Chaber łąkowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Carduoideae

Rodzaj

chaber

Gatunek

chaber łąkowy

Nazwa systematyczna
Centaurea jacea L.[3]
Sp. pl. 2:914. 1753
Synonimy
  • Centaurea pratensis Thuill[4].

Chaber łąkowy[5][6] (Centaurea jacea L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Znany też jako chaber przestrzelon[6]. Rodzimy obszar jego występowania to niemal cała Europa, Afryka Północna (Algieria, Maroko, Tunezja) i obszary Azji o klimacie umiarkowanym (Azja Zachodnia, Syberia, Kaukaz). Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się także w Ameryce Północnej, Australazji i w Ameryce Południowej (Argentyna, Chile)[4]. W Polsce jest pospolity na całym obszarze kraju[7].

Morfologia

Okrywa koszyczka
Koszyczek z góry
Pokrój
Pokrój
Roślina wysokości do 20-100 cm.
Łodyga
Pojedyncza lub rozgałęziona, prosto wzniesiona, kanciasta i szorstka[7].
Liście
Odziomkowe zebrane w rozetę, pojedyncze, jajowate do lancetowatych, często pierzasto powcinane, ogonkowe. Liście łodygowe siedzące, całobrzegie o zwężonej nasadzie.
Kwiaty
Zebrane w koszyczki osadzone pojedynczo na szczycie łodyg, o szerokości 2–6 cm. Koszyczek ma okrywę długości 1–2 cm, o jajowatym kształcie. Listki okrywy są okrągławe, całobrzegie, lub grzebieniaste, w kolorze od bladorudego do brunatnego. Kwiaty rurkowate, fioletowopurpurowe, sporadycznie białe. Kwiaty brzeżne większe, płonne z wyraźnie dwuwargową koroną, wewnętrzne obupłciowe. Pręciki pod wpływem dotyku owada wypychają pylniki ku górze, co ułatwia przenoszenie przez nie pyłku[7][8].
Owoce
Błyszcząca niełupka, odwrotnie jajowata, długości około 3 mm. Puchu kielichowego brak.

Biologia i ekologia

Rozwój
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do października[7]. Kwiaty są przedprątne, zapylane przez motyle i błonkówki. Roślina miododajna[9].
Siedlisko
W Polsce występuje na niżu i w górach po regiel górny. Rośnie na łąkach, pastwiskach, przydrożach, w zaroślach i na obrzeżach lasów. Występuje na glebach gliniastych, średnio próchnicznych[7].
Fitosocjologia
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Molinio-Arrhenatheretea[10][8].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n= 22, 44[11].
Interakcje międzygatunkowe
Jest rośliną żywicielską larw motyla przeplatki febe[12].

Zmienność

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2012-12-18].
  4. 1 2 Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2012-12-12].
  5. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. 1 2 Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 475. ISBN 83-01-00129-1.
  7. 1 2 3 4 5 Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.
  8. 1 2 3 Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  9. 1 2 Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  10. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  11. 1 2 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  12. ↑ Marcin Sielezniew, Izabela Dziekańska, Motyle dzienne, wyd. Multico, Warszawa 2010, s. 256.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.