Byzacena, Byzacium, Africa Byzacena – jedna z prowincji Imperium rzymskiego, położona na terenie Sahelu w obecnej Tunezji. Stolicą prowincji było miasto Hadrumetum, które po Karthago stało się drugim co do ważności ośrodkiem rzymskiej Afryki Północnej.
Historia
Powstała po reformach administracji cesarstwa przeprowadzonych przez cesarzy Dioklecjana (284-305) i Konstantyna Wielkiego (306-337) przez wyodrębnienie południowej części Afryki Prokonsularnej około 314 r. n.e. Na północy graniczyła z Zeugitaną (Africa Zeugitana dawna Proconsularis), na zachodzie z Numidią, a na południowym wschodzie z Trypolitanią. Wraz z innymi prowincjami afrykańskimi, leżącymi między diecezją Hiszpanii a diecezją Egiptu, wchodziła w skład nadrzędnej jednostki administracyjnej o nazwie diecezja Afryki. Była to prowincja konsularna - zarządzana przez prokonsula.
Na początku V wieku do Afryki wtargnęli Wandalowie, którzy włączyli terytorium Byzaceny do swego królestwa. Po wojnie z Bizancjum państwo wandalskie zostało w 532 r. zniszczone, a ostateczna klęska Gelimera w bitwie pod Trikamarum (15 grudnia 533 r.) przypieczętowała włączenie tego obszaru do Cesarstwa Bizantyńskiego (prefektura Afryki w l. 534–590, egzarchat Kartaginy w l. 590–698).
Niektóre miasta
