| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
655[1] |
| Strefa numeracyjna |
68 |
| Kod pocztowy |
66-630[2] |
| Tablice rejestracyjne |
FKR |
| SIMC |
0908366 |
Położenie na mapie gminy Bytnica _location_map.png.webp) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego _location_map.png.webp) | |
 52°09′05″N 15°05′29″E/52,151389 15,091389[3] | |
| Strona internetowa | |
Budachów (niem. Baudach)[4] – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Bytnica.
W latach 1954-1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Budachów, po jej zniesieniu w gromadzie Bytnica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
W Budachowie od kilku lat organizowany jest Festyn Ruskiego Pieroga, z którego dochód przeznaczany jest na remont zabytkowego kościoła.
Historia
Pierwsze informacje o właścicielach dóbr budachowskich odnoszą się do drugiej połowy XVI wieku[4]. W 1565 roku odnotowano tu rodzinę von Baudach, około 1600 roku von Löben, a od wojny trzydziestoletniej von Pannewitz. Własność została na krótko przejęta przez mieszczan około 1780 roku, następnie otrzymał ją kanonik von der Gröben i po kanoniku generał von Zastrow[4]. Dobra szlacheckie w 1838 roku przechodzą w ręce radcy handlowego Endella, a ich właścicielką w 1879 roku została wdowa po radcy. W Budachowie funkcjonowało w tym czasie kilka zakładów takich jak gorzelnia, tartak, młyn i cegielnia. Po wdowie w budachowskiej posiadłości nastąpiła berlińska rodzina bugenotów Fournier[4].
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[5]:
- zbór ewangelicki, obecnie kościół rzym.-kat. fil. pw. św. Józefa, barokowy z lat 1782 - 1785[4] z klasycystycznymi emporami dobudowanymi w pierwszej połowie XIX wieku. Budowla murowana z cegły, założona na rzucie prostokąta, całość uzupełnia kwadratowa wieża od strony zachodniej, zwieńczona dachem czworobocznym i wyżej tzw. ślepą latarnią z kopulastym hełmem[4]. Na elewacji widoczne proste pilastry. Wejście główne do świątyni prowadzi przez prostokątne drzwi i kruchtę umieszczoną w przyziemiu wieży[4]. Ołtarz ambonowy z 1789 i chrzcielnica z 1676 roku reprezentowały wyposażenie liturgiczne, a do dziś przetrwał ołtarz, który po 1945 roku przystosowano do wymogów religii katolickiej[4].
- park z XVIII wieku o powierzchni 8,5 ha w którym znajduje się zabytkowy drzewostan, reprezentowany przez dęby i buki. Zachowała się zabytkowa aleja dębowa z 60 drzewami o obwodzie do 6,2 m[4].
- kuźnia z wysokim dachem, parterowa, murowana z cegły, wybudowana w połowie XIX wieku
inne zabytki:
- budynek folwarczny z połowy XIX wieku, murowany, parterowy, nakryty dachem czterospadowym z wieżyczką na narożu kalenicy
- pawilon tzw. „wieża winiarska”, który funkcjonował przy parku; w roku 1979 został przeniesiony do Muzeum Etnograficznego w Ochli[4].
Przypisy
- ↑ Wieś Budachów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-12], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 103 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 12286
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. s. 252.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 10. [dostęp 2013-01-22].
Bibliografia
- Stanisław Kowalski, Zabytki województwa zielonogórskiego, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra 1987.
- Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2011, s. 250-251. ISBN 978-83-919914-8-0.
