Brodnica
wieś
Ilustracja
Kościół neogotycki z końca XIX w.
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

śremski

Gmina

Brodnica

Liczba ludności (2022)

756[1]

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

63-112[2]

Tablice rejestracyjne

PSE

SIMC

0580718

Położenie na mapie gminy Brodnica
Mapa konturowa gminy Brodnica, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brodnica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Brodnica”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Brodnica”
Położenie na mapie powiatu śremskiego
Mapa konturowa powiatu śremskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Brodnica”
Ziemia52°08′28″N 16°53′32″E/52,141111 16,892222[3]
Strona internetowa
Grób Józefa Wybickiego
Dwór z 1890 roku

Brodnica – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Brodnica.

Brodnica uzyskała lokację miejską przed 1418 rokiem, zdegradowana przed 1510 rokiem[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego. Miejscowość jest siedzibą Gminy Brodnica.

Położenie

Wieś Brodnica położona 10 km na północny zachód od Śremu przy drodze powiatowej nr 2463 z Grabianowa do Mosiny oraz drogach powiatowych nr 4062 z Iłówca do Psarskie oraz nr 4065 do Chaław[5].

Historia

Pierwsza wzmianka o Brodnicy pochodzi z 1230. Wówczas wieś była własnością Czesława z Brodnicy. W latach 1426-1581 miejscowość była znana jako miasto. W 1445 potomkowie Czesława, Andrzej i Mikołaj, dokonali podziału majątku. W czasie wojny trzynastoletniej Brodnica wystawiła w 1458 roku 1 pieszego na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku[6]. W 1562 całość Brodnicy znalazła się w rękach Łodziów, którzy używali nazwiska Brodniccy. Częsta zmiana właścicieli majątków następowała od XVII do XIX wieku. W XIX wieku właścicielami byli Chłapowscy, w roku 1939 Mańkowscy. Podczas okupacji niemieckiej administracja nazistowska wprowadziła dla miejscowości kolejne sztuczne nazwy okupacyjne Hochkirch (1939–1943) i Brodenkirch (1943-1945). Obecnie wieś pełni funkcje usługowe dla rolników, działają niewielkie zakłady rzemieślnicze i usługowe. Od 1994 - Brodnica ma swój herb[7][8].

Zabytki

Zabytkami chronionymi prawnie są[9][7]:

  • Kościół Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej – zbudowany w stylu neogotyckim w latach 1867-1870 według projektu Stanisława Hebanowskiego, twórcy Teatru Polskiego w Poznaniu. Poświęcenia dokonano 25 listopada 1870. W 1890 dobudowano wieżę o wysokości 48 m i transept. W ołtarzu głównym jest tryptyk z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej z 1965, w płycinach znajdują się malowane postacie świętych, po zamknięciu tryptyk przedstawia Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny. Do wyposażenia kościoła należą: późnobarokowe rzeźby i klasycystyczne tabernakulum. We wnętrzu są również epitafia Chłapowskich. Na zewnętrznej ścianie znajdują się tablice epitafijne dawnych właścicieli wsi Moraczewskich i Mańkowskich oraz kaplica grobowa Koźmianów i Wilczyńskich. Na bramie wejściowej widnieje tablica z 1989 poświęcona fundatorom kościoła.
  • Eklektyczny dwór – z 1890, wzniesiony przez Wacława Mańkowskiego, w narożu budynku jest figura Matki Boskiej Jazłowieckiej. W pałacu znajdowały się przejściowo mieszkania, szkoła, ośrodek zdrowia, ośrodek praktyk studenckich oraz Urząd Gminy. obecnie mieści się tutaj ekskluzywny hotel. Do dworu prowadzi aleja kasztanowców i lip.
  • Park podworski – o powierzchni 5,56 ha, znajduje się w nim 25 kasztanowców zwyczajnych i 12 lip drobnolistnych, oraz pomnik Józefa Wybickiego z 1980, projektu Grzegorza Kowalskiego.

Pozostałymi zabytkami wsi są[7]:

We wsi jest Szkoła Podstawowa im. Hymnu Narodowego w dwóch budynkach, z początku XX wieku i z 1999. Przy placówce znajdują się tablice z pierwszą strofą hymnu. Do świątków przydrożnych należy m.in. figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z 1954[8].

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 89 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10090
  4. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 22-23.
  5. ↑ Powiatowy Zarząd Dróg w Śremie: Wykaz dróg powiatowych. [dostęp 2009-07-06].
  6. ↑ Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski; Codex diplomaticus Majoris Poloniae zawierający bulle papieżów, nadania książąt, przywileje miast, klasztorów i wsi, wraz z innemi podobnéj treści dyplomatami, tyczącemi się historyi téj prowincyi od roku 1136 do roku 1597; zebrany z materyałow przez Kaźmierza Raczyńskiego byłego Generała W. Polskiego i Marszałka nadwornego koronnego przysposobionych; wydany przez Edwarda Raczyńskiego, Poznań 1840, s. 181.
  7. 1 2 3 Brodnica. W: Zbigniew Szmidt: Atrakcje turystyczne ziemi śremskiej. Śrem: Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, 2001, s. 21. ISBN 83-910942-7-8.
  8. 1 2 Zbigniew Szmidt: Powiat Śremski, przewodnik turystyczny. Śrem: Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego - ŚOWMP, 2010, s. 25-29.
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2015-09-21].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.