Dworzec kolejowy na stacji Chorzów Batory (2018) | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Lokalizacja | |
Data otwarcia |
1 października 1913 |
Poprzednie nazwy |
Bismarckhütte (1913–1922, 1939–1942) |
Dane techniczne | |
Liczba peronów |
2 |
Liczba krawędzi peronowych |
4 |
Kasy |
|
Linie kolejowe | |
| |
Położenie na mapie Chorzowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
50°16′41,2″N 18°56′40,3″E/50,278111 18,944528 |
Chorzów Batory – stacja kolejowa w Chorzowie, położona w dzielnicy Chorzów-Batory, stanowiąca początek magistrali węglowej. Stacja powstała w 1913 roku (pod niem. nazwą Bismarckhütte) jako jeden z dwóch nowych obiektów (drugim jest przystanek kolejowy Świętochłowice) po zamkniętej wtedy stacji Schwientochlowitz[2].
Historia
W dniu 3 października 1846 roku uruchomiono odcinek Kolei Górnośląskiej (Oberschlesische Eisenbahn) o długości 18 km, na trasie Królewska Huta–Katowice–Mysłowice[3]. Dnia 15 sierpnia 1860 roku wybudowano mierzącą 3 km[4] bocznicę towarową z okolicy huty „Bismarck” do centrum Królewskiej Huty[5][6]. Stacja kolejowa z dworcem I klasy (niem. Bahnhof I. Klasse Bismarckhütte) została oddana do użytku w środę 1 października 1913 roku, przejmując cały ruch pociągów starej stacji świętochłowickiej oraz jej infrastrukturę. Od początku istnienia stacja obsługiwała ruch towarowy i osobowy – w budynku dworca działały kasy biletowe i bagażowe, przyjmowane były wszystkie rodzaje przesyłek towarowych (również żywych zwierząt, towarów masowych i przedmiotów wielkogabarytowych)[2]. Dwa zadaszone wiatami perony zostały wzniesione na nasypie (pierwszy dla kierunków Królewska Huta, Katowice, a drugi dla kierunków Gliwice i Katowice) i połączone z budynkiem dworcowym przejściem podziemnym. Stacja użytkowała zmodernizowaną parowozownię i wieżę wodną starej stacji w Świętochłowicach. Po oddaniu dworca do użytku wybudowano nową ekspedycję towarową, położoną naprzeciwko wieży wodnej.
W niedzielę 1 czerwca 1924 roku uruchomiono nową linię Hajduki–Kochłowice o długości 6 km[7].
Ruch pasażerski
Rok | Wymiana pasażerska na dobę |
---|---|
2017[8] | 300-499 |
2022[9] | 1 200 |
Charakterystyka
Chorzów Batory jest stacją węzłową, na której łączy się kilka towarowych i pasażerskich linii kolejowych. Najważniejszą obecnie jest ciąg E30 (Katowice – Gliwice). Mimo to przejazd jadących nim pociągów następuje w kierunku zwrotnym (najczęściej ma to miejsce pod nastawnią CB), gdyż "na wprost" jedzie się w kierunku Chorzowa Miasta i dalej na Bytom. Od strony Katowic dociera tutaj też trzeci tor (linia z Katowic przez Gottwald) oraz szlak z posterunku Hajduki. Obecny układ torowy jest pamiątką po przebudowie, w wyniku której przełożony został na obecne miejsce szlak z Miasta. Dawniej istniał też trzeci tor szlakowy do stacji Ruda Chebzie oraz Chorzów Miasto. Do dziś widać też ślady po planowanej budowie drugiej pary torów w kierunku Gliwic, dla uruchomienia Kolei Ruchu Regionalnego. W kierunku Katowic oprócz istniejących 3 torów istniały jeszcze dwa (przez nieistniejący już podg Obroki), które zostały zlikwidowane[10].
Sama stacja została też mocno nadszarpnięta kryzysem w przewozach towarowych. Obecnie duża część torów towarowych jest nieużywana[10], a wyłączoną z eksploatacji dawną parowozownię wyburzono w 2016 roku[11]. Mimo to funkcjonują bocznice, m.in. do Huty „Batory” oraz Zajezdni Tramwajów Śląskich. Zmodernizowano też urządzenia SRK: dawne nastawnie suwakowe zastąpiono urządzeniami przekaźnikowo-komputerowymi typu SUP-3 (nastawnia CB), działa też nastawnia przekaźnikowa CB1, pełniąca funkcję manewrowej oraz SKP dla pociągów od strony Chorzowa Miasta. Szlaki od strony Hajduk oraz Gottwaldu posiadają układową kontrolę niezajętości (liczniki osi) i nie jest wymagane stwierdzanie końca pociągów wjeżdżających z tych szlaków[10].
Infrastruktura
- budynek: używany zgodnie z przeznaczeniem[1],
- kasa biletowa: czynna[1], jedno stanowisko[12],
- dodatkowe tory: są zdatne do eksploatacji[1],
- zadaszenie peronów: osobna wiata nad każdym peronem[1],
- przejście podziemne: czynne[1],
- przejście nadziemne: brak[1],
- lokomotywownia: wyburzona w 2016 roku[13],
- wieża wodna: wyburzona[13],
- semafory: świetlne[1].
Galeria
- Nastawnia dysponująca CB (2015)
- Nastawnia CB-1 (2020)
- Wnętrze dworca (2009)
- Przejście na perony (2009)
- Zadaszony peron (2009)
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Hubert Waguła; Sławomir Fedorowicz: Chorzów Batory. www.atlaskolejowy.net Atlas Kolejowy Polski, Czech i Słowacji. [dostęp 2021-11-03]. (pol.).
- 1 2 Eröffnung und Schließung von Stationen. Eisenbahndirektionbezirk Kattowitz, „Zeitung des Vereins Deutscher Eisenbahnverwaltung”, Jg. LIII, 1913, s. 990, 1071, 1202 .
- ↑ Lijewski 1959 ↓, s. 23.
- ↑ Lijewski 1959 ↓, s. 26.
- ↑ Felix Triest , Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, s. 346, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
- ↑ Uwarunkowania – problematyka: substancja zabytkowa I kulturowa. W: Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Świętochłowice. s. 41.
- ↑ Lijewski 1959 ↓, s. 63.
- ↑ Największe i najmniejsze stacje w Polsce. [w:] utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 2019-12-18].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- 1 2 3 Chorzów Batory – Baza kolejowa [online], semaforek.kolej.org.pl [dostęp 2020-10-18] .
- ↑ Adrian Blondzik , Wyburzają parowozownię [online], swiony.pl – Wiadomości ze Świętochłowic, 1 marca 2016 [dostęp 2020-10-18] .
- ↑ Koleje Śląskie: Dworce kolejowe z kasami biletowymi Kolei Śląskich. www.kolejeslaskie.com. [dostęp 2021-11-03]. (pol.).
- 1 2 Ogólnopolska Baza Kolejowa: Chorzów Batory. www.bazakolejowa.pl. [dostęp 2021-11-03]. (pol.).
Bibliografia
- Teofil Lijewski , Rozwój sieci kolejowej Polski, Warszawa: śląskie Akademia Nauk, Instytut Geografii (Dokumentacja Geograficzna, z. 5), 1959 [dostęp 2020-10-17] .
Linki zewnętrzne
- Chorzów Batory w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
Chorzów Batory | ||
Linia 131 Chorzów Batory – Tczew (5,900 km) | ||
odległość: 3,084 km | ||
Linia 137 Katowice – Legnica (6,166 km) | ||
Katowice Załęże odległość: 3,638 km |
odległość: 2,247 km | |
Linia 164 Chorzów Batory – Ruda Kochłowice (0,010 km) | ||
odległość: 4,760 km | ||
Linia 713 Katowice – Chorzów Batory (4,503 km) | ||
Katowice Towarowa odległość: 2,882 km |
||
Linia Chorzów Batory – Ruda Chebzie | ||
CBB |