Woszczynka purpurowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

Irpicaceae

Rodzaj

woszczynka

Gatunek

woszczynka purpurowa

Nazwa systematyczna
Ceriporia purpurea (Fr.) Donk
Proc. K. Ned. Akad. Wet., Ser. C, Biol. Med. Sci. 74(1): 28 (1971)

Woszczynka purpurowa (Ceriporia purpurea (Fr.) Donk) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].

Systematyka

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ceriporia, Irpicaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w roku 1821 Elias Fries nadając mu nazwę Polyporus purpureus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Marinus Anton Donk w 1971 r.[1]

Ma 11 synonimów. Niektóre z nich:

  • Gloeoporus purpureus (Fr.) Zmitr. & Spirin 2006
  • Merulioporia purpurea (Fr.) Bondartsev & Singer 1953
  • Meruliopsis purpurea (Fr.) Bondartsev 1959[2].

Aleksander Zalewski i Tadeusz Glaser w 1953 r. nadali mu polską nazwę porak purpurowy, Stanisław Domański w 1965 r. woszczynka Bresadoli, a Władysław Wojewoda w 2003r. woszczynka purpurowa. W pracach polskich autorów Ceriporia bresadolae jest uważana za synonim C. purpurea[3], według Index Fungorum jednak są to odrębne gatunki.

Morfologia

Owocnik

Jednoroczny, rozpostarty, początkowo kolisty, ale sąsiednie owocniki zrastają się z sobą tworząc duże, nieregularne płaty osiągające średnicę do 5 cm i grubość do 1 mm. Powierzchnia o barwie od różowawej do czerwonawej, pory tej samej barwy, lub nieco ciemniejsze. Początkowo są różowe lub pomarańczowe, potem różowoczerwone w okazach zielnikowych czasem z fioletowym odcieniem, a u starszych okazów ciemnoczerwono-brązowe, zwykle w liczbie 4–6 na 1 mm i 3–4 na podłożu pochyłym. Szczecinki początkowo białawe, potem barwne. Rurki o średnicy 0,05–0,1 mm. Hymenium tej samej barwy, woskowate, o grubości 0,2–0,5 mm[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki w subikulum luźno splecione, z wyraźnymi ścianami, rozgałęzione pod ostrymi kątami, niektóre tworzą nierównoległe wiązki. Mają średnicę 3,1–5,8 μm (n=40/4). Strzępki tramy niemal równoległe, cienko- lub tylko lekko grubościenne, 2,2–4,5 μm (n=80/5), obficie inkrustowane oleistą substancją. Szczecinki składają się z falistych lub nieregularnie ułożonych, czasem dychotomicznie rozgałęzionych strzępek o średnicy 3–5,5 μm. Pomiędzy szczecinkami są cystydiole o wymiarach 16–20 × 3,5–6 μm. Podstawki maczugowate, 4-zarodnikowe, 9–16,3 × 3,8–5,8 μm (n=49/5). Bazydiospory kiełbaskowate, wyraźnie zakrzywione, 4,8–8,7 × 1,6–2,4 μm (n=150/5), L=6,11, W=1,99, Q=2,88-3,43[4].

Gatunki podobne

Najbardziej podobna jest Ceriporia bresadolae (Bourdot & Galzin) Donk i Ceriporia occidentalis Spirin & Vlasák[4].

Występowanie i siedlisko

Woszczynka purpurowa występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Najwięcej stanowisk podano w Europie[5]. W Polsce w. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 3 jej stanowiska, w tym jedno dawne[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E– gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na martwym drewnie w lesie. W Polsce notowany na pniach i gałęziach sosny pospolitej (Pinus sylvestris), olszy szarej (Alnus glutinosa) i na owocniku wrośniaka szorstkiego (Trametes hirsuta)[3]. Według źródeł zagranicznych występuje tylko na drewnie drzew liściastych[4][8].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-15] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-15] (ang.).
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 Viacheslav Spirin i inni, Josef Vlasák, „Cryptogamie Mycologie”, 37 (4), 2016, s. 421–435, DOI: 10.7872/crym/v37.iss4.2016.421 [dostęp 2022-12-13].
  5. ↑ Występowanie Ceriporia purpurea na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-15] (ang.).
  6. ↑ Aktualne stanowiska woszczynki purpurowej w Polsce [online], Nagrzyby.pl [dostęp 2022-12-15] (pol.).
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  8. ↑ Ceriporia purpurea(Fries) Donk (1971) [online], Base de donnés mycologique [dostęp 2022-12-15] (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.