Chrzęsne
wieś
Ilustracja
Chrzęsne (przystanek kolejowy)
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

wołomiński

Gmina

Tłuszcz

Liczba ludności (2021)

1167[1]

Strefa numeracyjna

29

Kod pocztowy

05-240[2]

Tablice rejestracyjne

WWL

SIMC

0521466[3]

Położenie na mapie gminy Tłuszcz
Mapa konturowa gminy Tłuszcz, u góry znajduje się punkt z opisem „Chrzęsne”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Chrzęsne”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Chrzęsne”
Położenie na mapie powiatu wołomińskiego
Mapa konturowa powiatu wołomińskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Chrzęsne”
Ziemia52°26′45″N 21°28′53″E/52,445833 21,481389[4]

Chrzęsne – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Tłuszcz[3][5].

Integralne części wsi Chrzęsne[3][5]
SIMCNazwaRodzaj
0521472Kolonia Chrzęsneczęść wsi

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie kamienieckim ziemi nurskiej województwa mazowieckiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

W roku 1525 przywilej na wieś Chrzęsne otrzymuje od księcia Janusza Mazowieckiego ksiądz Jan Wojsławski za zasługi i pieniądze pożyczone na potrzeby kraju[7]. W roku 1533 Chrzęsne staje się wsią królewską. W 1623 r. nabył te dobra Stefan Dobrogost Grzybowski, starosta kamieńczykowski[7][8].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława w Postoliskach[9].

Zabytki

W Chrzęsnem znajduje się wczesnobarokowy pałac zbudowany w 1635 roku dla Stefana Dobrogosta Grzybowskiego herbu Prus II, starosty warszawskiego i kamieńczykowskiego oraz kasztelana lubelskiego[7][10]. Pałac powstał w miejscu drewnianego dworu z XVI wieku zbudowanego przez Jana Wojsławskiego. Obecnie istniejący pałac wzniesiono w 1635 r.[10] Jest to piętrowa, murowana budowla na planie prostokąta. Po bokach środkowej części elewacji pn-zach. znajdują się dwa ryzality z artykulacją szczytów w nurcie lokalnego warszawskiego wczesnego baroku[10]. Płaszczyznowo potraktowana fasada podzielona została pilastrami. Naroża ujęto w boniowane lizeny. Prostokątne okna ujęto w uszakowate obramienia. Fryz podokapowy zdobi motyw roślinny. Ściany szczytowe poddasza podzielono toskańskimi pilasterkami. Naczółkowy dach z dymnikami kryty jest dachówką. Wewnątrz na parterze na sklepieniach zachowała się skromna lubelska sztukateria, a na piętrze bogato belkowane stropy[10]. Zachowały się też rokokowe kominki z XVIII wieku. W pobliżu pałacu znajdują się pozostałości parku krajobrazowego z 1. poł. XIX w.[11] W XVIII wieku właścicielem pałacu był m.in. wojewoda płocki Teodor Szydłowski, a później Józef Kazimierz Kossakowski. W 1859 roku pałac kupił Wincenty Koskowski. Później właścicielką pałacu została jego córka Wincentyna Karska. Zapraszała do siebie artystów z Warszawy, między innymi jednego z największych polskich impresjonistów Władysława Podkowińskiego. W kobiecie przedstawionej na jego obrazie Szał uniesień dopatrywano się Ewy Kotarbińskiej poznanej przez niego podczas pobytu w Chrzęsnem, a jego niespełniona miłość była rzekomo powodem zniszczenia dzieła przez artystę[12]. Inne powstałe w pałacu dzieła Podkowińskiego to Portret Wincentyny Karskiej, Mokra Wieś, Sad w Chrzęsnem, W ogrodzie.

Osoby związane z Chrzęsnem

Transport

Przez wieś przebiega droga powiatowa nr 4328W[13] oraz linia kolejowa nr 6 Zielonka – Kuźnica Białostocka.

Szlaki rowerowe

Przez wieś przebiegają szlaki rowerowe:

Przypisy

  1. ↑ Wieś Chrzęsne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-03], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 156 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 3 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 16805
  5. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  7. 1 2 3 Chrzęsne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 653.
  8. ↑ l, Stefan Dobrogost Grzybowski [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2017-05-01] (pol.).
  9. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  10. 1 2 3 4 Adam Miłobędzki, Architektura Polska XVII wieku, tom I, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1980, s.260, ISBN 83-01-01363-X
  11. ↑ Zabytki powiatu wołomińskiego
  12. ↑ Sławni ludzie związani z powiatem wołomińskim
  13. ↑ PRZEBIEG DRÓG POWIATOWYCH. WEDŁUG STANU NA. DZIEŃ 01-01-2016, Powiat Wołomiński [dostęp 2017-12-08].
  14. ↑ Jarzębia Łąka – Dobczyn PKP [online], mazowsze.szlaki.pttk.pl [dostęp 2017-05-21] (pol.).
  15. ↑ Mokra Wieś – Międzyleś [online], mazowsze.szlaki.pttk.pl [dostęp 2017-05-21] (pol.).
  16. ↑ szlak Wschód-Zachód przez Jadów [online], mazowsze.szlaki.pttk.pl [dostęp 2017-05-21] (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.