Cyjanek sodu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

NaCN

Masa molowa

49,01 g/mol

Wygląd

białe krystaliczne ciało stałe[1]

Identyfikacja
Numer CAS

143-33-9

PubChem

8929

Podobne związki
Inne aniony

chlorek sodu
wodorotlenek sodu
węglan sodu
azotan sodu
siarczan sodu

Inne kationy

cyjanek potasu

Podobne związki

cyjanowodór

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Cyjanek sodu, NaCN – nieorganiczny związek chemiczny z grupy cyjanków, sól sodowa kwasu cyjanowodorowego. Jest silną trucizną[3].

W temperaturze pokojowej związek ten jest bezbarwną substancją krystaliczną. Łatwo rozpuszcza się w wodzie i jest silnie higroskopijny. Roztwór wodny ma odczyn zasadowy wskutek hydrolizy i wydzielania gazowego HCN. Jak większość cyjanków jest silnie toksyczny. Narażenie na kontakt z cyjankiem sodu w stężeniu około 286 mg/m³ przez minutę może prowadzić do śmierci człowieka.

Cyjanek sodu stosowany jest w metalurgii srebra i złota do wydzielania tych metali z ich rud metodą cyjankową, w galwanoplastyce oraz w syntezach chemicznych.

W Nowej Zelandii związek ten jest używany do zabijania gryzoni (głównie królików i oposów) powodujących straty rolnicze[7].

Otrzymywanie

Metody otrzymywania cyjanku sodu[8]:

  • synteza z pierwiastków i amoniaku w 3 etapach wysokotemperaturowych (proces Castnera-Kellnera otrzymywania cyjanków metali alkalicznych):
    • w pierwszym etapie amoniak reaguje ze stopionym sodem:
    2Na + 2NH3 → 2NaNH2 + H2
    2NaNH2 + C → Na2CN2 + 2 H2
    • powstały cyjanamidek sodu po podniesieniu temperatury ulega dalszej reakcji z węglem:
    Na2CN2 + C → 2NaCN
  • z cyjanamidku wapnia:
    CaCN2 + C + Na2CO3 → 2NaCN + CaCO3

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Sodium Cyanide, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 8929 [dostęp 2023-09-03] (ang.).
  2. 1 2 3 Sodium cyanide, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 2420 [dostęp 2011-04-06] (niem. • ang.).
  3. 1 2 Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 79, ISBN 83-7183-240-0.
  4. ↑ Cyjanek sodu (nr 71431) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
  5. 1 2 sole cyjanowodoru z wyjątkiem kompleksów cyjankowych, takich jak heksacyjanożelaziany(II) i heksacyjanożelaziany(III) oraz tlenocyjanku rtęci(II) oraz związków wymienionych w innym miejscu niniejszego załącznika, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-10] (ang.).
  6. ↑ Cyjanek sodu (nr 71431) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych.
  7. ↑ David E. Stevenson et. al.. Synthesis of 2-fluoroethyl β-D-galactopyranoside and 2-fluoroethyl 6-0-β-D-galactopyranosyl-β-D-galactopyranoside from lactose using β-D-galactosidase. „Carbohydrate Research”. 256, s. 185–188, 1994.
  8. ↑ Włodzimierz Trzebiatowski: Chemia nieorganiczna. Wyd. VIII. Warszawa: PWN, 1978, s. 307.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.