Chwalęcin
wieś
Ilustracja
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

lidzbarski

Gmina

Orneta

Liczba ludności (2022)

66[1]

Strefa numeracyjna

55

Kod pocztowy

11-130[2]

Tablice rejestracyjne

NLI

SIMC

0153726

Położenie na mapie gminy Orneta
Mapa konturowa gminy Orneta, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Chwalęcin”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Chwalęcin”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Chwalęcin”
Położenie na mapie powiatu lidzbarskiego
Mapa konturowa powiatu lidzbarskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Chwalęcin”
Ziemia54°09′41″N 20°01′13″E/54,161389 20,020278[3]

Chwalęcin – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta.

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chwalęcin, po jej zniesieniu w gromadzie Bażyny. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.

Historia i zabytki

Wieś lokowana w 1349 przez kapitułę warmińską z przeniesienia wsi pruskiej zamieszkanej przez ludność niewolną na prawo chełmińskie. Chwalęcin to jedno z ośmiu miejsc pielgrzymkowych znanych na Warmii. We wsi znajduje się późnobarokowy kościół z klasycystyczną fasadą pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Powstał na miejscu wcześniej wybudowanych kaplic: w 1570 i 1675/1676, w których przechowywano słynący łaskami "czarny krucyfiks", znaleziony w lesie nad Wałszą. Podczas epidemii dżumy w 1709 kapituła warmińska ślubowała wybudować w tym miejscu kościół. Ślubowanie to miało wyjednać zmiłowanie Boże i zaradzić epidemii. Budowa kościoła rozpoczęła się około 1720, a zakończyła się w 1728. Niewielka trójnawowa świątynia jest zwieńczona ośmioboczną wieżyczką z baniastym hełmem, nad fasadą ozdobioną pilastrami znajduje się dodana w 1858 attyka. Projekt kościoła i dodana w XIX w. brama nawiązują do sanktuarium w Świętej Lipce. Neoklasycystyczna fasada pochodzi z 1830. We wnętrzu świątyni pozorne sklepienie krzyżowe z lunetami pokryte jest późnobarokową polichromią z 14 scenami Legendy Krzyża Świętego, ponadto bogaty późnobarokowy wystrój o wysokiej wartości artystycznej. Uznawany za cudowny gotycki "Czarny krucyfiks" znajduje się w ołtarzu głównym i pochodzi z ok. 1400, pod ścianą chorągiew procesyjna z ok. 1720. Świątynię otacza dziedziniec odpustowy zamknięty murem z narożnymi kaplicami wybudowanymi w latach 1820–1836[4].

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 160 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 16897
  4. ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 140-141

Bibliografia

  • Chłosta J., 2002. Słownik Warmii. wyd. Littera. Olsztyn. s. 64 i 360
  • Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 119
  • Pohlmann L., 1991., Wallfahrtskirche zum heiligen Kreuz Stegmansdorf/Ostpreussen und Chronik des Dorfes Stegmannsdorf. Bischof-Maximilian-Kaller-Stiftung. Munster
  • Poklewski J., 1978. Sztuka Pobrzeża Bałtyku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Gdańsk, listopad 1976. PWN. Warszawa. s. 341-355
  • Chwalęcin kościół. naturjan.home.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-09)].
  • Strona internetowa Sanktuarium w Chwalęcinie
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.