gmina miejsko-wiejska | |||||||
Zabytki siedziby gminy – miasta Bierutów | |||||||
| |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
Powiat | |||||||
TERC |
0214023 | ||||||
Burmistrz |
Burmistrz Bierutowa Piotr Sawicki | ||||||
Powierzchnia |
147,07 km² | ||||||
Populacja (31.12.2021) • liczba ludności |
| ||||||
• gęstość |
65 os./km² | ||||||
Nr kierunkowy |
(+48) 71 | ||||||
Tablice rejestracyjne |
DOL | ||||||
Adres urzędu: ul. Moniuszki 1256-420 Bierutów | |||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie powiatu | |||||||
51°07′25″N 17°32′33″E/51,123611 17,542500 | |||||||
Strona internetowa | |||||||
Biuletyn Informacji Publicznej |
Bierutów – gmina miejsko-wiejska w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, należąca do aglomeracji wrocławskiej.
Siedziba gminy to miasto Bierutów.
W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie wrocławskim.
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002[2] gmina Bierutów ma obszar 147,07 km², w tym:
- użytki rolne: 70%
- użytki leśne: 23%
Gmina stanowi 14,01% powierzchni powiatu.
Zabytki gminy
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[3]:
- miasto (ośrodek historyczny)
- kościół pw. św. Katarzyny z XIII wieku
- kościół cmentarny, ewangelicki pw. Świętej Trójcy, obecnie ruina, murowanego z cegły z pierwszej poł. XVII w.
- zespół zamkowy, z XIV w., XVII w., XIX w.:
- zamek, obecnie dom, ul. Zamkowa 3 b; pozostałości zamku książąt wrocławskich z XIV w., XVII w. i XIX w. Zachowała się wjazdowa barokowa brama wraz z kawałkiem murów obronnych, zbudowana około 1680 r.; portal zamkowy z tarczą herbową
- wieża zamkowa, średniowieczna, zbudowana w stylu gotyckim z analogiczną tarczą herbową Podiebradów, z wyjątkiem późniejszego barokowego hełmu
- mury obronne, fragmenty z pierwszej poł. XIV-XV w.
- wieża ratuszowa, fragment dawnego budynku ratusza, z pierwszej poł. XV w., drugiej poł. XVII wieku
- willa przy ul. Mickiewicza 25a z 1906 r.
inne zabytki:
- neogotycki kościół parafialny pw. św. Józefa wybudowany w latach 1891–1893
- dawna synagoga
- Kościół ewangelicko-luterański
- średniowieczny krzyż kamienny o wysokości ponad ziemię 241 cm, rozpiętości ramion 109 cm i grubości ok. 12 cm, znajduje się ok. 300 m na północ w lesie od wsi Kijowice,
- wczesnogotycki kościół pw. NMP wybudowany prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku, znajduje się w Stroni,
- trzon krzyża, prawdopodobnie z XIV-XVI wieku w Posadowicach.
- Barokowa brama wjazdowa do zamku i wieża zamkowa (przed wymianą kopuły)
- Zamek i brama miejska pomiędzy 1857 r., a 1883 r.
- Kościół cmentarny Świętej Trójcy
- Kościół św. Józefa Oblubieńca NMP
Burmistrzowie Miasta i Gminy Bierutów w XX i XXI w.
Imię i nazwisko | zdjęcie | lata urzędowania | Państwo w którego strukturze urzędował burmistrz |
---|---|---|---|
Georg Schneider[4] | 1899 – 1901 | Królestwo Prus | |
Alfred Herrmann[5] | 1901–1909 | ||
Julius Herrmann[5] | 1909–1919 | ||
dr Oskar Wasner[5] | 1919–1931 | Republika Weimarska | |
Fritz Kubatz[5] | 1932–1934 | Rzesza Niemiecka | |
Richard Hoffmann[5] | 1934 -1938 | ||
Otto Oettinghaus[5] | 1938–1939 | ||
Friedrich Schultze[5] | 1939–1945 | ||
Roman Wawrzesiński[6] | 1945–1946 | Polska Rzeczpospolita Ludowa | |
Tadeusz Krupiński[6] | 1946–1949 | ||
Leon Malinowski[6] | ? | ||
Paweł Świątek[6] | ? | ||
Marzec[6] | ? | ||
Mieczysław Flak[6] | ? | ||
Kazimierz Szczęsny[6] | 1955–1959 | ||
Piotr Bieńkowski[6] | 1959–1963 | ||
Stanisław Kisiel[6] | 1964–1972 | ||
Jan Szewczyk[6] | 1973–1976 | ||
Tadeusz Słomka[6] | 1976–1981 | ||
Zygmunt Fedyk[6] | 1981–1990 | ||
Bogdan Smolarczyk[6] | 1990–1992 | Rzeczpospolita Polska | |
Andrzej Wojtkowiak[6] | 1992–1997 | ||
Edward Puk[6] | 1998 | ||
Włodzimierz Kubiak[6] | 1998–2002 | ||
Burmistrzowie wybrani w bezpośrednich demokratycznych wyborach powszechnych | |||
Roman Kazimierski[6] | 2002–2004 | ||
Grzegorz Michalak[6] | 2004–2006 | ||
Władysław Bogusław Kobiałka[6] | 2006 – 2018 | ||
Piotr Sawicki | od 2018 |
Herb miasta i gminy Bierutów
Herb Bierutowa jest jednocześnie herbem gminy Bierutów. Andrzej Woźniak w artykule „Herb miasta Bierutowa” w Kwartalniku Powiatu Oleśnickiego nr 1 z 2000 roku, na stronach 22-23, pisze „...herbem miasta Bierutów są trzy zakrzywione haki, między którymi znajdują się trzy gwiazdy. Herb taki widnieje na wszystkich prawie pieczęciach miejskich od XIV wieku z nieznacznymi tylko zmianami...”. Najdawniejsza znana pieczęć pochodzi z dokumentu z 10 lutego 1340 roku i przedstawia trzy haczyki wychodzące z jednego koła wychodzące. Dalej A. Woźniak dodaje: „W końcu XIV wieku istniała też druga pieczęć (...). Przedstawia również tarczę z trzema hakami, z dodatkiem trzech gwiazd między nimi. Na początku XVII wieku pojawiła się nowa pieczęć (...), która na tarczy ukazuje trzy haki i gwiazdy po raz pierwszy spięte pierścieniem”. Wynika z tego, że herb Bierutowa ulegał wielu przemianom zanim osiągnął współczesną formę.
W monografii Bierutowa z 1935 roku ujęto, że w XVII wieku pojawiła się pieczęć przedstawiająca „godło miasta otoczone kwiatami, podtrzymywane przez stojących z tyłu aniołów”. Nastąpiło to prawdopodobnie w latach 1673–1676, gdy Chrystian Ulryk został księciem bierutowskim.
Wśród samych mieszkańców Bierutowa występowały różne poglądy na temat prawidłowości herbu Bierutowa. Według autorów monografii Bierutowa „Kraina nad Widawą” s. 21, pozostaje w ścisłym związku z herbem rodu Reichenbachów (Rychbachów)” (jeden z nich lokował Bierutów w 1266 roku), których legenda herbowa łączy się z walką z wilkami. Wówczas skuteczną pułapką były sidła zwane „wilcze haki”, które umieszczano wewnątrz kawałków mięsa i zawieszano na sznurach (łańcuchach) na drzewach, znane też pod nazwą „wilczekosy”. Od śmierci Wilhelma von Reichenbacha istnieją różne interpretacje herbu Bierutowa. Jedna z nich mówi, że trzy haki symbolizują tzw. „koronę męczeńską”, czyli drewniane koło najeżone hakami, nożami i drutami, które kazał zrobić cesarz Maksencjusz dla św. Katarzyny a które anioł roztrzaskał na trzy części[7].
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004[8]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 10 271 | 100 | 5283 | 51,4 | 4988 | 48,6 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] | 69,8 | 35,9 | 33,9 |
- Piramida wieku mieszkańców gminy Bierutów w 2014 roku[9].
Sołectwa
Gorzesław, Jemielna, Karwiniec, Kijowice, Kruszowice, Paczków, Posadowice, Radzieszyn, Sątok, Solniki Małe, Solniki Wielkie, Stronia, Strzałkowa, Wabienice, Zawidowice, Zbytowa.
Sąsiednie gminy
Stosunki międzynarodowe
Miasto | Kraj | Data rozpoczęcia współpracy |
---|---|---|
Bernstadt auf dem Eigen | Niemcy | od 1997 |
Miasto | Kraj |
---|---|
Bernstadt Alb-Donau-Kreis | Niemcy |
Przypisy
- ↑ Raport o stanie gminy Bierutów za rok 2021 [online], Urząd Miejski w Bierutowie [dostęp 2022-07-13] .
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 126. [dostęp 2012-09-20].
- ↑ Hermann Friedrich: Geschichte der Stadt Bernstadt. Bernstadt: H. Kunze oHG, 1965, s. 42–82.
- 1 2 3 4 5 6 7 Hermann Friedrich: Geschichte der Stadt Bernstadt. Bernstadt: H. Kunze oHG, 1965, s. 42–82.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Burmistrzowie i naczelnicy MiG Bierutów po 1945 roku. SMZB Europa-Przyszłość. [dostęp 2017-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-14)]. (pol.).
- ↑ Herb Bierutowa. [dostęp 2013-03-06].
- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Gmina Bierutów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Urząd Miejski w Bierutowie: Miasta Partnerskie. [dostęp 2017-06-08]. (pol.).