Siedziba Cyrku Braci Staniewskich

Cyrk Braci Staniewskich – cyrk i murowany budynek cyrku, który znajdował się przy ulicy Ordynackiej 1 róg Okólnik 2 w Warszawie. Funkcjonował od 1883 do 1939, kiedy został zniszczony w wyniku bombardowania miasta we wrześniu 1939 roku.

Historia

W 1883 Teodor Ciniselli, do rodziny którego należała sieć cyrków, zbudował w Warszawie na rogu Ordynackiej i Okólnik czteropiętrowy gmach mieszczący największą aż do II wojny światowej halę widowiskową w Warszawie. Był to budynek pierwszego stałego cyrku w mieście[1]. Murowany neorenesansowy gmach projektu Wincentego Rakiewicza spełniał światowe standardy, a jego widownia mogła pomieścić ok. 3000 widzów. Koszty jego budowy wynosiły 180 tysięcy rubli. Arena miała też specjalną konstrukcję, dzięki której można ją było wypełnić wodą[2][3]. Uroczyste otwarcie obiektu nastąpiło 6 maja 1883.

Za czasów zaboru rosyjskiego siedziba cyrku gościła również wystawy (m.in. wyrobów metalowych w 1895), a w późniejszym okresie odbywały się dodatkowo walki na arenie; w tym walki zapaśnicze, wprowadzone przez braci Staniewskich. Dużą popularnością cieszyły się starcia polskich zapaśników z rosyjskimi[2]. Występował tam też zapaśnik o pseudonimie „Czarna Maska”. Organizatorzy obiecywali, że atleta zdejmie maskę, jeśli przegra walkę, i w ten sposób przyciągali widzów. Tożsamości zapaśnika nigdy nie odkryto[4].

W 1929, z powodu bankructwa, cyrk został przejęty przez braci Staniewskich. Przyciągał tłumy głównie z robotniczego Powiśla i Starego Miasta, ale także bardziej zamożną publiczność z Alej Ujazdowskich i Mokotowa[4].

Pokazy cyrkowe zostały upamiętnione w piosence „Cyrk na Ordynackiej”[5], ze słowami Henryka Kotarskiego i muzyką Stefana Rembowskiego[6].

Budynek został częściowo spalony podczas bombardowania Warszawy we wrześniu 1939[7]. Cyrk wznowił działalność w czerwcu 1940 na placyku u zbiegu ulic Kruczej i Mokotowskiej[8]. We wrześniu 1943 przeniósł się na ul. Ząbkowską[9].

Gmach cyrku został zbombardowany przez Luftwaffe podczas powstania warszawskiego, 6 września 1944 roku, zabijając i raniąc wiele chroniących się tam osób[10].

Ruiny budynku rozebrano po wojnie[7]. W latach 1960–1966 wybudowano w tym miejscu siedzibę Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej[11].

Przypisy

  1. ↑ Jacek Wołowski: Moja Warszawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 195. ISBN 83-01-00062-7.
  2. 1 2 Warszawski Madison Square Garden [online], tvnwarszawa.tvn24.pl, 25 listopada 2010 [dostęp 2019-02-24] (pol.).
  3. ↑ Adam Bielawski: Adam Bielawski „Mały”. 1944.pl.
  4. 1 2 Paweł Smoleński, Zbyszko Cyganiewicz - galicyjski zapaśnik, który podbił świat. Przed wojną był najbogatszym polskim sportowcem [online], wyborcza.pl, 31 lipca 2017 [dostęp 2019-02-24] (pol.).
  5. ↑ Władysław Pytlasiński – rzeźnik, zapaśnik, aktor, [w:] Jerzy Chociłowski, Talia niezwykłych postaci II RP : sławne, niezwykłe, popularne, Wydanie I, Warszawa, ISBN 978-83-64185-09-0, OCLC 878481983.
  6. ↑ Cyrk na Ordynackiej [online], bibliotekapiosenki.pl [dostęp 2018-01-20] (pol.).
  7. 1 2 Jerzy S. Majewski: Warszawa nieodbudowana. Metropolia belle époque. Warszawa: VEDA, 2003, s. 70. ISBN 83-85584-82-X.
  8. ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 334. ISBN 978-83-07-03239-9.
  9. ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 335. ISBN 978-83-07-03239-9.
  10. ↑ Włodzimierz Rosłoniec: Grupa „Krybar” Powiśle 1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 189. ISBN 83-211-1037-1.
  11. ↑ Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie. culture.pl, styczeń 2002, aktualizacja marzec 2016. [dostęp 2017-02-06]. (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.