Bytoń
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Stanisława BM w Bytoniu
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

radziejowski

Gmina

Bytoń

Liczba ludności (III 2011)

491[1]

Strefa numeracyjna

54

Kod pocztowy

88-231[2]

Tablice rejestracyjne

CRA

SIMC

0859892

Położenie na mapie gminy Bytoń
Mapa konturowa gminy Bytoń, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Bytoń”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bytoń”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Bytoń”
Położenie na mapie powiatu radziejowskiego
Mapa konturowa powiatu radziejowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bytoń”
Ziemia52°33′26″N 18°35′42″E/52,557222 18,595000[3]
Bytoń - galeria zdjęć
Kościół pw. św.Stanisława BM w Bytoniu – widok z tyłu
Dzwonnica przy kościele pw. św. Stanisława BM w Bytoniu
Dzwon „Wojciech” w kościelnej dzwonnicy
Figura św. Józefa przed kościołem
Figura św. Stanisława BM przed kościołem
Kaplica pogrzebowa

Bytoń – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Bytoń[4][5].

Podział administracyjny

Wieś królewska, położona w II połowie XVI wieku w powiecie radziejowskim województwa brzeskokujawskiego, należała do starostwa radziejowskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Bytoń.

Historia miejscowości

Wieś pierwotnie stanowiła królewszczyznę[7]. Dobra królewskie w Bytoniu w roku 1784 przekazane zostały w dożywotnie użytkowanie Wincentemu Modlińskiemu, a w wypadku jego śmierci, to użytkowanie przechodziło na żonę Annę z Wodzińskich. W czasie administrowania majątkiem przez wdowę po Modlińskim w latach 1790–1791 sprowadzono niemieckich kolonistów, którym dano pod wycięcie królewski las. Koloniści wykarczowali 436 mórg lasu. W ten sposób powstała wieś Holendry Bytońskie[7], która należy do sołectwa Nowy Dwór. Dobra Bytoń, leżące w Prusach Południowych nadane zostały w latach 1796-1797 generałowi porucznikowi von Bischofswerder[8]. W roku 1881 właścicielem majątku ziemskiego w Bytoniu o powierzchni 811 mórg był Sylwester Kłobukowski.

Historia parafii

Kościół murowany w Bytoniu był wystawiony w roku 1516. Kościół ten na mocy przywileju króla Zygmunta I podlegał kanonikom laterańskim w Lubrańcu. W czasie reformacji, w roku 1562, Rafał Leszczyński, który w tym czasie miał rezydencję w Płowcach, wypędził miejscowego proboszcza. Był to epizod w historii parafii, kiedy kościół przez kilkadziesiąt lat funkcjonował jako zbór kalwiński. Przy kościele funkcjonował szpital dla ubogich (głównie jako schronisko dla starców). Po pożarze kościoła, nowy drewniany wystawiono staraniem prepozyta lubranieckiego Pawła Kołaczkowskigo w roku 1753. Do roku 1821 parafia była pod zarządem kanoników laterańskich w Lubrańcu.

W 1881 roku było tu 1820 parafian, a proboszczem był Władysław Grabowski. Istniejący obecnie kościół w Bytoniu wybudowany został z produkowanej na miejscu cegły. Jego budowę zakończono w 1908 roku. W roku 1940 okupant niemiecki aresztował miejscowego proboszcza, a kościół został zamknięty dla wiernych.

Znane osoby

Urodzony w Bytoniu bł. ks. Leon Nowakowski jest jednym ze 108 męczenników.

Oświata

W roku 1881 w Bytoniu funkcjonowała szkoła początkowa.

Demografia i gospodarka

W roku 1827 było tutaj 41 domów i 377 mieszkańców, a mniej w roku 1881 – 32 domy i 330 mieszkańców. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 491 mieszkańców[1]. Obecnie jest największą miejscowością gminy Bytoń.

W 1881 w Bytoniu były dwie cegielnie, destylarnia, browar, a w okolicy kilka kopalni torfu.

Przypisy

  1. 1 2 GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 139 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 14223
  4. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-08-03].
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Zenon Guldon, Rozmieszczenie własności ziemskiej na Kujawach w II połowie XVI w., Toruń 1964, s. 76, 100.
  7. 1 2 Bytoń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 520.
  8. ↑ Jan Wąsicki, Ziemie pruskie pod zaborem pruskim, Zielona Góra 1978, s. 64.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.