Bazylika San Pietro di Castello
Basilica di San Pietro di Castello
kościół parafialny
Ilustracja
Fasada kościoła
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Wenecja

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

Kościół łaciński

Patriarchat Wenecji

bazylika mniejsza

od tytuł zwyczajowy

Wezwanie

św. Piotr

Położenie na mapie Wenecji
Mapa konturowa Wenecji, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika San Pietro di Castello”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, u góry znajduje się punkt z opisem „Bazylika San Pietro di Castello”
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej
Mapa konturowa Wenecji Euganejskiej, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Bazylika San Pietro di Castello”
Ziemia45°26′04,49″N 12°21′34,56″E/45,434581 12,359600
Strona internetowa

Bazylika San Pietro di Castello (wen. Baxéłega de San Piero de Casteło, pol. Bazylika Świętego Piotra w Castello) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) Castello. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym parafii San Pietro Apostolo, wchodzącej w skład wikariatu San Marco – Castello[1]. Należy do księży salezjanów.

Nosi zwyczajowy tytuł bazyliki[2].

Wznosi się na murach kościoła z VII wieku. W późniejszych wiekach był kilkakrotnie przebudowywany. Jego obecny wygląd jest wynikiem przebudowy w duchu renesansowym, dokonanej na przełomie XVI i XVII wieku. W latach 1451–1807 pełnił funkcję katedry[3].

Historia

Kościół św. Piotra powstał na wyspie Olivolo (obecnie San Pietro di Castello), w miejscu kościoła z 650 roku, jednego z 12 założonych przez św. Magnusa, dedykowanego św. św. Sergiuszowi i Bachusowi. W latach 774–841 został przebudowany i rozbudowany, otrzymując wezwanie św. Piotra. Do 1451 roku stanowił część rezydencji biskupiej, po czym stał się siedzibą patriarchy weneckiego[4].

Po pracach konserwatorskich w latach 1506–1522 patriarcha Vincenzo Diedo zlecił w 1556 roku Andrei Palladio sporządzenie planu przebudowy kościoła[4]. Zlecenie to Palladio zyskał przypuszczalnie dzięki wstawiennictwu braci Daniele i Marcantonia Barbaro, którzy w styczniu 1558 roku poręczyli zawarcie umowy z budowniczymi[5]. Śmierć Vincenza Dieda spowodowała, że plany Palladia nie zostały zrealizowane (nie licząc zapoczątkowania fasady); powrócono do nich później, już po jego śmierci, kiedy prace budowlane wznowił Francesco Smeraldi (wcześniej współpracujący z Palladiem), który znacznie zmienił pierwotny projekt. Budowa została ukończona w 1621 roku przez Girolama Grapiglię, innego następcę Palladia. Kościół był siedzibą biskupa Wenecji aż do upadku Republiki Weneckiej w 1807 roku, kiedy siedziba ta została przeniesiona do bazyliki św. Marka[4].

Architektura

Wygląd zewnętrzny

Kościół przedstawia charakterystyczny, palladiański plan świątyni na planie krzyża łacińskiego, trzynawowej, z kopułą centralną i fasadą przedzieloną pionowo podwójnymi pilastrami[3]. Fasada, choć zmieniona w stosunku do pierwotnego planu Palladia, utrzymana jest jednak w zgodzie z jego zasadniczymi założeniami[5].

Wnętrze

Wnętrze. Ołtarz główny

Wnętrze jest trzynawowe, z trzema ołtarzami w każdej nawie. Zostało ono ukończone również przez Girolama Grapiglię. Kaplica Vendramina (po lewej) jest dziełem Baldassare Longheny, który w 1649 roku zaprojektował również ołtarz główny, zrealizowany przez Clemente Moli. W urnie ponad ołtarzem głównym przechowywane są szczątki pierwszego patriarchy Wenecji, św. Wawrzyńca Iustinianiego[4]. W prawej nawie znajduje się wyrzeźbiony z marmuru tron św. Piotra, na którym miał on, według podań, wypoczywać podczas pobytu w Antiochii. Tron powstał jednak najprawdopodobniej w XIII wieku na bazie muzułmańskiej steli z wersetami z Koranu wyrzeźbionymi w piśmie kufickim[6]. Kaplica Lando jest jedynym elementem, który zachował się z wcześniejszego, gotyckiego kościoła[4]. Znajduje się w niej mozaikowy ołtarz wykonany według szablonów przypisywanych Jacopowi Tintoretto[7]. Wystroju wnętrza dopełniają obrazy takich artystów jak: Luca Giordano (Madonna z Dzieciątkiem i duszami w czyśćcu, ok. 1650), Giovanni Antonio Pellegrini, Paolo Veronese i Marco Basaiti (obraz Św. Piotr i czterech świętych)[4]. Z dzieł rzeźbiarskich uwagę zwracają: drewniany krucyfiks Kara węży, arcydzieło Pietra Liberi z 1660 roku, Astronomia. Figura alegoryczna z 1675 roku i Statua alegoryczna (brak datowania), dłuta Melchiora Barthela, Michele Fabrisa (zwanego Ongaro) i pomocników, XV-wieczna urna nagrobna prokuratora Filippa Correra (dzieło anonimowego twórcy)[6].

Organy

Organy Nacchiniego z 1754 roku, składające się z jednego manuału (mającego 10 głosów), umieszczone są na niewielkiej emporze za ołtarzem głównym[6].

Kampanila

Na placu przed kościołem stoi kampanila, wysoka na 54 m, przechylona na wschód, z dzwonami uruchamianymi ręcznie. Wzniesiona w 774 roku, zawaliła się w 1120 roku w wyniku pożaru, po czym została odbudowana i ponownie zniszczona w czasie burzy w 1442 roku. Odbudowana w latach 1463–1464, uszkodzona przez piorun w roku 1482, po czym ponownie odbudowana w latach 1482–1490 przez Maura Codussiego i obłożona kamieniem z Istrii (obecnie jedyna tego typu w Wenecji). Pierwotna kopuła wieńcząca dzwonnicę została zerwana przez wiatr w 1659 roku i odbudowana w 1670 roku na wielobocznym bębnie. Odrestaurowana w latach 1884, 1902 i 2000[4].

Były pałac patriarchy

Z prawej strony kościoła znajduje się były pałac patriarchy, z dużą bramą prowadzącą do XVI-wiecznego klasztoru, przekształconego w 1807 roku na koszary, będącego obecnie zaniedbanym budynkiem socjalnym[4]. W kaplicy przylegającej do pałacu patriarchy Antonio Vivaldi otrzymał święcenia kapłańskie[6].

Uwagi

  1. ↑ Dotyczy ostatniej przebudowy.

Przypisy

  1. ↑ Parrocchia di San Pietro Apostolo: Parrocchia di San Pietro Apostolo. www.parrocchiemap.it. [dostęp 2016-05-05]. (wł.).
  2. ↑ GCatholic.org: Basilica Concattedrale di S. Pietro di Castello. www.gcatholic.org. [dostęp 2016-05-05]. (ang.).
  3. 1 2 Zucchoni 1993 ↓, s. 82.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Jeff Cotton: San Pietro di Castello. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2016-05-05]. (ang.).
  5. 1 2 Centro Internazionale di Studi di Architettura Andrea Palladio: Facciata della chiesa di San Pietro, Venezia. mediateca.palladiomuseum.org. [dostęp 2016-05-05]. (wł.).
  6. 1 2 3 4 Chorus - Associazione per le Chiese del Patriarcato di Venezia: Basilica di San Pietro di Castello. www.chorusvenezia.org. [dostęp 2016-05-05]. (wł.).
  7. ↑ Venice-tourism.com: La Basilica di San Pietro di Castello. www.venice-tourism.com. [dostęp 2016-05-05]. (wł.).

Bibliografia

  • Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.