Cerkiew św. Mikołaja
Церковь Николая Чудотворца
cerkiew parafialna
Ilustracja
Widok cerkwi w XIX w.
Państwo

 ZSRR

Miejscowość

Moskwa

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Eparchia

moskiewska

Wezwanie

Zaśnięcia Matki Bożej (ołtarz główny)

Położenie na mapie Moskwy
Mapa konturowa Moskwy, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Mikołaja”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cerkiew św. Mikołaja”
55,75606°N 37,62865°E/55,756064 37,628653

Cerkiew św. Mikołaja – prawosławna cerkiew w Moskwie, przy ulicy Iljinka w Kitaj-gorodzie, wzniesiona po 1680 r. i zniszczona w r. 1933. Nieoficjalnie określana była jako cerkiew św. Mikołaja „Wielki Krzyż” (ros. Большой Крест – Bolszoj Kriest). Reprezentowała styl baroku moskiewskiego.

Historia

Cerkiew została zbudowana po 1680 r. z fundacji Fiłatjewów, rodziny kupieckiej z Archangielska, na miejscu starszej, powstałej przed 1530 r. prawosławnej świątyni. Świątyni podczas poświęcenia nadane zostało wezwanie Zaśnięcia Matki Bożej, jednak rozpowszechniła się inna jej nazwa, św. Mikołaja, nawiązująca do ołtarza bocznego ukończonego w 1697 r. Fundatorzy cerkwi umieścili w niej krzyż ze 156 cząstkami relikwii różnych świętych, toteż cerkiew nazywano powszechnie również Wielkim Krzyżem[1]. Nazwiska twórców pracujących przy budowie i dekoracji świątyni są nieznane[2].

Cerkiew została zniszczona na polecenie władz radzieckich w 1933 r.[1] W 2019 r. odsłonięto i zakonserwowano jej fundamenty[3].

Architektura

Cerkiew reprezentowała rozpowszechniony w XVII-wiecznej architekturze sakralnej Rosji układ przestrzenny, złożony z przedsionka, znacznie wyższej nawy głównej oraz zamkniętego trójbocznie głównego ołtarza. Jej cechą charakterystyczną była znaczna wysokość nawy głównej, wzniesionej na planie prostokąta i udekorowanej w taki sposób, by stwarzać wrażenie jak najwyższej. Ponadto, by nie odwracać uwagi od tej części cerkwi, rozmiary przedsionka maksymalnie zredukowano, zamiast, jak w innych XVII-wiecznych cerkwiach Moskwy, zbudować obszerne pomieszczenie połączone z bocznymi pomieszczeniami ołtarzowymi[1][2]. Wejście do budynku prowadziło przez ganek, po murowanych schodach[1]. W podklecie, na którym była usadowiona cerkiew, znajdował się magazyn towarów należący do Fiłatjewów[1]. Całość wieńczyło pięć kopuł[2]. Boczny ołtarz cerkwi znajdował się w odrębnym budynku, zbudowanym w konstrukcji „ośmiobok na czworokącie” i pełniącym równocześnie funkcję dzwonnicy.

W wyglądzie świątyni wyraźne były wpływy zachodnioeuropejskiej architektury klasycystycznej, widoczne zwłaszcza w ozdobnym detalu ganku i obramowań okiennych oraz w podziale elewacji cerkwi na nierówne rzędy. Pod względem bogactwa dekoracji zewnętrznej cerkiew św. Mikołaja zdecydowanie przewyższała większość powstałych w tym czasie w Moskwie świątyń prawosławnych fundowanych przez osoby prywatne[2].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 M. Wostryszew, I. Szokariew, Moskwa..., s. 271.
  2. 1 2 3 4 M. Wostryszew, I. Szokariew, Moskwa..., s. 272.
  3. ↑ Контуры фундаментов церкви конца XVII века обозначат на Ильинке [online], Сайт Москвы, 17 lipca 2019 [dostęp 2020-11-08] (ros.).

Bibliografia

  • M. Wostryszew, I. Szokariew, Moskwa: wsie prawosławnyje chramy i monastyri, Moskwa, Algoritm-Eksmo 2009, ISBN 978-5-699-34703-2.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.