Chropicha
Ilustracja
Arctotis stoechadifolia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Vernonioideae

Rodzaj

chropicha

Nazwa systematyczna
Arctotis L.
Sp. Pl.: 922 (1753)[3]
Typ nomenklatoryczny

A. angustifolia Linnaeus[4]

Synonimy
  • Anemonospermos Boehm.
  • Antrospermum Sch.Bip.
  • Cleitria Schrad.
  • Damatris Cass.
  • Lycotis Hoffmanns.
  • Odontoptera Cass.
  • Stegonotus Cass.
  • × Venidioarctotis A.P.Balf.
  • Venidium Less.[3]
Arctotis venusta

Chropicha[5], arktotis[6] (Arctotis L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje 68 gatunków występujących naturalnie w Afryce południowej w: Namibii, Południowej Afryce, Lesotho i Zimbabwe[3].

Rośliny z tego rodzaju są uprawiane jako ozdobne, zwłaszcza chropicha wielka[5] zwana też arktotisem okazałym[6] A. stoechadifolia[7]. Gatunek ten jako introdukowany i zdziczały występuje już na wszystkich kontynentach poza Antarktydą[3].

Morfologia

Pokrój
Rośliny zielne (jednoroczne i wieloletnie), o pędach owłosionych lub ogruczolonych, często bezłodygowe[3].
Liście
Skrętoległe, skupione w przyziemną rozetę, całobrzegie do lirowato-pierzasto złożonych[3].
Kwiaty
Zebrane w pojedyncze i okazałe koszyczki wyrastające na szypułach. Listki okrywy w wielu szeregach, wolne, na brzegu błoniaste, często na szczycie z przydatkami. Dno koszyczka jest płaskie, pokryte bardzo licznymi kwiatami rurkowatymi, obupłciowymi, choć w centrum często występują kwiaty tylko męskie. W zewnętrznej części koszyczka znajduje się pojedynczy szereg kwiatów języczkowych żeńskich o długim, skierowanym na zewnątrz płatku[3].
Owoce
Niełupki walcowato-stożkowate, bruzdowane lub oskrzydlone, z puchem kielichowym[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych (Asteraceae), a w jej obrębie z szeroko ujmowanej podrodziny Cichorioideae[8], ewentualnie do wyodrębnianej podrodziny Vernonioideae[9]. Niezależnie od przynależności do podrodziny reprezentuje plemienia Arctotideae i podplemienia Arctotidinae[8][9].

Wykaz gatunków[3]
  • Arctotis acaulis L. – arktotis bezłodygowy[6]
  • Arctotis acuminata K.Lewin
  • Arctotis adpressa DC.
  • Arctotis angustifolia L.
  • Arctotis arctotoides O.Hoffm.
  • Arctotis argentea Thunb.
  • Arctotis aspera L.
  • Arctotis auriculata Jacq.
  • Arctotis bellidiastrum (S.Moore) K.Lewin
  • Arctotis bellidifolia P.J.Bergius
  • Arctotis bolusii (S.Moore) K.Lewin
  • Arctotis breviscapa Thunb.
  • Arctotis campanulata DC.
  • Arctotis canescens DC.
  • Arctotis caudata K.Lewin
  • Arctotis debensis R.J.McKenzie
  • Arctotis decurrens O.Hoffm.
  • Arctotis decurrens Jacq.
  • Arctotis diffusa Thunb.
  • Arctotis dimorphocarpa R.J.McKenzie
  • Arctotis discolor Beauverd
  • Arctotis dregei Turcz.
  • Arctotis elongata Thunb.
  • Arctotis erosa Beauverd
  • Arctotis fastuosa Jacq.
  • Arctotis flaccida Jacq.
  • Arctotis formosa Thunb.
  • Arctotis fosteri N.E.Br.
  • Arctotis frutescens Norl.
  • Arctotis glabrata Jacq.
  • Arctotis glandulosa Thunb.
  • Arctotis gowerae E.Phillips
  • Arctotis gumbletonii Hook.f.
  • Arctotis hirsuta Beauverd
  • Arctotis hispidula Beauverd
  • Arctotis incisa Thunb.
  • Arctotis laciniata Lam.
  • Arctotis lanceolata Harv.
  • Arctotis leiocarpa Harv.
  • Arctotis leucanthemoides Jacq.
  • Arctotis linearis Thunb.
  • Arctotis merxmuelleri Friedrich
  • Arctotis microcephala Beauverd
  • Arctotis muricata Thunb.
  • Arctotis paniculata Jacq.
  • Arctotis perfoliata Beauverd
  • Arctotis pinnatifida Thunb.
  • Arctotis pusilla DC.
  • Arctotis reptans Jacq.
  • Arctotis revoluta Jacq.
  • Arctotis rogersii (S.Moore) K.Lewin
  • Arctotis roodae Hutch.
  • Arctotis rotundifolia K.Lewin
  • Arctotis scabra Thunb.
  • Arctotis schlechteri K.Lewin
  • Arctotis schraderi (DC.) Beauverd
  • Arctotis scullyi Dümmer
  • Arctotis serpens (S.Moore) K.Lewin
  • Arctotis setosa K.Lewin
  • Arctotis spinulosa Jacq.
  • Arctotis stoechadifolia P.J.Bergius – chropicha wielka[5], arktotis okazały[6]
  • Arctotis suffruticosa K.Lewin
  • Arctotis sulcocarpa K.Lewin
  • Arctotis tricolor Jacq.
  • Arctotis venidioides DC.
  • Arctotis venusta Norl. – arktotis piękny[6]
  • Arctotis verbascifolia Harv.
  • Arctotis virgata Jacq.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-22] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-22] (ang.).
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Arctotis L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-22].
  4. ↑ Arctotis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-04-22].
  5. 1 2 3 Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 35, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. 1 2 3 4 5 Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 28. ISBN 978-83-925110-5-2.
  7. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 69, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. 1 2 Genus Arctotis L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-22].
  9. 1 2 Arctotis L.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.