojskowych. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie[2]. Po zwolnieniu wszedł do Polskiej Siły Zbrojnej[2] jako dowódca batalionu – major z 1918, skąd automatycznie w Wojsku Polskim.

Służba w Wojsku Polskim

W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, dowódca batalionu w Grupie pułkownika Minkiewicza i Grupie pułkownika Serda-Teodorskiego w walkach na froncie ukraińskim i bolszewickim. Tam czasowo dowódca 8 pułku piechoty Legionów. Był w latach 1920–1927 dowódcą 66 pułku piechoty. 17 marca 1927 roku mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty w Grudziądzu.

24 grudnia 1929 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go zastępcą dowódcy Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie[3]. 13 lipca 1931 roku został dowódcą tego Okręgu Korpusu. W 1935 roku przeniesiony na równorzędne stanowisko dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu. W 1939 roku został inspektorem Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie[4]. Był członkiem Rady Głównej Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w 1939 roku[5].

We wrześniu 1939 roku, w czasie ewakuacji na wschód został zatrzymany przez NKWD i uwięziony w obozie w Starobielsku, skąd wywieziono go do więzienia na Łubiance w Moskwie. Po zwolnieniu w sierpniu 1941 formalnie w Armii Andersa, ale przydziału nie otrzymał i po ewakuacji na Bliski Wschód, od lutego 1942 w stanie nieczynnym w tzw. II grupie w Palestynie. Po zakończeniu II wojny światowej przeniesiony w stan spoczynku. Osiedlił się w Wielkiej Brytanii w Londynie, gdzie zmarł. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 293-2-8)[6].

Był prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko–Perskiej w Anglii. W 1986 ofiarował Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie cenną historyczną szablę. Opublikowano jego dwie książki: Wspomnienia gen. Czesława Jarnuszkiewicza. Od Sybiru do Łubianki (1996), oraz Szabla wschodnia i jej typy narodowe (Londyn 1973).

Orzełek legionowy - projekt Czesława Jarnuszkiewicza

W okresie międzywojennym był opiekunem grupy oficerów – emigrantów tzw. „kaukazczyków”. Był też kolekcjonerem militariów, miłośnikiem dawnej broni, znawcą białej broni oraz autorem projektu orła Związku Strzeleckiego, orła Legionów i odznaki pamiątkowej 66 pułku piechoty. Prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Wojska i komendant Związku Rezerwistów.

Był jednym z dwóch generałów (obok gen. Jerzego Wołkowickiego), który uniknął zagłady w czasie zbrodni katyńskiej.

Awanse

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Związek Legionistów Polskich: 1936-1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 68.
  2. 1 2 3 4 5 6 Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 291.
  3. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 439.
  4. ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 104.
  5. ↑ Rocznik Ziem Wschodnich 1939, s. 211.
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: HELENA JARNUSZKIEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-07].
  7. 1 2 Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 4.
  8. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr. 21 z 24 grudnia 1929
  9. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Wspomnienia gen. Czesława Jarnuszkiewicza. Od Sybiru do Łubianki. Warszawa: Editions Spotkania, 1996, s. 17.
  10. ↑ Dekret Naczelnika Państwa z 19 lutego 1922 r. L. 11429/V.M. Adj. Gen. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 10, s. 321)
  11. ↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi na polu organizacji, wyszkolenia i administracji wojska”.
  12. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  13. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i wyszkolenia wojska” - jako płk Czesław Januszkiewicz.
  14. ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 88 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  15. 1 2 Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 20, 11 listopada 1936.
  16. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 21, 11 listopada 1936.
  17. ↑ Z Rządu, „Nasze Życie” (Ryga), nr 8 (61) z 16 lutego 1936, s. 3
  18. ↑ Fred Puss (red.), Eesti tänab 1919-2000, Tallinn: Eesti Vabariigi Riigikantselei, 2000, s. 158, ISBN 9985-60-778-3 [dostęp 2014-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-27] (est.).
  19. ↑ Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 20, 19 marca 1935.
  20. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk Nr 12/1929, s. 238

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.