Bez hebd
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

szczeciowce

Rodzina

piżmaczkowate

Rodzaj

bez

Gatunek

bez hebd

Nazwa systematyczna
Sambucus ebulus L.
Sp. pl. 1:269. 1753
Kwiatostan

Bez hebd, dziki bez hebd[3] (Sambucus ebulus L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny piżmaczkowatych (Adoxaceae), dawniej także w bzowatych (Sambucaceae) lub przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Rośnie dziko w Europie, Azji Zachodniej, w Turkmenistanie, na Kaukazie i w Afryce Północnej[4]. W Polsce jest dość pospolity na południu. Jego północny zasięg sięga po Śląsk, Wyżynę Małopolską i Wyżynę Lubelską[5].

Morfologia

Owoce
Pokrój
Roślina wieloletnia o pokroju krzewu, osiągająca wysokość do 2 m. Roślina wydziela nieprzyjemny zapach.
Łodyga
W odróżnieniu od dwóch pozostałych gatunków bzów rosnących w Polsce, ma niezdrewniałe pędy. Wykształca liczne podziemne rozłogi. Łodygi nadziemne są grube, rozgałęzione i bruzdowane.
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe, nieparzysto-pierzaste, składające się z 5 – 9 podługowatolancetowatych listków o zaostrzonych końcach i ostro ząbkowanych brzegach.
Kwiaty
Drobne, białe, lub różowawe kwiaty zebrane są w baldachogrona na szczycie pędów. Kwiaty są zrosłopłatkowe z 5 pręcikami, których pylniki w odróżnieniu od pozostałych gatunków bzu są czerwone.
Owoc
Elipsoidalny, lśniąco-czarny pestkowiec.

Biologia i ekologia

Rośnie w cienistych lasach, zaroślach, zrębach i na przydrożach. Na polach uprawnych sąsiadujących z zaroślami jest chwastem. Kwitnie od czerwca do sierpnia, kwiaty zapylane są przez owady[6]. W zbiorowiskach roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Sambucetum ebuli[7].

Roślina trująca: Cała roślina jest trująca, również owoce są trujące dla ludzi, zjadane są jednak przez niektóre ptaki. U ludzi zatrucie objawia się bólem głowy, wymiotami, biegunką, a nawet utratą przytomności[8].

Zastosowanie

Roślina lecznicza, stosowana w medycynie ludowej. Surowcem zielarskim są owoce i kora. Wykazują działanie napotne i przeczyszczające[9].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-19] (ang.).
  3. ↑ Mimo że w literaturze botanicznej stosowana jest wyłącznie pisownia nazwy gatunkowej przez samo „h”, w Uniwersalnym słowniku języka polskiego PWN i Wielkim słowniku ortograficznym PWN gatunek zapisywany jest jako bez chebd
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
  5. ↑ Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  6. ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  7. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  8. ↑ Bruno P. Kremer: Owoce leśne – jagody, orzechy, pestkowce. Warszawa: Multico, 1996. ISBN 83-7073-102-3.
  9. ↑ Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.