Choisya

*Choisya*
	; Choisya ternata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	rutowate
Rodzaj	Choisya
	Nazwa systematyczna
	Choisya Kunth; F.W.H.von Humboldt, A.J.A.Bonpland & C.S.Kunth, Nov. Gen. Sp. 6: 4 (1823)
	Typ nomenklatoryczny
	C. ternata Kunth
Synonimy
	Astrophyllum Torr. & A.Gray; Juliania La Llave;
	Astrophyllum Torr. & A.Gray; Juliania La Llave;

Choisya – rodzaj roślin z rodziny rutowatych. Obejmuje 6 gatunków^[3]. Zasięg rodzaju obejmuje środkowy i północny Meksyk oraz południowo-zachodnią część Stanów Zjednoczonych (stany Arizona, Nowy Meksyk i Teksas)^[3]^[5]. Rośliny te rosną w formacjach pustynnych i w widnych lasach^[5].

Rośliny te uprawiane są na obszarach o ciepłym klimacie jako ozdobne, zwłaszcza Choisya ternata. Walorem tych roślin jest obfite kwitnienie, pachnące kwiaty, zimozielone ulistnienie^[6] oraz odporność na suszę i warunki miejskie^[5]. Wyhodowano także odmiany ozdobne o liściach żółtych (Ch. ternata 'Sundance' i Ch. × dewitteana 'Aztec Pearl')^[6]^[5]. W warunkach Europy Środkowej uprawiane bywają jako rośliny doniczkowe w szklarniach^[7].

Nazwa rodzaju upamiętnia szwajcarskiego botanika – Jacquesa Denysa Choisy'ego (1799–1859)^[5].

Choisya × dewitteana

Morfologia

Pokrój: Krzewy osiągające do 3 m wysokości^[5].

Liście: Zimozielone, naprzeciwległe, aromatyczne^[5], dłoniasto złożone z trzech lub 5–12 listków^[8].

Kwiaty: Pojedyncze lub skupione w szerokich, spłaszczonych od góry wiechach wyrastających na końcach pędów i w kątach liści. Kwiaty są obupłciowe, zwykle pięciokrotne, rzadziej czterokrotne, z zielonymi działkami kielicha i białymi płatkami korony^[8]^[5]. Pręciki występują zwykle w liczbie 10^[5]. Nitki pręcików są w dole spłaszczone, w górze szydłowate, pylniki krótsze od nitek, jajowate. Dysk miodnikowy poduszeczkowaty. Górna zalążnia na gynoforze^[8], pięciokomorowa. W każdej z komór znajdują się po dwa zalążki. Szyjka słupka jest krótka i zwieńczona jest znamieniem główkowatym z pięcioma łatkami^[8].

Owoce: Rozpadają się na 2–5 mieszków połączonych nasadami, każdy z pojedynczym lub dwoma nasionami. Nasiona eliptycznonerkowate^[8].

Systematyka

Rodzaj z podrodziny Toddalioideae z rodziny rutowatych Rutaceae^[9].

Wykaz gatunków^[3]

Choisya arizonica Standl.
Choisya dumosa (Torr. & A.Gray) A.Gray
Choisya katherinae C.H.Müll.
Choisya neglecta C.H.Müll.
Choisya palmeri Standl.
Choisya ternata Kunth

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-02-15] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-02-15] (ang.).
1 2 3 4 5 Choisya Kunth. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-02-15].
↑ Choisya. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-02-15].
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 367. ISBN 0-333-73003-8.
1 2 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 196, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ JerzyJ. Hrynkiewicz-Sudnik JerzyJ., BolesławB. Sękowski BolesławB., MieczysławM. Wilczkiewicz MieczysławM., Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 377, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599 .
1 2 3 4 5 K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. X. Flowering Plants. Eudicots. Heidelberg, Dordrecht, London, New York: Springer, 2011, s. 328. ISBN 978-3-642-14396-0.
↑ Genus: Choisya Kunth. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-02-15].

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-02-15] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-02-15] (ang.).

[powo-3] 1 2 3 4 5 Choisya Kunth. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-02-15].

[ing-4] Choisya. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-02-15].

[philips-5] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 367. ISBN 0-333-73003-8.

[mabb-6] 1 2 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 196, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[sudnik-7] JerzyJ. Hrynkiewicz-Sudnik JerzyJ., BolesławB. Sękowski BolesławB., MieczysławM. Wilczkiewicz MieczysławM., Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 377, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599 .

[kubitzki-8] 1 2 3 4 5 K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. X. Flowering Plants. Eudicots. Heidelberg, Dordrecht, London, New York: Springer, 2011, s. 328. ISBN 978-3-642-14396-0.

[grin-9] Genus: Choisya Kunth. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-02-15].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]