Byczyna
część miasta Jaworzna
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miasto

Jaworzno

W granicach Jaworzna

1 lutego 1977[1]

SIMC

0991500

Plan
Plan
Położenie na mapie Jaworzna
Mapa konturowa Jaworzna, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Byczyna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Byczyna”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Byczyna”
Ziemia50°09′49″N 19°18′26″E/50,163517 19,307313

Byczyna – dzielnica miasta Jaworzna. Położona w południowo-wschodniej części miasta. Od północy graniczy z dzielnicą Jeziorki, od wschodu z dzielnicami: Koźmin oraz Cezarówka, od południa z dzielnicą Jeleń, z południowego zachodu graniczy z dzielnicami: Stara Huta oraz Bory.

Przez tę dzielnicę przepływa potok Byczynka, znajduje się tu Góra Pietrusowa mierząca 305 m n.p.m.

Przez tę dzielnicę przebiega droga krajowa nr 79, łącząca Warszawę z Bytomiem.

Nazwa

Nazwa dawnej wsi Byczyna pochodzi od potocznego słowa – byczyna, gwarowo brzmiącego bycina, które oznaczało miejsce wypasu i hodowli bydła. Jednak nie było to całkowicie zwyczajne miejsce hodowli, gdyż nazwa wiązała się z faktem, że na początku swych dziejów Byczyna była osadą książęcych służebników – hodowców bydła i koni[2].

Historia

Pierwsza wzmianka pisana o Byczynie pochodzi z bulli papieża Grzegorza IX z 26 maja 1229 r., w której papież bierze pod opiekę posiadłości zakonu benedyktynów w Tyńcu koło Krakowa. Wśród wielu innych miejscowości wówczas wymienionych znajduje się też – "de Bycina”, którą zidentyfikowano, jako wieś Byczyna pod Chrzanowem. Istnienie Byczyny oraz jej przynależność do zakonu tynieckiego została również potwierdzona w przywileju Pawła z Przemankowa biskupa krakowskiego z 15 maja 1287 r[3].

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej formie Biczina wymienia także w latach 1470-1480 Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[4].

Według rozgraniczania z 1527 r. Byczyna była własnością biskupów krakowskich i wchodziła w skład klucza sławkowskiego[5].

W okresie międzywojennym, ze względu na silne wpływy Komunistycznej Partii Polski i Polskiej Partii Socjalistycznej-Lewica, miejscowość zyskała popularne miana „Mała Moskwa” lub „Czerwona Byczyna”[6].

W pierwszych dniach września 1939 r. do Byczyny wkroczyli Niemcy, wywołując panikę wśród mieszkańców. Powołali zarząd gminy, którego przewodniczącym był nie-Polak. Utworzyli też posterunek policji niemieckiej na plebanii, który funkcjonował tu do 1943 r[7].

W latach 1973–1977 miejscowość była siedzibą gminy Byczyna.

Z Byczyny pochodziła Irena Odrzywołek (1925–1946) – strażniczka więzienna, współpracująca ze Zgrupowaniem Partyzanckim „Błyskawica” mjr. Józefa Kurasia „Ognia” przy rozbiciu więzienia św. Michała w Krakowie, rozstrzelana przez komunistów[8].

Obiekty i miejsca

  • Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (parafia pod tym wezwaniem)
  • Szkoła Podstawowa nr 20 im. Oddziału Armii Ludowej im. gen. Jarosława Dąbrowskiego
  • Boisko Sportowe LKS "Zgoda Byczyna"
  • Klub "NIKO"

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 3, poz. 15
  2. ↑ Redakcja, Dzielnice: tak, a nie inaczej – Byczyna – historia nazwy - Jaworzno - Portal Społecznościowy - jaw.pl [online], 22 lipca 2018 [dostęp 2022-10-06] (pol.).
  3. ↑ Historia Byczyny [online], jaworzno-byczyna.pl [dostęp 2022-10-06].
  4. ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 187.
  5. ↑ J. Łepkowski: Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa, Warszawa 1863, s. 29 .
  6. ↑ Redakcja, Jaworzno mało znane – Mała Moskwa – Byczyna - Jaworzno - Portal Społecznościowy - jaw.pl [online], 2 października 2021 [dostęp 2022-10-06] (pol.).
  7. ↑ Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jaworznie [online], www.parafia-byczyna.pl [dostęp 2022-10-06].
  8. ↑ Instytut Pamięci Narodowej- Kraków, Irena Odrzywołek i rozbicie więzienia św. Michała w Krakowie [PDF] [online], Instytut Pamięci Narodowej - Kraków [dostęp 2023-08-18] (pol.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.