Cząber ogrodowy

Cząber ogrodowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	cząber
Gatunek	cząber ogrodowy
	Nazwa systematyczna
	Satureja hortensis L. 1753; Sp.Pl., 1753

Cząber ogrodowy (Satureja hortensis L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.) Inna nazwa: satureja^[3]. Rośnie dziko w południowo-wschodniej Europie oraz w Turcji^[4]. Jest uprawiany w wielu rejonach świata.

Morfologia

Pokrój: Jednoroczna roślina o wysokości do 25 cm^[5].
Liście: Wąskołopatkowate lub wąsko-lancetowate i całobrzegie^[5].
Kwiaty: Liliowe, różowe lub białe, kielich 5-ząbkowy, 1 słupek i 4 pręciki^[5].
Owoce: Owocem jest rozpadająca się na 4 rozłupki rozłupnia^[5].

Zastosowanie

Znany i uprawiany już w starożytnym Rzymie. Obecnie uprawiany w wielu krajach świata.
Roślina lecznicza:
- Surowiec: ziele Herba Saturejae. Zawiera 0,8-1,5% olejku lotnego, złożonego z karwakrolu i cymenu oraz garbniki, żywice i śluzy.
- Działanie: Powstrzymuje nadmierną fermentacje i wzdęcia, pobudza trawienie, działa słabo moczopędnie i przeciwrobaczo.
- Zbiór i suszenie: całą część nadziemną, bądź tylko same wierzchołki pędów ścina się w okresie kwitnienia (od lipca do września). Suszy się je w pęczkach zawieszonych na sznurze lub rozłożone cienką warstwą na siatkach, w temperaturze otoczenia. Można również suszyć w suszarni w temperaturze do 40 °C.

Cząber ogrodowy (12 dni)

Sztuka kulinarna: Cząber jest świetną przyprawą do ziemniaków, zup i fasoli. Dzięki wysokiej zawartości olejków eterycznych polepsza trawienie (ciężkostrawnych potraw).
Roślina produkuje najwięcej olejków eterycznych krótko przed kwitnieniem i w trakcie kwitnienia. Cząber świetnie nadaje się do suszenia. Wysuszone rośliny najlepiej przechowywać w szczelnie zamkniętych słoikach. Zaleca się uprawę cząbru w sąsiedztwie fasoli, gdyż odstrasza od niej mszyce.

Uprawa

Wysiew od maja do gruntu w odstępach 25x25cm. Nasiona należy przykryć tylko cienką warstwą ziemi, gdyż potrzebują dużej ilości światła do kiełkowania. Należy podlewać tylko przy bardzo wysokich temperaturach, ponieważ bardzo dobrze znosi susze.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ Anrea-Anna Cavelius: Zioła w medycynie naturalnej. Bremen: MAK Verlag GmbH, 2005. ISBN 978-3-939991-32-8.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-12-27].
1 2 3 4 Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[3] Anrea-Anna Cavelius: Zioła w medycynie naturalnej. Bremen: MAK Verlag GmbH, 2005. ISBN 978-3-939991-32-8.

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-12-27].

[pod-5] 1 2 3 4 Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]