Bazylika św. Agnieszki za Murami
Basilica di Sant'Agnese fuori le mura
Kościół tytularny
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Via Nomentana 364

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Agnieszki za Murami[1]

Bazylika mniejsza

od niepamiętnych czasów

Wezwanie

św. Agnieszka

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Agnieszki za Murami”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Agnieszki za Murami”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Agnieszki za Murami”
Ziemia41°54′11″N 12°29′49″E/41,903056 12,496944
Strona internetowa

Bazylika św. Agnieszki za Murami (wł. Basilica di Sant'Agnese fuori le mura) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.

Świątynia ta jest kościołem parafialnym oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1].

Lokalizacja

Kościół znajduje się w XVII dzielnicy Rzymu – Trieste (Q XVII) przy Via Nomentana 364.

Patronka

Patronką świątyni jest św. Agnieszka – dziewica, która poniosła śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w IV wieku. Św. Agnieszka jest wymieniana w pierwszej modlitwie eucharystycznej.

Historia

Obecny kościół zbudowano w VII w. na polecenie papieża Honoriusza I w miejsce zniszczonej bazyliki z czasów Konstantyna Wielkiego (IV wiek). Bazylika znajduje się nad grobem św. Agnieszki.

Bazylikę wzbogacali papieże Hadrian I i Leon III. W 1479 kardynał Giuliano della Rovere (późniejszy papież Juliusz II) zbudował wieże. Prace konserwatorskie przeprowadzone w XVII w. zainicjował kardynał Alessandro Ottaviano de' Medici (późniejszy papież Leon XI). W dniu 14 czerwca 1615 relikwie św. Agnieszki oraz innych męczenników złożono pod ołtarzem głównym w srebrnym relikwiarzu ofiarowanym przez papieża Pawła V. Wtedy też powstało zadaszenie nad ołtarzem.

W 1112 r. papież Paschalis II osadził w klasztorze przy bazylice benedyktynki, natomiast w 1479 r. Sykstus IV zamknął ten żeński klasztor, a w ich miejsce osadził ambrozjanów[2]. Z kolei w 1489 r. Z kolei Innocenty VIII zastąpił ich kanonikami regularnymi laterańskimi, którzy przebywają tam do czasów obecnych[2]. W 1708 r. bazylika stała się kościołem parafialnym, opiekę nad parafią powierzono kanonikom laterańskim[2].

Architektura i sztuka

Fasada bazyliki
Dzwonnica


Kościół ma trzy nawy z trzema kaplicami w każdej z nich.

Ołtarz główny pochodzi z czasów papieża Pawła V. Umieszczone są w nim m.in. relikwie św. Agnieszki i św. Emerencjany. Baldachim nad ołtarzem głównym pochodzi z 1614 r., jednak podtrzymujące go cztery porfirowe kolumny pochodzą z czasów starożytnych[2]. Tron biskupi stojący za ołtarzem pochodzi prawdopodobnie z VII wieku[2]. Najstarszym przedmiotem w świątyni jest świecznik paschalny datowany na II wiek[2].

Nad tabernakulum znajduje się figura św. Agnieszki, wykonana przez Nicolasa Cordiera[2]. Wykorzystał on starożytny alabastrowy korpus, który uzupełnił elementami z brązu (głowa i kończyny)[2].

Strop kasetonowy pochodzi z roku 1606, jest bogato rzeźbiony, pośrodku wizerunek św. Agnieszki, oprócz niej św. Cecylii i Konstantyny, jednak malowania i złocenia są XIX-wieczne[2].

Nawa główna bazyliki
Sufit
Nawa główna - widok w kierunku chóru


Figura św. Agnieszki nad tabernakulum.


W absydzie znajduje się najcenniejsze i najstarsze dzieło w bazylice – mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę oraz papieży św. Symmachusa i Honoriusza I. Powstała ona pomiędzy 625 a 638. Jest przykładem wpływów bizantyjskich.

Apsyda
Mozaika przedstawiająca św. Agnieszkę
Mozaika przedstawiająca papieża Honoriusza I
Mozaika przedstawiająca papieża św. Symmachusa


W prawej nawie znajdują są kaplice: św. Augustyna, świętych Szczepana (Stefana) i Wawrzyńca oraz świętej Emerencjany. W środkowej kaplicy można podziwiać marmurowe rzeźby ze szkoły Andrea Bregno (XV w.) przedstawiające dwóch świętych Szczepana i Wawrzyńca, a także marmurową głowę Chrystusa, uważaną za XVII-wieczną kopię zaginionego dzieła Michała Anioła[2].

Kaplice lewej nawy: Bractwa Najświętszego Serca Pana Jezusa, Matki Bożej Pompejańskiej, i Pobożnego Związku Córek Maryi. W centralnej kaplicy można zobaczyć freski z XV wieku, a po bokach dwa freski Giuseppiego Chiari.

Pod bazyliką znajdują się katakumby ponownie odkryte przypadkowo w latach 1865–1866 i odkopywane od 1869. Łączna długość ich korytarzy wynosi 5 km[3].

Ołtarz świętych Szczepana i Wawrzyńca. U dołu marmurowa głowa Chrystusa, kopia dzieła Michała Anioła, XVII w.
Krypta z relikwiami św. Agnieszki i św. Emerencjany


Obchody

W święto patronki 21 stycznia w bazylice są błogosławione dwa jagnięta, wełna z których posłuży do wykonania paliuszy[4].

Kardynałowie prezbiterzy

Bazylika świętej Agnieszki za Murami jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sanctae Agnetis extra moenia). Tytuł ten ustanowił papież Innocenty X w dniu 5 października 1654[5].
Obecnie kardynałem prezbiterem św. Agnieszki za Murami jest Camillo Ruini emerytowany wikariusz generalny Rzymu.

Przypisy

  1. 1 2 Parrocchia sant'Agnese fuori le mura w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2018-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-29)]. (wł.).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Sant'Agnese fuori le Mura w Churches of Rome. [dostęp 2018-10-26]. (ang.).
  3. ↑ http://www.misericordias.eu/patronka-kult.html
  4. ↑ Baranki świętej Agnieszki w Voice of Rome. [dostęp 2018-10-27]. (pol.).
  5. ↑ Bazylika św. Agnieszki za Murami [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-10-28] (ang.).

Linki zewnętrzne

Zobacz też

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.