Cicisbeo, rycina z wydania dzieł teatralnych Carla Goldoniego, 1790

Cicisbeo, także cicisbej (wł. cicisbeo, cavaliere servente; wym. cziczizbeo) – przyjaciel domu, który adoruje panią domu; gach, kochanek. W XVIII wieku we Włoszech tym mianem określano towarzysza zamężnej damy z wyższych sfer.

Cicisbeo w dawnych Włoszech był powiernikiem zamożnej mężatki, najczęściej płatnym, który zaspokajał jej potrzeby seksualne, emocjonalne i towarzyszył w miejscach publicznych. Mógł być mężczyzną żonatym albo kawalerem. Zwykle należał do arystokracji. Odpowiedniego partnera dla damy wybierało niekiedy oboje małżonków[1]. W Hiszpanii nazywany cortejo lub estrecho. Przez cały wiek XVIII zatrudnianie cicisbeo uchodziło za powszechny zwyczaj i normę społeczną, której nie łączono z pojęciem zdrady małżeńskiej[2].

W swoim opracowaniu historycznym (Histoire des républiques italiennes du Moyen Âge) szwajcarski ekonomista Jean de Sismondi poświęcił cicisbeo dużo miejsca, uważając, że byli oni jedną z głównych przyczyn upadku włoskich tradycji rodzinnych. Z kolei Roberto Bizzocchi wykazał, że to wokół nich kształtowały się stereotypy męskości i kobiecości w XVIII-wiecznej Italii[3]. Postać cicisbeo jest obecna w literaturze i teatrze tego okresu. Była wykpiwana przez niektórych autorów (Giuseppe Parini, Il giorno) lub opisywana jako specyfika włoskiej obyczajowości (Carlo Goldoni, La dama prudente, La famiglia dell'antiquario). Pojawiła się także w teatrze operowym (Wesele Figara Mozarta, Włoszka w Algierze Rossiniego).

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Martha Feldman, The Absent Mother in Opera Seria, [w:] Mary Ann Smart (ed.), Siren Songs. Representations of Gender and Sexuality in Opera, Princeton University Press, 2000, s. 38.
  2. ↑ Roberto Bizzocchi, Cicisbei. Morale privata e identità nazionale in Italia, Laterza, Roma 2008, s. 160 (tłum. ang. A Lady’s Man. The Cicisbei, Private Morals and National Identity in Italy, Palgrave Macmillan, 2014).
  3. ↑ Roberto Bizzocchi, Cicisbei, [w:] Paula Findlen, Wendy Wassyng Roworth, Catherine M. Sama (eds), Italy's Eighteenth Century. Gender and Culture in the Age of the Grand Tour, Stanford University Press, 2009.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.