Cerkiew Trójcy Świętej
Церковь Святой Живоначальной Троицы
7710098000[1] z dnia 30 sierpnia 1960
cerkiew parafialna
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Rosja

Miasto wydzielone

 Moskwa

Miejscowość

Moskwa

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Eparchia

moskiewska miejska

Wezwanie

Trójcy Świętej

Wspomnienie liturgiczne

Święto Trójcy Świętej
(40. dzień po Passze)

Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne ikony

Gruzińska Ikona Matki Bożej (do 1917)

Położenie na mapie Moskwy
Mapa konturowa Moskwy, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cerkiew Trójcy Świętej”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cerkiew Trójcy Świętej”
Ziemia55°45′14,5″N 37°37′53,4″E/55,754028 37,631500
Strona internetowa

Cerkiew Trójcy Świętej, popularnie cerkiew Trójcy Świętej w Nikitnikach – prawosławna cerkiew w Moskwie, w dekanacie Iwerskiej Ikony Matki Bożej eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[2].

Położona w zaułku Gruzińskim, w historycznej dzielnicy Kitaj-gorod.

Historia

Pierwsza drewniana cerkiew na tym miejscu została najprawdopodobniej zbudowana między rokiem 1571, gdy podczas najazdu Dewlet Gireja na Moskwę zniszczone zostały drewniane zabudowania Kitaj-Grodu, a 1579, kiedy powstała ikona św. Nikity Męczennika przechowywana nadal w świątyni. Św. Nikita był patronem tejże świątyni. Pierwsza pisemna wzmianka o cerkwi pochodzi jednak dopiero z 1625 r.[3] W 1628 r. jarosławski kupiec Gieorgij Nikitnikow ufundował nową kamienną cerkiew na miejscu drewnianej. Jej główny ołtarz wyświęcono ku czci Trójcy Świętej; św. Nikita pozostał patronem ołtarza bocznego[3]. W 1653 r. Nikitnikow, wspólnie z synem Andriejem i wnukiem Borisem, sfinansował rozbudowę i wykonanie dekoracji malarskiej we wnętrzu świątyni. Po rozbudowie do cerkwi dostawiono jeszcze ołtarze św. Mikołaja oraz św. Jana Teologa[3]. Ikony do ikonostasu świątyni wykonał carski ikonograf Simon Uszakow[3]. W 1654 r., podczas epidemii w Moskwie, sławę cudotwórczej zyskała przechowywana w cerkwi Gruzińska Ikona Matki Bożej[3].

Cerkiew nie ucierpiała podczas pożaru w Moskwie w 1737 r., który spustoszył znaczną część Kitaj-Grodu. Również podczas inwazji Napoleona na Rosję i kolejnego pożaru stolicy Rosji świątynia nie została uszkodzona, chociaż jej wyposażenie częściowo zrabowano. W 1845 r. przeprowadzono remont budynku[3]. W 1904 r. na dolnej kondygnacji cerkwi urządzono ołtarz Gruzińskiej Ikony Matki Bożej[3].

Cerkiew została uszkodzona podczas walk w Moskwie po rewolucji październikowej. W 1920 r. została zamknięta. W latach 1924–1930 przeprowadzono jej remont, po którym, w 1934, świątynię przekazano Muzeum Historycznemu jako filię. W kolejnych latach odsłonięto pierwotne freski, zmienione w 1845 r.[3]

Świątynia została przywrócona do użytku liturgicznego w 1991 r.[3]

Architektura

Cerkiew reprezentuje styl określany w literaturze jako moskiewski i należy do jego najcelniejszych realizacji[3].

Budowla nie posiada typowej elewacji frontowej. Składa się z bezfilarowej części centralnej, do której przylegają pomieszczenie ołtarzowe (od wschodu), przedsionek z dzwonnicą (od zachodu), ołtarz św. Mikołaja (od północy), ołtarz św. Nikity (od południowego wschodu). Wejście do tych części świątyni prowadzi przez wysoki ganek z dachem hełmowym, gdyż są one usytuowane nad wysoką piwnicą, naśladującą w formie podklet[3].

We wnętrzu budynku przed głównym ołtarzem znajduje się sześciorzędowy złocony ikonostas[3]. Przed ołtarzem św. Nikity znajduje się ikonostas pięciorzędowy[3].

XVII-wieczna cerkiew pierwotnie wyróżniała się monumentalizmem wśród niskiej zabudowy Kitaj-Grodu. Wrażenie to zostało zatarte w okresie radzieckim, gdy w bezpośrednim sąsiedztwie obiektu wzniesiono wysokie budynki administracyjne[3].

Przypisy

  1. ↑ Strona rejestru. [dostęp 2014-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-22)].
  2. ↑ Иверское благочиние города Москвы [online], iverblag.ru [dostęp 2018-04-17] (ros.).
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 История Храма [online], nikitniki.ru [dostęp 2018-04-17] (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.