Szkic do obrazu Hannibal zwycięzca po raz pierwszy spoglądający z Alp w kierunku Italii w Cuaderno italiano (str. 37)

Cuaderno italiano (z hiszp. włoski zeszyt) – podręczny zeszyt-szkicownik zawierający rysunki i notatki malarza Francisca Goi. W 1993 roku został włączony do kolekcji Muzeum Prado^[1].

W latach 1770–1771 Goya przebywał we Włoszech, gdzie doskonalił swoje umiejętności malarskie. Był wtedy młodym i jeszcze nieznanym artystą, którego oryginalny styl dopiero się kształtował. W tym okresie założył niewielki szkicownik, zeszyt, który nosił przy sobie i zapełniał obserwacjami i pomysłami do wykorzystania w późniejszych dziełach^[2]. Zeszyt składał się z 83 stron białego papieru żeberkowego oprawionego pergaminem, został wyprodukowany we włoskiej miejscowości Fabriano.

Zeszyt zawiera szkice do dwóch obrazów o tematyce religijnej znajdujących się w Muzeum w Saragossie – Matka Boża z Pilar i Śmierć świętego Franciszka Ksawerego. W 1771 roku Goya przygotował obraz Hannibal zwycięzca po raz pierwszy spoglądający z Alp w kierunku Italii na konkurs dla młodych artystów zorganizowany przez Akademię Sztuk Pięknych w Parmie. W jego szkicowniku znajduje się ogólny szkic kompozycji tego dzieła oraz studium sylwetki Hannibala, głowy byka oraz antycznej zbroi^[2][3].

Oprócz szkiców przygotowawczych do później powstałych dzieł zeszyt zawiera również rysunki włoskich zabytków, rzeźb, fontann oraz kopie obrazów włoskich mistrzów, które Goya miał okazję oglądać. Kilka rysunków to eksperymenty z anamorfozą. Goya rysował ołówkiem, sangwiną i tuszem. Jego szkice charakteryzuje akademicki styl^[1].

Notatki, które zawiera zeszyt dotyczą nie tylko sztuki ale także wydarzeń z życia osobistego, takich jak ślub Goi czy narodziny jego dzieci. Notował także operacje finansowe i miasta, które odwiedził^[4]. Część zapisów pochodzi z okresu po powrocie do Hiszpanii^[5].

Przypisy