Chonburi (ชลบุรี)
Klasa

torpedowiec

Typ

Trat

Historia
Stocznia

CRDA, Monfalcone

Położenie stępki

22 sierpnia 1936

Wodowanie

18 stycznia 1937

 Tajlandia
Wejście do służby

21 marca 1937

Zatonął

17 stycznia 1941

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

standardowa: 318 ton
pełna: 470 t

Długość

68 metrów całkowita
67 m na KLW

Szerokość

6,45 m

Zanurzenie

maksymalne: 2,8 m
średnie: 2,15 m

Napęd
2 zespoły turbin parowych Parsonsa o łącznej mocy 8800 KM
2 kotły Yarrow
2 śruby
Prędkość

31 węzłów

Zasięg

1700 Mm przy prędkości 15 węzłów

Uzbrojenie
3 działa kal. 76 mm (3 x I)
2 działka plot. kal. 20 mm (2 x I)
4 km kal. 8 mm (4 x I)
Wyrzutnie torpedowe

6 × 450 mm (2 x II, 2 x I)

Załoga

70

Chonburi (taj.: ชลบุรี) – syjamski torpedowiec z lat 30. XX wieku i okresu II wojny światowej, ósma zamówiona jednostka typu Trat. Okręt został zwodowany 18 stycznia 1937 roku we włoskiej stoczni Cantieri Riuniti dell'Adriatico w Monfalcone, a do służby w Królewskiej Marynarce Wojennej Syjamu wszedł 21 marca tego roku. Jednostka uczestniczyła w wojnie francusko-tajlandzkiej i 17 stycznia 1941 roku została zatopiona w bitwie pod Ko Chang.

Projekt i budowa

„Chonburi”[uwaga 1] był szóstym z drugiej serii siedmiu torpedowców, zamówionych przez Syjam[uwaga 2] we włoskiej stoczni Cantieri Riuniti dell'Adriatico (CRDA) w Monfalcone w lipcu 1935 roku[1]. Łączna wartość kontraktu opiewała na 3 900 000 bahtów (ok. 350 000 £)[1]. Projekt jednostek był oparty na konstrukcji austro-węgierskich pełnomorskich torpedowców typu Tb 98 M z okresu I wojny światowej, które zostały zbudowane w tej stoczni (ówcześnie znanej pod nazwą Cantieri Navale Triestino)[1]. W porównaniu do swych protoplastów sprzed 20 lat nowe okręty miały większe wymiary i nowocześniejszą sylwetkę, a także część rozwiązań konstrukcyjnych zaczerpniętych z nowocześniejszych włoskich torpedowców typów Orsa i Spica[1]. Na okrętach zamontowano uzbrojenie produkcji brytyjskiej firmy Vickers-Armstrong[4][5].

Stępkę torpedowca położono 22 sierpnia 1936 roku, został zwodowany 18 stycznia 1937 roku i ukończony 9 kwietnia tego roku (numer budowy 1152)[4][6][uwaga 3]. W dniu 21 marca 1937 roku w Monfalcone okręt uroczyście przyjęto w skład Królewskiej Marynarki Wojennej[7]. Jednostka otrzymała nazwę nadmorskiej prowincji i numer 32[6][7].

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był małym torpedowcem, z klasycznym dla okrętów tej klasy wyglądem: uskokiem pokładu na 1/3 długości kadłuba, piętrową nadbudówką i pojedynczym kominem[4][8]. Długość całkowita wynosiła 68 metrów (67 metrów na konstrukcyjnej linii wodnej), maksymalna szerokość 6,45 metra (6,35 metra na owrężu) i średnie zanurzenie 2,15 metra (maksymalne 2,8 metra)[2][5]. Wyporność standardowa wynosiła 318 ton, konstrukcyjna 363 tony, zaś pełna 470 ton[2][5]. Okręt napędzany był przez dwa zestawy turbin parowych systemu Parsonsa o łącznej mocy 8800 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa kotły Yarrow[5]. Prędkość maksymalna napędzanej dwiema śrubami jednostki wynosiła 31 węzłów[2][5][uwaga 4]. Okręt zabierał 102 tony mazutu, co pozwalało osiągnąć zasięg wynoszący 870 Mm przy prędkości maksymalnej, 1700 Mm przy 15 węzłach i 3500 Mm przy prędkości ekonomicznej 12 węzłów[4][5]. Autonomiczność okrętu wynosiła 3-4 doby[5].

Okręt wyposażony był w sześć wyrzutni torped kalibru 450 mm (18 cali)[uwaga 5] – dwa podwójne aparaty na śródokręciu oraz dwie pojedyncze na każdej z burt, na wysokości nadbudówki[7]. Torpedy Mark XI miały masę 680 kg (w tym głowica bojowa 211 kg), maksymalną prędkość 40 węzłów i zasięg wynoszący 1370 metrów przy prędkości maksymalnej i 3660 m przy 25 węzłach[7][9]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły trzy pojedyncze działa uniwersalne kalibru 76 mm (3 cale) QF L/50 20 cwt (umieszczone na pokładzie dziobowym, na platformie na śródokręciu i na rufie)[7]. Masa działa z podstawą wynosiła 3 tony, masa zespolonego naboju 7,3 kg, kąt podniesienia lufy od -10 do +90°, prędkość wylotowa pocisku 750 m/s, donośność maksymalna 9000 metrów (efektywna 5000 metrów), zaś szybkostrzelność 18 strz./min[7]. Broń małokalibrową stanowiły dwa pojedyncze działka automatyczne Oerlikon kal. 20 mm L/70, umieszczone ponad wyrzutniami torpedowymi na śródokręciu[7]. Masa działka bez podstawy wynosiła 68 kg, masa scalonego naboju 86 g, kąt podniesienia lufy od -15 do +90°, prędkość wylotowa pocisku 840 m/s, donośność maksymalna 4400 metrów przy kącie podniesienia 45° (efektywna 915 metrów), zaś szybkostrzelność efektywna 300 strz./min[7]. Dodatkowo na okręcie zamontowano cztery pojedyncze karabiny maszynowe kal. 8 mm L/80[4][7].

Załoga okrętu składała się początkowo z 8 oficerów oraz 62 podoficerów i marynarzy[4][7][uwaga 6].

Służba

„Chonburi” wraz z sześcioma bliźniaczymi jednostkami opuścił Włochy w połowie kwietnia 1937 roku i przybył do Bangkoku na przełomie maja i czerwca[7]. 5 października 1938 roku dokonano ponownej uroczystej ceremonii wcielenia okrętu do służby[7]. Torpedowiec wchodził w skład 3. Dywizjonu 1. Flotylli (wraz z „Rayong” i „Songkhla”), a jego dowódcą był kpt. mar. Phratin Chaipanya[7]. Po rozpoczęciu wojny francusko-tajlandzkiej w grudniu 1940 roku oba dywizjony 1. Flotylli zostały skierowane w rejon archipelagu Ko Chang, w celu ochrony przewidywanego rejonu działań wojennych[7]. 17 stycznia 1941 roku 3. Dywizjon kotwiczył nieopodal wyspy Ko Chang i został zaskoczony około 6.15 rano przez okręty francuskiej 7. Grupy Specjalnej[11]. Wywiązała się bitwa, w wyniku której unieruchomiony „Chonburi” został ostrzelany z odległości 8000 metrów przez awiza „Tahure” i „Marne” (później odległość spadła do 3000 metrów)[11]. O 6.48 z uszkodzonego okrętu rozpoczęto ewakuację załogi, a o 6.50 został trafiony w zbiornik paliwa, co spowodowało gwałtowny pożar i zatonięcie pięć minut później (o 6.53 zatonął bliźniaczy torpedowiec „Songkhla”)[11]. Według oficjalnych danych na okręcie poniosło śmierć dwóch marynarzy[11][uwaga 7].

Uwagi

  1. ↑ Transkrypcja tajskiej nazwy ชลบุรี według RTGS (ang. Royal Thai General System of Transcriptions)[1][2][3].
  2. ↑ Obecnie Tajlandia. Pod nazwą Syjam państwo funkcjonowało do 24 czerwca 1939 roku i w okresie od 8 września 1945 roku do 20 lipca 1949 roku[1].
  3. ↑ Jane's Fighting Ships 1940 podaje, że okręt został wodowany 10 lutego 1937 roku[3].
  4. ↑ Podczas prób przeprowadzonych 30 stycznia 1936 roku bliźniaczy „Phuket” osiągnął 32,34 węzła przy przeciążeniu siłowni do 10 000 KM[2][5].
  5. ↑ Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[9].
  6. ↑ Podczas wojny liczebność załogi wzrosła do 98 osób[7][10].
  7. ↑ Według J. Meistera jest to zaniżona liczba; wymienia on 136 rozbitków z obu torpedowców, co oznacza, że łącznie zginęło ok. 60 osób[10].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 Oskar Myszor. Syjamskie torpedowce typu „Trat”. „Okręty Wojenne”. Nr specjalny 41. s. 110.
  2. 1 2 3 4 5 Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 411.
  3. 1 2 Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: 1941, s. 440.
  4. 1 2 3 4 5 6 Ivan Gogin: TRAD torpedo boats (1936-1938). Navypedia. [dostęp 2017-06-06]. (ang.).
  5. 1 2 3 4 5 6 7 8 Oskar Myszor. Syjamskie torpedowce typu „Trat”. „Okręty Wojenne”. Nr specjalny 41. s. 113.
  6. 1 2 Oskar Myszor. Syjamskie torpedowce typu „Trat”. „Okręty Wojenne”. Nr specjalny 41. s. 111.
  7. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Oskar Myszor. Syjamskie torpedowce typu „Trat”. „Okręty Wojenne”. Nr specjalny 41. s. 114.
  8. ↑ Oskar Myszor. Syjamskie torpedowce typu „Trat”. „Okręty Wojenne”. Nr specjalny 41. s. 112.
  9. 1 2 Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2017-06-06]. (ang.).
  10. 1 2 Jürg Meister. Koh-Chang. Nieznana bitwa. „Okręty Wojenne”. Nr 18, s. 22, 1997.
  11. 1 2 3 4 Oskar Myszor. Syjamskie torpedowce typu „Trat”. „Okręty Wojenne”. Nr specjalny 41. s. 115.

Bibliografia

  • Ivan Gogin: TRAD torpedo boats (1936-1938). Navypedia. [dostęp 2017-06-06]. (ang.).
  • Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2017-06-06]. (ang.).
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
  • Jürg Meister. Koh-Chang. Nieznana bitwa. „Okręty Wojenne”. Nr 18, 1997. ISSN 1231-014X. 
  • Oskar Myszor, Syjamskie torpedowce typu „Trat”, „Okręty Wojenne”, ISBN 978-83-61069-20-1, ISSN 1231-014X, Nr specjalny 41.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.