Batman: Arkham Origins
Ilustracja
Troy Baker – aktor podkładający głos Jokerowi
Producent

WB Games Montréal[1]

Wydawca

Warner Bros. Interactive Entertainment[1]

Dystrybutor

Cenega[1], Steam

Seria gier

Batman: Arkham

Reżyser

Eric Holmes

Artysta

Jeremy Price

Scenarzysta

Dooma Wendschuh, Ryan Galletta, Corey May

Kompozytor

Christopher Drake

Silnik

Unreal Engine 3[1]

Data wydania

25 października 2013[1]

Gatunek

przygodowa gra akcji[2], skradanka

Tryby gry

jednoosobowa, wieloosobowa[1]

Kategorie wiekowe

PEGI: 16[1]

Wymagania sprzętowe
Platforma

Microsoft Windows, PlayStation 3, Wii U, Xbox 360[1]

Poprzednik

Batman: Arkham City (2011)

Kontynuacja

Batman: Arkham Knight (2015)

Strona internetowa

Batman: Arkham Originsprzygodowa gra akcji stworzona przez WB Games Montréal, a wydana przez Warner Bros. Interactive Entertainment w 2013 roku. Bazuje na komiksach wydawnictwa DC o Batmanie, stanowiąc trzecią część serii Batman: Arkham i prequel jej dwóch wcześniejszych odsłon. Scenariusz napisali Corey May, Ryan Galletta i Dooma Wendschuh, a akcja rozgrywa się osiem lat przed wydarzeniami z Batman: Arkham Asylum (2009) i przedstawia historię młodszego oraz mniej doświadczonego Batmana, który w wigilijny wieczór zmaga się z zabójcami nasłanymi na niego przez Czarną Maskę. Wywołany tym chaos próbują wykorzystać inni złoczyńcy, jak Joker czy Anarky, chcący wprowadzić w życie własne plany.

Wydarzenia przedstawione są z perspektywy trzeciej osoby, a Batman do eksploracji i walki wykorzystuje umiejętności skradania się i detektywistyczne, jak również gadżety. Postać może swobodnie przemierzać Gotham City, wchodzić w interakcje z bohaterami niezależnymi i wykonywać zadania poboczne, w tym pomagać policji rozwiązywać sprawy kryminalne i walczyć z superprzestępcami terroryzującymi miasto. W Arkham Origins wprowadzony został tryb umożliwiający Batmanowi tworzenie wizualizacji przebiegu przestępstw, pozwalający na zbadanie miejsc zbrodni i wytypowanie sprawcy. Jest to również pierwsza gra z serii, w której pojawia się tryb wieloosobowy, umożliwiający wzięcie udziału w wojnie gangów pomiędzy Jokerem a Bane’em.

Prace nad Arkham Origins rozpoczęły się w 2011 roku. Gra stworzona została przez WB Games Montréal, ponieważ odpowiedzialne za wcześniejsze odsłony Rocksteady Studios pracowało nad Batman: Arkham Knight, co dla wydawcy oznaczało zbyt długi czas bez nowej gry z serii. Zespół zdecydował się na stworzenie prequela, co pozwalało na przedstawienie mniej doświadczonego i bardziej bezbronnego Batmana niż w poprzednich grach. Scenariusz częściowo inspirowany był Legendami Mrocznego Rycerza i Rokiem pierwszym, a współpracował przy nim scenarzysta komiksów Geoff Johns. Tryb wieloosobowy stworzony został przez studio Splash Damage, pracujące nad nim niezależnie od właściwej gry.

Premiera gry odbyła się 25 października 2013 na platformach Microsoft Windows, PlayStation 3, Xbox 360 i Wii U. W odróżnieniu od poprzedniczek, które spotkały się z powszechnym uznaniem krytyków, trzecia odsłona zebrała mieszane recenzje. Chwalono dubbing, walki z bossami, fabułę i muzykę, krytykowano jednak problemy techniczne i brak innowacji w rozgrywce, z kolei tryb wieloosobowy został uznany za zupełnie zbędny dodatek do serii. Wraz z premierą Arkham Origins wydana została również powiązana z nią gra Batman: Arkham Origins – Blackgate przeznaczona na konsole przenośne PlayStation Vita i Nintendo 3DS, z kolei 16 października na rynek trafił przeznaczony na urządzenia mobilne spin-off. W 2014 roku premierę miał film animowany Batman: Atak na Arkham stanowiący kontynuację gry. W czerwcu 2015 do sprzedaży trafił Batman: Arkham Knight.

Opis

Postacie

W Arkham Origins pojawia się wiele postaci znanych z serii komiksów. Głównym bohaterem gry jest Batman (Roger Craig Smith[3]) – superbohater będący mistrzem sztuk walki, wytrenowany w taki sposób, że osiągnął szczyt możliwości fizycznych zwykłego człowieka[4][5] – którego wspiera jego lokaj, Alfred Pennyworth (Martin Jarvis[6][7]). Batman wdaje się w konflikt z sadystycznym przestępcą Czarną Maską (Brian Bloom)[8]. Jako najbardziej wpływowy człowiek w Gotham i boss przestępczego podziemia, Czarna Maska dysponuje znacznym bogactwem i wpływami, pozbył się konkurentów i ugruntowuje swoją pozycję. Za sprawą mahoniowej maski ukrywa prawdziwą tożsamość, co pozwala mu działać za dnia jako Roman Sionis, prezes Janus Cosmetics[9]. Wyznacza on nagrodę za Batmana, co przyciąga do miasta ośmiu zabójców: nadzwyczaj silnego Bane’a (JB Blanc)[10][11], strzelca wyborowego Deadshota (Chris Cox)[12], najemnika Deathstroke’a (Mark Rolston)[13][14], posługującą się trucizną akrobatkę Copperhead (Rosa Salazar)[15][16], piromaniaka Świetlika (Crispin Freeman)[17][18], używającego elektrycznych rękawic Electrocutionera (Steven Blum)[19], zdeformowanego przestępcę Zabójczego Kroka (Khary Payton)[20] i mistrzynię sztuk walki, Shivę (Kelly Hu)[21][22].

Policja Gotham uważa Batmana za wyjętego spod prawa, wobec czego jest ścigany przez kapitana Jamesa Gordona (Michael Gough)[23][24] i detektywa Harvey’ego Bullocka (Robert Costanzo)[25], jak również przez skorumpowanych funkcjonariuszy, dowodzonych przez komisarza GCPD Gilliana B. Loeba (Jon Polito)[26][27] i dowódcę oddziału SWAT Howarda Brandena (Chris Fries)[28]. Wśród innych postaci znanych z poprzednich odsłon i komiksów pojawiają się m.in. psychopata Joker (Troy Baker)[27][29]; czarnorynkowy handlarz bronią Pingwin (Nolan North)[30]; stosujący hipnozę Szalony Kapelusznik (Peter MacNicol)[8][31]; antyrządowy i antykorporacyjny anarchista Anarky (Matthew Mercer)[12][32]; zbuntowany haker Enigma (Wally Wingert)[25][33]; Alberto Falcone (Quinton Flynn)[34]; nastoletnia córka Gordona, Barbara (Kelsey Lansdowne)[35] i naczelnik więzienia Blackgate Martin Joseph (Khary Payton)[36][37]. Fabuła rozgrywa się, zanim Batman nawiązał współpracę z Robinen (Josh Keaton) – dostępnym jako grywalna postać w trybie wieloosobowym[38] – i zanim Barbara została Batgirl, a potem Wyrocznią[39][40]. W drugoplanowych rolach pojawiają się również doktor Harleen Quinzel (Tara Strong)[41], dziennikarka Vicki Vale (Grey Griffin), przedstawicielka agencji ARGUS Amanda Waller (CCH Pounder)[25], Quincy Sharp (Tom Kane)[25] i Człowiek-Kalendarz[42][43][44][45], z kolei w dodatku Zimne, zimne serce głównym antagonistą jest Pan Freeze (Maurice LaMarche)[46].

Świat gry

Wydarzenia w grze rozgrywają się na osiem lat przed tymi przedstawionymi w Batman: Arkham Asylum[10][47]. Batman, chociaż doświadczony w walce z przestępczością, nie jest jeszcze uznanym superbohaterem[48][47]. Chociaż działa jako Batman już drugi rok, mieszkańcy nadal Gotham traktują go z nieufnością, a sama policja nie wie, czy jest mścicielem, mitem czy istotą nadprzyrodzoną[49]. Wcześniej walczył ze zwykłymi przestępcami i gangsterami, dając poznać się jako szybszy i silniejszy od nich[6]. W wigilijny wieczór zostaje zmuszony do walki ze znacznie bardziej niebezpiecznymi przeciwnikami: ośmioma profesjonalnymi zabójcami, chcącymi zdobyć 50 mln dolarów nagrody wyznaczonych przez Czarną Maskę za jego głowę[47][50]. Pozostali złoczyńcy, w tym Joker, wykorzystują pojawienie się zabójców, żeby wprowadzić w życie własne plany, a poplecznicy Czarnej Maski podsycają wzrost przestępczości i wojnę gangów w mieście[34][10].

Gotham City Police Department jest świadomy istnienia „Człowieka-Nietoperza”, nie popiera jednak jego samowolnego podejścia do wymierzania sprawiedliwości i walki z przestępczością[26][23][27][51]. Dowodzona przez komisarza Loeba policja jest całkowicie skorumpowana, a Branden i jego oddział SWAT polują na Batmana, żeby zdobyć nagrodę dla siebie. Jednym z najmniej popularnych funkcjonariuszy policji jest nieprzekupny kapitan James Gordon. Relacja Batmana z Alfredem jest napięta: Alfred, będąc apodyktycznym opiekunem, przypomina Wayne’owi o śmierci jego rodziców i uważa go za rozpieszczone dziecko, które trwoni swoje dziedzictwo na prowadzenie krucjaty jako zamaskowany mściciel[6].

Stare Gotham – część miasta, która w przyszłości zostanie przekształcona w więzienie Arkham City – nie jest jeszcze otoczonym murem slumsem, a znajdują się tam m.in. niska zabudowa, centrum handlowe i doki, w których zakotwiczony jest statek Pingwina, Final Offer[52]. Na statku znajdują się kasyno, arena i sklep pozwalający zakupić broń i amunicję[53]. Nowe Gotham, które od Starego oddziela Pioneer’s Bridge, jest nowoczesną metropolią pełną drapaczy chmur[52][54].

Fabuła

W wigilijny wieczór Batman bada sprawę zamieszek w więzieniu Blackgate. Okazuje się, że ich prowodyrem jest Czarna Maska, który zabija komisarza Loeba i ucieka, zmuszając Batmana do walki z Zabójczym Krokiem. Po jego pokonaniu okazuje się, że był on zaledwie pierwszym z ośmiu zabójców wynajętych do wyeliminowania go[44]. Mając nadzieję poznać miejsce pobytu gangstera, Batman odnajduje Pingwina na jego statku, pokonuje dwóch kolejnych zabójców – Deathstroke’a i Electrocutionera – i dowiaduje się, że Czarna Maska został zamordowany w swoim penthousie. Badając miejsce morderstwa, odkrywa, że ofiarą w rzeczywistości nie jest Sionis, a w sprawę może być zaangażowany przestępca nazywany „Jokerem”[55].

Chcąc zebrać więcej informacji, Batman włamuje się do siedziby GCPD, żeby uzyskać dostęp do narodowej bazy przestępców. Uciekając, spotyka nieufnego wobec niego kapitana Jamesa Gordona i skorumpowany oddział SWAT, chcący zdobyć wyznaczoną przez Czarną Maskę nagrodę. Podążając za radą córki Gordona, dostaje się do kanałów pod posterunkiem, żeby zyskać stały dostęp do bazy. Używając jej, dochodzi do wniosku, że Czarna Maska został porwany przez Jokera i prawdopodobnie jest przetrzymywany w Gotham Merchants Bank[55]. W banku okazuje się, że Joker od kilku dni podszywał się pod gangstera, przejmując jego przestępcze imperium i wyznaczając nagrodę za Batmana[56]. Batman ściga Jokera do huty Sionisa, gdzie uwalnia Czarną Maskę i pokonuje czwartego zabójcę, Copperhead[57].

Podążając za Jokerem do Gotham Royal Hotel, odkrywa, że jego pracownicy zostali zamordowani, goście wzięci za zakładników, a w całym budynku podłożono bomby. Joker karci zabójców za to, że nie udało im się pokonać Batmana, swoje niezadowolenie manifestując defenestracją Electrocutionera, który ginie w wyniku upadku. Pozostali zabójcy opuszczają hotel, na miejscu pozostaje jedynie Bane, z którym Batman walczy po dotarciu na najwyższe piętro. Alfred, uznając, że Batman nie ma szans wygrać starcia, wzywa na pomoc policję. Uciekający Bane strzela z wyrzutni rakiet w Jokera, który zaczyna spadać. Batman ratuje go i pozostawia policji, odwożącej go do Blackgate. Tam trafia pod opiekę doktor Harleen Quinzel, której mówi, że jego przeznaczeniem było poznać Batmana[58][59].

Alfred – obawiając się, że Wayne może zginąć – prosi go, żeby porzucił swoją krucjatę, ten jednak odmawia. Batman odkrywa, że Bane poznał jego prawdziwą tożsamość. Kiedy Świetlik atakuje Pioneer’s Bridge, Batman i Gordon są zmuszeni współpracować, żeby go pokonać i rozbroić jego bomby[60]. W tym czasie Bane dostaje się do batjaskini i ciężko rani Alfreda, którego w ostatniej chwili ratuje Batman, z kolei Joker wszczyna zamieszki w Blackgate[61]. Zdając sobie sprawę, że potrzebuje sojuszników, Batman współpracuje z Gordonem i policją, żeby odzyskać kontrolę nad więzieniem. Siedzący na krześle elektrycznym Joker proponuje Batmanowi kompromis: zabicie Bane’a albo sprawienie, że jego tętno naładuje krzesło i zabije Jokera[62]. Batman używa rękawic Electrocutionera, żeby zatrzymać akcję serca Bane’a. Joker, zakładając jego śmierć, odchodzi, żeby zdetonować rozmieszczone w całym mieście bomby[63]. Batman cuci Bane’a i pokonuje go, wywołując u niego amnezję, przez co ten zapomina o jego tożsamości[64]. Z pomocą Gordona Batman odnajduje i obezwładnia Jokera. Gordon postanawia nie ścigać Batmana, wierząc, że może on pomóc miastu[61][65].

Podczas napisów końcowych słychać Quincy’ego Sharpa, który zapewnia, że będzie optował za ponownym otwarciem Azylu Arkham, żeby osadzić tam najniebezpieczniejszych przestępców[66]. Po napisach końcowych Amanda Waller rozmawia z uwięzionym Deathstrokiem, proponując mu dołączenie do Legionu Samobójców[42][45].

Rozgrywka

Arkham Origins jest przygodową grą akcji w otwartym świecie, w której pojawiają się elementy właściwe dla skradanek. Do przemieszczania się po Gotham City Batman może wykorzystywać swoją pelerynę i wyrzutnię haków, przy pomocy której może wybijać się w powietrze i przedłużać lot[67]. W grze pojawiają się niektóre gadżety znane ze wcześniejszych odsłonach serii Arkham – niektóre dostępne są od początku, inne odblokowuje się w miarę postępów w grze. Wśród powracających gadżetów znajdują się deszyfrator sekwencyjny pozwalający hakować konsole, pazur używany do zaczepiania, miotane batarangi, zdalnie sterowany batarang, wybuchowy żel służący do niszczenia słabych powierzchni i nokautowania wrogów, bomby dymne umożliwiające szybką ucieczkę, zakłócacz pozwalający zdalnie dezaktywować urządzenia oraz akcelerator, umożliwiający wybijanie się i dłuższe szybowanie[68][69][69][70]. Nowe gadżety to m.in. zdalnie sterowany pazur, pozwalający połączyć ze sobą dwa przedmioty i rzucić nimi w przeciwników bądź stworzyć linoskocznię, rękawice porażeniowe do blokowania ataków elektrycznych i porażania wrogów czy detonator ogłuszeniowy, pozwalający ogłuszać grupy przeciwników[34][71][72][26].

W grze wprowadzony został system szybkiej podróży, pozwalający Batmanowi zdalnie przywołać batwing, na pokładzie którego może dostać się w inne miejsce szybciej niż przy użyciu szybowania. Żeby móc podróżować do danego obszaru, Batman musi najpierw odzyskać kontrolę nad zajętą przez Enigmę wieżą radiową w dzielnicy. Do włączenia części wież konieczne jest odpowiednie wyposażenie[23][52]. Po okupowanych przez przeciwników miejscach postać może przemieszczać się skrycie albo walcząc[69]. Wykorzystując ulepszoną wersję systemu walki „Freeflow”, wprowadzono system śledzenia dokonań graczy, oceniający ich skuteczność i podkreślający osiągnięcia bojowe (takie jak unikanie obrażeń czy używanie gadżetów). Walki nagradzane są punktami doświadczenia, a łączenie ich w serie w celu utrzymania tempa zapewnia ich więcej. Punkty można następnie przeznaczyć na ulepszenia, zwiększające umiejętności Batmana, odblokowujące bądź ulepszające już dostępne gadżety[34][27][73]. Atakom wrogów towarzyszą ostrzegawcze ikony, wskazujące, że atak można skontrować[74]. W Arkham Origins wprowadzone zostały nowe rodzaje przeciwników: mistrz sztuk walki, mogący blokować, unikać i kontrować ataki Batmana; uzbrojony egzekutor, niewrażliwy na obrażenia, dopóki nie zostanie ogłuszony i pozbawiony pancerza[75], oraz użytkownik jadu, mający nadludzką siłę, pozwalającą mu łapać Batmana, jak również wyprowadzanie niemożliwych do skontrowania ataków[76]. Wrogowie w walce mogą korzystać z noży, gazrurek czy tarcz[69], z kolei inni z broni palnej, zadającej Batmanowi znaczne obrażenia, wobec których może on wykorzystać tryb łowcy, żeby wyrównać szanse. W wielu miejscach znajdują się kamienne gargulce albo inne wysoko położone punkty, pozwalające Batmanowi pozostać niezauważonym podczas zastawiania pułapek i nokautowania wrogów[74].

W Arkham Origins pojawiają się zadania dodatkowe, w tym „Przestępstwa w toku”, w ramach których Batman pomaga Gotham City Police Department ratować policjantów czy rozwiązuje sprawy morderstw. „Poszukiwani” to zestaw zadań pozwalających ścigać Batmanowi przestępców poza głównym wątkiem fabularnym[34][12]. System „Mroczny Rycerz” daje dostęp do serii zadań o rosnącym poziomie trudności, pozwalających poprawić walkę i skradanie się. Ukończenie misji pobocznych zapewnia punkty doświadczenia i ulepszenia wyposażenia postaci[34][27]. Podobnie jak w poprzednich częściach, w grze obecne są elementy do zebrania pozostawione przez Enigmę (Człowieka-Zagadkę przed przybraniem swojego ostatecznego pseudonimu)[77]. Wprowadzone zostały również mapy wyzwań, których celem jest pokonanie i przetrwanie w walce ze stoma coraz trudniejszymi przeciwnikami[78].

Duży nacisk położono na zdolności detektywistyczne Batmana. Po całym Gotham City rozsiane są miejsca zbrodni, które postać bada wykorzystując tryb detektywa, co pozwala na skanowanie poszlak i tworzenie holograficznej prezentacji hipotetycznego przebiegu przestępstwa. Za sprawą połączenia z batkomputerem holograficzne wizualizacje można przewijać do przodu i do tyłu, oglądać miejsce zbrodni z różnych kątów czy w zwolnionym tempie[34][23][48]. Po zakończeniu dochodzenia Batman przedstawia jego wyniki Alfredowi[79]. W grze pojawia się także batjaskinia, w której Batman może zmienić strój, ulepszyć wyposażenie i uzyskać dostęp do map wyzwań, żeby ćwiczyć umiejętności bojowe[80][81]. Po ukończeniu wątku fabularnego odblokowany zostaje tryb nowej gry plus, pozwalający rozegrać grę na nowo, zachowując zdobyte wcześniej gadżety, doświadczenie i umiejętności. W trybie tym wrogowie są trudniejsi do pokonania i wyłączone zostają ikony ostrzegające o nadchodzących atakach. Po ukończeniu nowej gry plus dostępny staje się tryb „Jestem nocą”, w którym gra kończy się, jeżeli Batman zginie[82][83].

Na kompatybilnych urządzeniach z Windowsem gra obsługuje silnik fizyki PhysX do stworzenia realistycznych i dynamicznych interakcji z przedmiotami w świecie gry. Po włączeniu tej funkcji w określonych obszarach znajdują się śnieg lub mgła, które reagują na ruchy Batmana. Jeżeli funkcja jest wyłączona, elementy te nie występują wcale, albo w ograniczonej wersji[84][85].

Gra wieloosobowa

Tryb „Niewidzialnego drapieżcy” rozgrywa się w więzieniu Blackgate, a udział w nim bierze po trzech zbirów Jokera i Bane’a walczących między sobą oraz z Batmanem i Robinem. Członkowie gangu wygrywają zabijając wsparcie drużyny przeciwnej, z kolei Batman i Robin wygrywają poprzez zdobywanie punktów zastraszenia po wyeliminowaniu przeciwników. Członek gangu może zostać bossem (Jokerem albo Bane’em), zdobywając lepsze umiejętności. Zbiry mogą używać broni palnej i materiałów wybuchowych, a Batman i Robin mogą zyskiwać dostęp do gadżetów z podstawowej wersji gry, w tym do trybu detektywa. Gangsterzy dysponują ograniczonym przez konieczność odnowienia rozszerzonym widzeniem[86][87][39][88]. W trybie „Hunter, Hunted” trzech zbirów Jokera i Bane’a mierzy się z Batmanem. Każda postać ma jedno życie, a wygrywa drużyna, której członkowie jako pierwsi wyeliminują wszystkich przeciwników[89]. Tryb wieloosobowy został wyłączony w 2016 roku[90].

Produkcja

Troy Baker przejął rolę młodszego Jokera, zastępując Marka Hamilla

W lipcu 2012 Warner Bros. Interactive Entertainment planowało, że następną grą Rocksteady Studios będzie prequel bazujący na produkcjach ze srebrnej ery komiksów, w którym pojawią się Superman, Wonder Woman, Zielona Latarnia i Flash. Gra miała przedstawiać pierwszą konfrontację Batmana z Jokerem, a jej premiera planowana była najwcześniej na 2014 rok[91]. W sierpniu 2012 Paul Dini zapowiedział, że nie będzie zaangażowany w powstawanie scenariusza kontynuacji Arkham City. Nie napisał również fabuły dodatków do tej gry, w tym do Zemsty Harley Quinn, a – według jego słów – Warner Bros. i Rocksteady zasugerowali, żeby przyjął inną pracę, kiedy zostanie mu zaproponowana. Dodał, że angażował się w inne projekty, przez co nie mógł zaangażować się w grę do 2013[92]. W lutym 2013 ogłoszono, że nowe gra osadzona w uniwersum Batman: Arkham nie zostanie stworzona przez Rocksteady, a przez inne studio[93].

Produkcja Arkham Origins rozpoczęła się pod koniec 2011 w kanadyjskim studiu WB Games Montréal, a jej istnienie zostało oficjalnie ogłoszone 9 kwietnia 2013[54][94]. WB Montréal wybrano ze względu na to, że Rocksteady zajęte było produkcją Arkham Knight, co dla Warner Bros. oznaczało „zbyt długi okres bez żadnej gry z serii Arkham[95]. Wcześniej WB Montréal pracowało nad portem Arkham City na konsolę Wii U, przez co zdążyło zapoznać się ze zmodyfikowanym Unreal Engine 3 używanym przez Rocksteady. Studio postanowiło nie ingerować zbytnio w istniejący już system walki, uznając, że jest on już wystarczająco dobry, zamiast tego wprowadzając do gry nowe rodzaje przeciwników, dając możliwość zastosowania nowych ruchów i sztuczek do ich pokonania. Scenariusz był częściowo inspirowany serią Legendy Mrocznego Rycerza i powieścią graficzną Batman: Rok pierwszy, która opisywała pierwszy rok działalności Bruce’a Wayne’a jako Batmana; Arkham Origins zostało przez twórców określone mianem Roku drugiego[54]. Część fabuły – w tym relacje Batmana z Jokerem i Gordonem oraz bożonarodzeniowy klimat – była częściowo inspirowana opowieściami The Man Who Laughs, Turning Points i Długie Halloween[96]. Scenariusz gry napisali Dooma Wendschuh, Ryan Galletta i Corey May przy współpracy ze scenarzystą DC Comics Geoffem Johnsem[97][98], z kolei dyrektorem kreatywnym był Eric Holmes[34][99]. Holmes wyjaśnił, że studio zdecydowało się stworzyć prequel, ponieważ w jego odczuciu Batman z Arkham Asylum i Arkham City był postacią zbliżoną do tej z komiksów, z już ukształtowanym charakterem, podczas gdy Arkham Origins dawało możliwość poznania go z innej strony, jako mniej doświadczonego i bardziej podatnego na niebezpieczeństwa[94]. W styczniu 2013 gra była ukończona w 80%, a studio wykorzystało pozostały czas do nadania jej ostatecznych szlifów[13].

W kwietniu 2013 twórcy postanowili nie angażować doświadczonego już z rolą Batmana Kevina Conroya, woląc młodszy głos dla niedoświadczonej jeszcze postaci[100]. W maju ujawniono, że Batmana dubbingować będzie Roger Craig Smith, a Jokera Troy Baker[27][101]. Podczas Dallas Comic Con 2013 Conroy ujawnił, że pracuje „nad następnym Arkham”, co zrodziło spekulacje, że starszy Batman pojawi się w Arkham Origins[102], jednak w czerwcu zdementowano, że Conroy nie pojawi się w grze w ogóle[103]. W lipcu zapowiedziano, że będzie to pierwsza gra z serii, w której pojawi się tryb wieloosobowy. Komponent ten został opracowany przez niezależne brytyjskie studio Splash Damage, a kontrolę kreatywną sprawował nad nim Alastair Cornish. Tryb powstawał niezależnie od kampanii fabularnej opracowywanej przez WB Montréal. Tryb sieciowy nie pojawił się w wydaniu gry na Wii U, ponieważ – według Warner Bros. – studio koncentrowało się wyłącznie na platformach, na których gra wieloosobowa jest popularna[104][105].

Projekt

Holmes opisał bożonarodzeniową scenerię gry jako zestawienie dwóch przeciwstawnych elementów, radosnej pory roku i ponurej rzeczywistości Gotham City, w ramach którego ozdobne święte mikołaje mieszają się z gotyckimi gargulcami, a świąteczne lampki oświetlają mroczne zaułki. Samo miasto ma według twórców sprawiać wrażenie zawieszonego w czasie i przestrzeni, mieszając ze sobą budynki z lat 30. XX wieku lub starsze i futurystyczną technologię Batmana. Obszar Nowego Gotham zaprojektowany został w taki sposób, żeby można było się po nim przemieszczać w pionie, a przeciwnicy znajdowali się nad i pod Batmanem, zagęszczając obszary aktywności[52]. Gra charakteryzuje się wysokim kontrastem pomiędzy ciemnością a światłem, z przesadzonymi cieniami i kilkoma kolorami dla balansu. Miasto podzielone zostało na obszary mieszkalny, przemysłowy i handlowy, które zostały odpowiednio ozdobione: dzielnica przemysłowa jest ponura, w mieszkalnej w oknach palą się światła, z kolei w handlowej znajdują się liczne dekoracje świąteczne[49][106].

Projektanci chcieli, żeby strój młodszego Batmana sprawiał wrażenie jednocześnie stworzonego we własnym zakresie i wyprodukowanego, łącząc ze sobą elementy z różnych źródeł[49][106]. Według Holmesa strój „nie został stworzony w fabryce. Batman połączył ze sobą elementy technologii wynalezionej przez siebie albo pochodzącej z zakładów Wayne’ów, tworząc z nich kostium”[107]. Żeby podkreślić tajemniczość i strach wzbudzane przez Batmana na wczesnym etapie jego kariery, dyrektor artystyczny Jeremy Price i zespół projektantów wykorzystali sylwetki i dyskretne oświetlenie nawiązujące do filmów noir, co miało uczynić postać bardziej imponującą[49][106]. Nazwa „Batman” jest używana w grze bardzo oszczędnie, co miało wzmocnić wrażenie, że postać tajemniczego mściciela jest uznawana w Gotham za legendę miejską[94]. Początkowo rozważano zasugerowanie, że ze względu na swoje niedoświadczenie Batman popełnia błędny, np. potyka się albo chybia batarangami, ostatecznie jednak odrzucono ten pomysł, uznając go za niepasujący do postaci. Zamiast tego brak doświadczenia oparto raczej na osobowości: uczeniu się, jak być obrońcą miasta, nie dając się ponieść obsesji zemsty[81][108]. Podczas projektowania zdolności i gadżetów Batmana pierwszeństwo nad spójnością narracji miała rozgrywka; projektanci uznali, że usunięcie możliwości dostępnych we wcześniejszych odsłonach sprawi, że granie w Arkham Origins będzie mniej emocjonujące[10].

Holmes przyznał, że Czarna Maska nie jest tak znanym przeciwnikiem Batmana jak Joker czy Pingwin, wobec czego konieczne było dodatkowe rozbudowanie tej postaci, żeby była interesująca i straszna[9]. Uznano, że jest to stosowny przeciwnik dla Mrocznego Rycerza z tego okresu jego kariery, ponieważ uosabia w sobie zarówno typowego przestępcę, z którymi Batman mierzył się dotychczas, jak i neurotycznego superzłoczyńcę, z którymi przyjdzie mu się mierzyć później[109]. Za namową Johnsa twórcy postanowili, że Copperhead będzie kobietą, a nie mężczyzną, jak w komiksach. Ze względu na akrobatyczne zdolności tej postaci, podczas sesji przechwytywania ruchu była ona grana przez trzy osoby – kaskaderkę, artystkę z Cirque du Soleil i mistrzynię sztuk walki. Kobieca wersja Copperhead pojawiła się następnie w Nowym DC Comics (The New 52)[15]. Anarky, antyzłoczyńca opierający swoją działalność na filozofii anarchistycznej, został przedstawiony w grze na wzór ulicznego protestującego, któremu towarzyszy gang przypominający ruch społeczny. Zwraca się do Batmana z prośbą o współpracę, ponieważ nie jest postacią jednoznacznie złą. a raczej, zdaniem Holmesa, „wielowymiarową”[110]. O wprowadzeniu do gry Anarky’ego zdecydowała popularność ruchów antykorporacyjnych i antyrządowych, a według Holmesa spośród wszystkich złoczyńców był on najbardziej na czasie[111]. Tworząc postać, twórcy czerpali zarówno z twórczości Alana Granta, jak i Norma Breyfogle’a[112]. Spotkanie z każdym bossem w ramach głównego wątku fabularnego wzmacnia Batmana w posługiwaniu się jakąś umiejętnością – przykładowo, walka z Deathstrokiem skupia się na kontrowaniu ataków. Wybierając zabójców, którzy zostaną nasłani na Batmana, kierowano się ich umiejętnościami, żeby każdy stanowił inny rodzaj wyzwania[13]. Walki z bossami inspirowane były starciem z Panem Freeze’em w Arkham City, wymuszającym wykorzystanie wszystkich dostępnych strategii i umiejętności, żeby pokonać złoczyńcę[81].

Miejsca zbrodni, sprawdzane przy użyciu trybu detektywa, zaprojektowane zostały jako segmenty krótkie i mające dawać frajdę, zamiast stanowiące wyzwanie. Projektanci weryfikowali czas poświęcony na każde miejsce zbrodni, próbując ustalić, ile dowodów należy zebrać przed rozwiązaniem sprawy; ostatecznie stwierdzili, że optymalna długość to dwie do trzech minut[48]. Różnorodność i wyzwania miały stanowić obszary, na których Batman może wykorzystywać techniki łowcy, śledząc przeciwników i eliminując ich z cieni. Przykładowo, kino na pokładzie statku Pingwina zostało skurczone, żeby zmieścić w nim większą liczbę przeciwników obok siebie, a unoszący się w powietrzu dron został usunięty, kiedy okazało się, że gracze testowi radzą sobie z nim bez problemu[13]. Początkowo system zmieniającej się pogody miał wpływać na rozgrywkę, np. wiatr i śnieg miały ograniczać widoczność, czyniąc snajperów bardziej podatnymi na ataki z zaskoczenia, jednak ostatecznie zrezygnowano z takiego rozwiązania ze względu na ograniczenia czasowe[73].

Ścieżka dźwiękowa

Ścieżka dźwiękowa do gry została skomponowana przez Christophera Drake’a, który zastąpił Rona Fisha i Nicka Arundela odpowiedzialnych za muzykę do Arkham Asylum i Arkham City[113][114]. Częściową inspirację dla kompozytora stanowiła Szklana pułapka, której akcja również rozgrywała się w Wigilię, a określone momenty podkreślały dźwięki bubieńców[40]. Drake stwierdził, że praca nad prequelem pozwoliła mu na większą dozę swobody, jednocześnie jednak pozostawał wierny „DNA” muzyki do Batmanów. Dodał, że chociaż poprzednie ścieżki dźwiękowe były eleganckie i operowały chórami, zdecydował się na więcej motywów elektronicznych. Muzykę do przerywników filmowych traktował jak pisanie muzyki do tradycyjnego filmu, z tą różnicą, że scenę opisywano mu przez telefon. Muzyka towarzysząca rozgrywce stworzona została na zasadzie warstw aktywujących się, kiedy podjęta zostanie jakaś akcja (np. Batman wejdzie do określonej lokacji albo rozpocznie walkę), a w zależności od tego, co dzieje się na ekranie, warstwy takie można włączyć lub wyłączyć[115]. Według Drake’a jednym z największych wyzwań było sprawienie, żeby kompozycje nie były nudne, ponieważ przejście określonej misji jednemu graczowi zajmie mniej, a innemu więcej. Składający się z trzydziestu dwóch utworów album Batman: Arkham Origins – Original Video Game Score został wydany przez WaterTower Music 22 października 2013[114].

Dystrybucja i marketing

Premiera gry odbyła się 25 października 2015 na platformach PlayStation 3, Xbox 360, Microsoft Windows i Wii U[99]. Tydzień przed przewidzianą premierą wersja europejska na Windowsa i Wii została przesunięta na 8 listopada[116]. 25 października premierę miała również powiązana gra, Batman: Arkham Origins Blackgate, wydana na PlayStation Vitę i Nintendo 3DS[99], z kolei 16 października opracowany przez NetherRealm Studios spin-off na urządzenia mobilne z systemem iOS, również zatytułowany Batman: Arkham Origins. Jego wersja przeznaczona na Androida została przesunięta, ostatecznie wydana została w lipcu 2014. NetherRealm Studios wcześniej opracowało grę mobilną Batman: Arkham City Lockdown, będącą spin-offem Arkham City[117][118]. W sierpniu 2017 wersja przeznaczona na konsolę Microsoftu stała się kompatybilna wstecznie z Xboksem One[119].

W ramach promocji gry, europejskiej premierze w sklepie sieci Game w londyńskim Stratfordzie towarzyszyli aktorzy głosowi Roger Craig Smith i Troy Baker[120]. W październiku 2013 DC Collectibles wypuściło serię figurek, a National Entertainment Collectibles Association funkcjonalną wyrzutnię haków w skali 1:1[121][122]. W grudniu 2013 studio Madefire wydało cyfrowy komiks Batman: Arkham Origins stanowiący prequel gry. Był to pierwszy tytuł ze stworzonej przez DC Comics inicjatywy DC² Multiverse, oferującej animowane grafiki z dźwiękiem oraz możliwość wybrania, jak potoczy się historia, co prowadzi do jednego z kilku możliwych zakończeń. Zakupienie wszystkich ośmiu rozdziałów komiksu odblokowywało dwa kostiumy w grze[123][124].

Wersje

Wersja przeznaczona na PlayStation 3 umożliwiała zakup pakietu dodatków Knightfall, w skład którego wchodziły stroje inspirowane serialem aktorskim z lat 60. i podserią Knightfall z 1993 oraz pięć map wyzwań, na których Batman walczy z Bane’em i więźniami Blackgate[125][126][127]. Brytyjskie, australijskie i nowozelandzkie wydanie kolekcjonerskie zawierało grę w metalowym opakowaniu oraz trzydziestocentymetrową statuetkę Batmana i Jokera[128][129]. W północnoamerykańskiej edycji kolekcjonerskiej oraz australijskiej i nowozelandzka Definitive Edition znajdowała się podświetlana statuetka Jokera, plakat „poszukiwany” z Batmanem, schemat prototypu batwinga, szablon z logo Anarky’ego, świecąca w ciemności mapa Gotham City i rodzinne zdjęcie Wayne’ów. W Ameryce Północnej dodatkowo dostępny był również film dokumentalny Necessary Evil: Super-Villains of DC Comics poświęcony superzłoczyńcom wydawnictwa DC. We wszystkich regionach dodatkowo dostępne były książka z grafikami koncepcyjnymi w twardej oprawie, akta zabójców polujących na Batmana, Pakiet wyzwań Deathstroke’a i strój Batmana nawiązujący do 27. numeru Detective Comics, w którym zadebiutowała ta postać. Wersja na konsolę Sony zawierała dodatkowo całą zawartość z Knightfall[128][129][130].

Zawartość do pobrania

Pakiet wyzwań Deathstroke’a, dostępny najpierw jako dodatek do zamówień przedpremierowych i wydań kolekcjonerskich, umożliwił wcielenie się w tę postać w mapach wyzwań. Poza samymi mapami, dodatek wprowadzał również unikatowe dla tego złoczyńcy bronie i umiejętności, takie jak regeneracja zdrowia, supersiła, materiały wybuchowe i zmysł taktyczny, będący odpowiednikiem trybu detektywa[131][78][132][133], oraz skórki nawiązujące do komiksu Nowi nastoletni tytani: Kontrakt Judasza oraz do gry komputerwej Injustice: Gods Among Us[132]. Pakiet wyzwań Czarnej Maski, wydany w listopadzie 2013, zawierał dwie dodatkowe mapy wyzwań[134]. W grudniu wydana została Inicjacja, pozwalająca na grę Bruce’em Wayne’em. Dodatek rozgrywa się zanim Wayne został Batmanem, przedstawiając jego nauki ninjutsu w azjatyckim klasztorze i konflikt z Shivą. Składa się na niego pięć dodatkowych map wyzwań wraz z narracją oraz dwie skórki[134][135]. W grudniu wydany został również dodatek wprowadzający nowy tryb do gry wieloosobowej[89]. Gra doczekała się również licznych alternatywnych kostiumów dla postaci, nawiązujących m.in. do Arkham City, Ziemi Jeden, Powrotu Mrocznego Rycerza, Gotham w świetle lamp gazowych, Batman: Noël, Długiego Halloween, Nowego DC Comics, Dark Knight of the Round Table czy Supermana: Czerwonego syna[136][137][138][139][140].

22 kwietnia 2014 ukazał się jedyny dodatek fabularny, Zimne, zimne serce. Jego akcja, rozgrywająca się w sylwestra – tydzień po wydarzeniach z Arkham Origins – i przedstawia genezę superzłoczyńcy Pana Freeze’a. Fabuła w dużym stopniu przypomina scenariusz Serca z lodu, jednego z odcinków serialu animowanego Batman. Dodatek wprowadza nowe wyposażenie dla Batmana, w tym strój wydzielający ciepło, pozwalający mu topić lub i miotać nagrzanymi batarangami[141][142]. W styczniu 2014 ogłoszono, że wstrzymano prace nad wydaniem dodatku na Wii U, jako powód podając brak zainteresowania[143].

Odbiór

 Odbiór gry
Recenzje
Publikacja Ocena
Eurogamer 7/10[144]
Game Informer 8.5/10[145]
GameSpot 6/10[146]
IGN 7.8/10[147]
PlayStation Official Magazine – UK 8/10[76]
„Official Xbox Magazine” (UK) 9/10[148]
VideoGamer.com 8/10[149]
Oceny z agregatorów
Agregator Ocena
Metacritic

76/100 (PS3)[150]
74/100 (X360)[151]
74/100 (PC)[152]
68/100 (WIIU)[153]

Batman: Arkham Origins prezentowane było w 2013 roku podczas targów Electronic Entertainment Expo, gdzie zdobyło dwie nominacje do Game Critics Awards: dla najlepszej przygodowej gry akcji oraz najlepszej gry na konsole[154]. Forbes nagrodził ją tytułem najlepszej gry komputerowej[155], Game Informer najlepszej gry akcji[156], Newsrama najlepszej gry powiązanej z komisami[157], a IGN najlepszej gry na Xboksa 360[158]. Według agregatora recenzji Metacritic, po premierze gra spotkała się z mieszanym przyjęciem ze strony krytyków na wszystkich platformach z wyjątkiem PlayStation 3, na której to jej odbiór był pozytywny[150][151][153][152].

Krytycy uznali Arkham Origins za kolejną, niewyróżniającą się odsłonę serii, która nie oferuje niczego nowego[33][149]. Recenzent GameSpotu stwierdził, że podczas gdy Arkham City rozwijało pomysły z Arkham Asylum, usprawniając mechanikę i dostosowując ją do większego otwartego świata, Arkham Origins jedynie powiela pomysły z Arkham City[146]. W podobnym tonie wypowiedzieli się inni krytycy, twierdzący, że gra nie rozwija sprawdzonych rozwiązań z poprzednich odsłon, sprawiając wrażenie stworzonej po to, żeby była, a nie mającej rozwijać serię[33][146][159][160]. Niektórzy recenzenci postawili ją jednak na równi z Arkham City[160].

Za jeden z najlepszych aspektów gry uznano genezę relacji Batmana z jego sojusznikami i wrogami oraz próbę odpowiedzenia na pytanie, czy pojawienie się Batmana wpłynęło na wzrost przestępczości w Gotham City[149]. Największe pochwały zebrały sceny z udziałem Jokera. Recenzent Polygonu stwierdził, że chociaż był on głównym antagonistą w poprzednich odsłonach, to Arkham Origins rzuca nowe światło na tę postać. GameSpot uznał, że pod względem badania więzi i podobieństw pomiędzy Batmanem a Jokerem przedstawiona w grze historia jest zaskakująca[76][145][146][159]. Sama fabuła była jednak krytykowana za niespójną narrację – w tym przede wszystkim nasłanie na Batmana zabójców, który to wątek stanowił zawiązanie akcji, ale pod koniec gry został niemal całkowicie zarzucony[145]. Redaktor Electronic Gaming Monthly stwierdził, że mimo wszystko kiedy fabuła jest prowadzona sprawnie, może konkurować z filmami, serialami i komiksami o Batmanie[161].

Świat gry chwalony był za liczbę i różnorodność dodatkowych aktywności, krytykowany jednak za to, że został na siłę powiększony. GameSpot stwierdził, że jest on „większy tylko dla zasady”[144][146][159], z kolei Joystiq uznał miasto za nieinteresujące, w którym powiększony obszar służył jedynie usprawnieniu poruszania się, ale nie dawał przyjemności[67]. Część recenzentów krytykowała zmiany, jakie wprowadzono w poruszaniu się po mieście, w tym przede wszystkim fakt, że w niektórych miejscach nie można było się zaczepić, co spowalniało albo zatrzymywało przemieszczanie się. Polygon uznał świat za bardziej liniowy, oferujący mniej możliwości ponownego odwiedzenia miejsc, żeby skorzystać w nich z nowych gadżetów, w którym z najbardziej oczywistej ścieżki zbacza się jedynie w celu odnalezienia elementów do zebrania[144][159]. Część krytyków uznała jednak rozległość miasta i oferowane aktywności za wciągające[76]. Kotaku skrytykowało zadania poboczne za bycie „zapychaczami”, które nie rozwijają fabuły i nie oferują satysfakcjonujących nagród[33]. Inni wyrazili opinię, że wykorzystywanie elementów znanych z poprzednich odsłon było nużące, a nowości najczęściej tylko naśladowały coś, co już było – przykładowo, granat klejowy miał identyczne zastosowanie, jak mroźny wybuch z Arkham City[145].

Redaktorzy Kotaku i GameSpota uznali, że wykorzystanie trybu detektywa do rozwiązywania zagadek kryminalnych było dobrym pomysłem, nawet jeżeli nie stanowiło to żadnej znaczącej poprawy. Skrytykowano jednak wykonanie tego pomysłu, polegające na skanowaniu kolejnych wskazanych elementów zamiast na rozwiązywaniu zagadek[33][146]. Game Informerowi spodobało się takie zastosowanie trybu; recenzent stwierdził, że stanowiły dochodzenia stanowiły wyzwanie i pozwalały poznać, jak Batman używa dedukcji na miejscach zbrodni[145]. Z mieszanym przyjęciem spotkał się system walki. Krytykowano rękawice elektryczne, które uznano za zbyt potężne i przesadnie ułatwiające walkę, pozwalając Batmanowi na wyprowadzanie niemożliwych do zablokowania ataków, natychmiast blokujących większość przeciwników i niwelujących konieczność korzystania z taktyki[67][147]. Krytycy uznali, że zmiany wprowadzone w walce bardziej karzą, niż stawiają wyzwanie – większa liczba i różnorodność przeciwników ograniczały możliwość podtrzymania serii ciosów, co w połączeniu z gadżetami, które zamiast zadawać wrogom obrażenia bardziej im tylko przeszkadzały, czyniło walki długimi i powtarzalnymi[145][148]. Joystiq zauważył, że gra faworyzuje walkę, skradanie traktując po macoszemu[67]. Recenzent Kotaku uznał, że ekran z podsumowaniem walki jest rozpraszającym bałaganem rozpraszającym gracza, jednak według GameFrontu system ten wzmacniał pozytywne odczucia po wygranym starciu[33][160]. Sekcje skradankowe uznano za stojące na podobnym poziomie, jak w poprzednich odsłonach; ze względu na brak zmian w tym systemie, metody osiągnięcia celu pozostawały takie same, co sprawiało, że były doświadczeniem, którego trzeba nauczyć się na pamięć[146]. Zdalnie sterowany pazur krytykowano jako sprawiający, że skradanie stawało się zbyt proste, pozwalając na zneutralizowanie wielu przeciwników bez opuszczania miejsca, w którym postać zaczęła sekcję[147][161]. Recenzenci zgodzili się jednak, że poprawie względem poprzedniczek uległy walki z bossami, będące wielofazowymi konfliktami z osobnymi historiami[33][160]. Chociaż stwierdzono, że nie wszystkie były tak samo ekscytujące, to ich różnorodność i nieprzewidywalność zapewniały odpowiednią satysfakcję. Za mniej ciekawych uznano postacie z komiksów, które nie zdobyły tak szerokiej rozpoznawalności jak pozostałe[148][161].

Z powszechną krytyką spotkał się tryb wieloosobowy, który recenzent Polygonu nazwał najmniej potrzebnym dodatkiem do gry jednoosobowej. Rozgrywka została opisana jako przeciętna strzelanka, ze słanym sterowaniem i korzystaniem z broni palnej[162][147][159]. GameSpot stwierdził, że niska celność broni i problemy ze sterowaniem sprawiają, że przestępcy sprawiają wrażenie słabych i nieudolnych, z kolei grając bohaterami nie czuło się ich mocy, ponieważ charakteryzowali się oni mniejszą odpornością na obrażenia, zaś walka obwarowana była większą liczbą ograniczeń[146]. Niektórzy recenzenci uznali, że tryb ten oferuje dające frajdę doświadczenie, ale brakuje w nim głębi, przez co nie potrafi utrzymać zainteresowania na dłużej[77][146][163]. Dobrze oceniono dubbing[148]. Troya Bakera chwalono za rolę Jokera, uznając go za godnego zastępcę Marka Hamilla, który przez lata dubbingował tę postać[145][146], jednocześnie krytykując jednak jego interpretację, polegającą na naśladowaniu Hamilla[33].

Recenzenci uznali, że dodatek Zimne, zimne serce jest lepiej wyważony i utrzymuje lepsze tempo niż podstawowa wersja gry, co przypisano temu, że jest on krótszy, pozwalając na ciekawsze doświadczenie. Krytykowany był jednak za to, że pod koniec wytracił tempo, każąc graczom marnować czas na niepotrzebne czynności[164][165]. Recenzent serwisu GameSpot uznał, że dodatek oferuje satysfakcjonujące połączenie właściwych dla serii mechanik walki, skradania i detektywa, wprowadzając również interesujący typ przeciwników, którzy korzystając z lodowej broni mogą zamrozić nie tylko Batmana, ale i swoich sojuszników[164][166]. Recenzenci uznali fabułę za interesującą ze względu na ciekawą postać Pana Freeze’a, wskazując jednak, że brakuje w niej elementu zaskoczenia, ponieważ powiela ona scenariusz Serca z lodu, jednego z odcinków serialu animowanego Batman z 1992 roku[166]. Z krytyką spotkała się również finałowa walka z Freeze’em, ponieważ skopiowano w niej elementy walki z tą postacią w Arkham City. Recenzenci IGN i Destructoid uznali, że dodatkowi brakuje oryginalności, zapewnia on schematyczne lokacje, a zamiast dodawać nowe umiejętności i bronie, zabiera je[164][166][167].

Lista nagród i nominacji
RokNagroda / organizacjaKategoriaNominowanyWynik
2013 Game Critics Awards[154] Najlepsza gra przygodowa lub akcji Batman: Arkham Origins nominacja
Najlepsza gra na konsole Batman: Arkham Origins nominacja
Canadian Videogame Awards[168] Najlepsza animacja Batman: Arkham Origins wygrana
Najlepsza oprawa wizualna Batman: Arkham Origins wygrana
Gra roku Batman: Arkham Origins nominacja
Najlepsza gra na konsole Batman: Arkham Origins nominacja
Najlepszy dźwięk Batman: Arkham Origins nominacja
Najlepszy projekt gry Batman: Arkham Origins nominacja
Najlepsza muzyka Batman: Arkham Origins nominacja
Najlepszy scenariusz Batman: Arkham Origins nominacja
Nagroda fanów Batman: Arkham Origins nominacja
2014 Golden Trailer Awards[169] Najlepsza gra komputerowa Batman: Arkham Origins nominacja
Złota Szpula[170] Najlepszy montaż dźwięku w grze komputerowej Batman: Arkham Origins nominacja
BTVA Video Game Voice Acting Award[171] Najlepsza drugoplanowa rola męska w grze komputerowej JB Blanc za rolę Bane’a wygrana
Najlepsza rola męska w grze komputerowej Troy Baker za rolę Jokera nominacja
Najlepsza obsada głosowa w grze komputerowej Batman: Arkham Origins nominacja
NAVGTR Awards[172] Projekt gry, franczyza Batman: Arkham Origins nominacja
Projekt kostiumów Batman: Arkham Origins nominacja
Projekt sterowania, 3D Batman: Arkham Origins nominacja
Amerykańska Gildia Scenarzystów[173] Najlepszy scenariusz w grze komputerowej M. Dooma Wendschuh, Ryan Galletta, Corey May nominacja
Develop Awards[174] Najlepsze wykorzystanie licencji lub marki Batman: Arkham Origins nominacja

Sprzedaż

Podczas pierwszego tygodnia sprzedaży w Wielkiej Brytanii Arkham Origins było najchętniej kupowaną grą na wszystkich platformach, zajmując pierwsze miejsce w zestawieniu ogólnym. W analogicznym czasie od premiery sprzedano o połowę więcej egzemplarzy Arkham City i podobną liczbę Arkham Asylum[175]. W zestawieniu końcoworocznym gra zajęła trzynaste miejsce[176]. Pomiędzy 20 a 26 października 2013 była najchętniej kupowaną grą na platformie Steam[177].

Problemy techniczne

Po premierze media i gracze zaczęli donosić o licznych problemach, występujących na wszystkich platformach, obejmujących m.in. opóźnienia; niekończące się zapadanie pod tekstury, uniemożliwiające wykonanie misji; brak opcji „kontynuuj” na ekranie startowym, uniemożliwiający wczytanie wcześniej zapisanego stanu gry; oraz błędny uniemożliwiające popchnięcie fabuły do przodu. W wersji na Windowsa pojawiał się błąd uniemożliwiający wejście do jednej z wież Enigmy, z kolei na Xboksie 360 pliki zapisu gry ulegały uszkodzeniu, a dodatkowo gra często się zawieszała bądź wyłączała. WB Games Montréal odniosło się do sprawy 31 października, zapowiadając, że rozwiązało większość problemów, a stosowna łatka zostanie opublikowana 7 listopada[178][179]. W lutym 2014 studio zapowiedziało, że nie będzie wydawało już żadnych łatek i poprawek ponad te usuwające problemy uniemożliwiające przejście gry, ponieważ woli skoncentrować się na fabularnym dodatku do pobrania[180].

Kontynuacje

W 2014 roku zapowiedziano Batman: Arkham Knight, stanowiące zwieńczenie serii Batman: Arkham. Gra została opracowana przez Rocksteady Studios i wydana w 2015 na platformy PlayStation 4, Xbox One i Microsoft Windows[181]. W 2014 roku ukazał się stanowiący kontynuację Arkham Origins film animowany Batman: Atak na Arkham, w którym Legion Samobójców otrzymuje misję przeniknięcia do Azylu Arkham i odzyskania informacji od Człowieka-Zagadki, jednak wszystko komplikuje się po ucieczce Jokera i przybyciu Batmana[182].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Batman: Arkham Origins (PC). Gry-Online. [dostęp 2015-08-14]. (pol.).
  2. Batman: Arkham Origins. GameSpot. [dostęp 2015-08-14]. (ang.).
  3. Sinan Kubba: Batman: Arkham Origins stars Roger Craig Smith as Batman, Troy Baker as Joker. Joystiq.com / AOL, 20 maja 2013. [dostęp 2013-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2013)]. (ang.).
  4. Andy Kelly: Read PSM3's Batman: Arkham Asylum review here. Computer and Video Games, 21 sierpnia 2009. [dostęp 2013-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 stycznia 2011)]. (ang.).
  5. Chris Kohler: Review: Creepy Batman: Arkham Asylum Redefines Comic-Book Game. Condé Nast Publications, 1 września 2009. [dostęp 2013-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 września 2009)]. (ang.).
  6. 1 2 3 Steve Watts: Batman: Arkham Origins devs detail relationships, setting. GameFly, 18 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2013)]. (ang.).
  7. Tom Watson: Batman: Arkham Origins and why video games are good for the brain. New Statesman, 14 listopada 2013. [dostęp 2015-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 lipca 2014)]. (ang.).
  8. 1 2 Ryan Galetta: Batman: Arkham Origins Out Tomorrow on PS3. PlayStation Blog, 24 października 2013. [dostęp 2015-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 października 2013)]. (ang.).
  9. 1 2 Matt Miller: The Nemesis Of Batman: Arkham Origins. GameStop, 15 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 kwietnia 2013)]. (ang.).
  10. 1 2 3 4 Todd Martens: 'Batman: Arkham Origins' aims for darker spirit of Nolan trilogy. 20 maja 2013. [dostęp 2013-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2013)]. (ang.).
  11. J. B. Blanc: It's a younger take on all the characters – including mine, Bane. Facebook, 1 września 2013. [dostęp 2013-10-08]. (ang.).
  12. 1 2 3 Tim Turi: Batman: Arkham Origins – The Joker Appears In Hands-on Preview. GameStop, 20 maja 2013. [dostęp 2013-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2013)]. (ang.).
  13. 1 2 3 4 Chad Sapieha: Batman: Arkham Origins puts gamers to the test with 'master class' boss fights. Postmedia Network, 19 września 2013. [dostęp 2013-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 września 2013)]. (ang.).
  14. Makuch Eddie: Mark Rolston the voice of Deathstroke in Batman: Arkham Origins. CBS Interactive, 17 października 2013. [dostęp 2013-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 października 2013)]. (ang.).
  15. 1 2 Lucas Siegel: SDCC '13: Batman: Arkham Origins Panel Reveals Copperhead, Batgirl Teased, More. TechMediaNetwork, Inc., 18 lipca 2013. [dostęp 2013-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 lipca 2013)]. (ang.).
  16. Eric Holmes: Copperhead is played by the very talented Rosa Salazar!. 19 lipca 2013. [dostęp 2013-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)]. (ang.).
  17. Pete Haas: Batman: Arkham Origins Firefly Trailer Is Full Of Villains. CinemaBlend.com, 20 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 grudnia 2013)]. (ang.).
  18. Crispin Freeman: Yes, that is me as Firefly.. Twitter, 9 listopada 2013. [dostęp 2013-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 listopada 2013)]. (ang.).
  19. Spencer Perry: NYCC: Another Assassin Revealed for Batman: Arkham Origins. SuperHeroHype, 12 października 2013. [dostęp 2013-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 października 2013)]. (ang.).
  20. Khary Payton: And the correct answer is the baddest sewer dweller since C.H.U.D.: KILLER CROC! Congrats, @splinter48708! You got a signed pic coming!. Twitter, 29 października 2013. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)]. (ang.).
  21. Pete Haas: Batman: Arkham Origins Screenshots Confirm Lady Shiva, Killer Croc. CinemaBlend.com, 21 października 2013. [dostęp 2013-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 października 2013)]. (ang.).
  22. Kelly Hu: "@JackieFiest: @KellyHu great job in @BatmanArkham! Recognized your voice in Shiva as soon as I heard it." Cool! Thanks! How's the game?. Twitter, 28 października 2013. [dostęp 2013-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)]. (ang.).
  23. 1 2 3 4 Richard George: Assassinating Batman in Arkham Origins. J2 Global, 9 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 kwietnia 2013)]. (ang.).
  24. Chris Clow: Game Review: 'Batman: Arkham Origins Blackgate – Deluxe Edition'. GeekNation, 11 kwietnia 2014. [dostęp 2015-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 kwietnia 2014)]. (ang.).
  25. 1 2 3 4 Chris Clow: Game Review – Batman: Arkham Origins, Plus Collector's Edition Extras. GeekNation, 31 października 2013. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 listopada 2013)]. (ang.).
  26. 1 2 3 Albert Ching: Players Guide a Young Batman's Long Christmas in 'Arkham Origins'. ComicBookResources.com, 1 października 2013. [dostęp 2013-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 kwietnia 2014)]. (ang.).
  27. 1 2 3 4 5 6 Richard George: Batman: Arkham Origins is a Blast From the Past. J2 Global, 20 maja 2013. [dostęp 2013-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 maja 2013)]. (ang.).
  28. Vore 2013 ↓, s. 51.
  29. AJ Glasser: Twenty Minutes With Batman: Arkham Asylum. Kotaku, 30 stycznia 2009. [dostęp 2013-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 lutego 2009)]. (ang.).
  30. Clint Mize: Batman: Arkham Origins Bosses Are Like Final Exams... But with Way More Punching. Viacom, 18 września 2013. [dostęp 2013-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 września 2013)]. (ang.).
  31. Pete Haas: Batman: Arkham Origins Brings Back Mad Hatter. CinemaBlend.com, 23 lipca 2013. [dostęp 2013-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 października 2013)]. (ang.).
  32. Matthew Mercer: Check out the release of Batman: Arkham Origins today! I'm extremely honored to be voicing Anarky, so keep an ear out. Matthew Mercer, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 lutego 2016)]. (ang.).
  33. 1 2 3 4 5 6 7 8 Evan Narcisse: Batman: Arkham Origins: The Kotaku Review. Gawker Media, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 maja 2014)]. (ang.).
  34. 1 2 3 4 5 6 7 8 Tamoor Hussain: Batman Arkham Origins full details: Batwing, Dark Knight challenge system, Remote Claw. Future Publishing, 9 kwietnia 2013. [dostęp 2014-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 kwietnia 2013)]. (ang.).
  35. Evan Narcisse: In Batman: Arkham Origins, Barbara Gordon Isn't Batgirl... Yet. Kotaku.com / Gawker Media, 1 października 2013. [dostęp 2013-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 stycznia 2014)]. (ang.).
  36. Brandon Guerrie: Batman: Arkham Origins Walkthrough- Find Black Mask. Prima Games, 28 października 2013. [dostęp 2013-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 października 2013)]. (ang.).
  37. Khary Payton: Yep. Warden Joseph. But u missed my other guy!. Twitter, 26 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)]. (ang.).
  38. Josh Keaton: "@PainHybrid: @joshkeaton Do you voice Robin in the Batman Arkham Origins multiplayer?" guilty as charged. Twitter, 2 listopada 2013. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)]. (ang.).
  39. 1 2 Kirk Hamilton: It's Thugs vs. Thugs vs. Batman In Arkham Origins' 3-Team Multiplayer. Kotaku, 31 lipca 2013. [dostęp 2013-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 sierpnia 2013)]. (ang.).
  40. 1 2 Ben Hanson: Die Hard, Robin, And The Music Of Batman: Arkham Origins. GameStop, 29 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 kwietnia 2013)]. (ang.).
  41. Andrew Day: Batman: Arkham Origins Review. Capsule Computers, 29 października 2013. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 grudnia 2013)]. (ang.).
  42. 1 2 Stephen Totilo: Today's New Batman Games Tease A Very Cool Possible Sequel. Kotaku, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 października 2013)]. (ang.).
  43. Chad Sapieha: Batman: Arkham Origins plays it safe, but still satisfies. Postmedia Network, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 października 2013)]. (ang.).
  44. 1 2 James Fenner: Batman: Arkham Origins Easter Eggs and Lore Guide. GuardianLV.com, 28 października 2013. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 października 2013)]. (ang.).
  45. 1 2 Hollander Cooper: Batman: Arkham sequel/spin-off teased in after-credits scene of Arkham Origins. Future plc, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 listopada 2013)]. (ang.).
  46. Ray Carsillo: Batman: Arkham Origins: Cold, Cold Heart DLC launch trailer defrosts online. Electronic Gaming Monthly, 22 kwietnia 2014. [dostęp 2015-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 sierpnia 2014)]. (ang.).
  47. 1 2 3 Mike Miller: The World Of Batman: Arkham Origins. GameStop, 10 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 kwietnia 2013)]. (ang.).
  48. 1 2 3 Ben Kuchera: Batman solves crimes by moving through time and space in Arkham Origins. Penny Arcade, 20 maja 2013. [dostęp 2013-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2013)]. (ang.).
  49. 1 2 3 4 Steve Watts: Batman: Arkham Origins aims to look like film noir. GameFly, 2 maja 2013. [dostęp 2013-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 listopada 2013)]. (ang.).
  50. Spencer Perry: E3: Batman: Arkham Origins First Impressions. CraveOnline, 13 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 czerwca 2013)]. (ang.).
  51. Evan Narcisse: What's Going to Be Good (and Bad) About the Next Batman Video Game. Gawker Media, 20 września 2013. [dostęp 2013-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 listopada 2013)]. (ang.).
  52. 1 2 3 4 Mike Miller: The World Of Batman: Arkham Origins (Page 2). GameStop, 10 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 kwietnia 2013)]. (ang.).
  53. Vore 2013 ↓, s. 46.
  54. 1 2 3 Batman: Arkham Origins To Be A "Year Two" Story. CraveOnline, 12 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 kwietnia 2013)]. (ang.).
  55. 1 2 WB Games Montréal, Batman: Arkham Origins. Warner Bros. Interactive Entertainment, 25 października 2013. (pol.). Cytat: „Batman: Roman zawsze był paranoikiem. [...] Wysłał przynętę. [...] Morderca zastrzelił przynętę, ale chciał Romana żywcem, żeby dostać się do pieniędzy w Gotham Merchants Bank [...] Jakim trzeba być potworem, żeby zmusić kogoś do zamordowania ukochanej osoby? Joker.”
  56. WB Games Montréal, Batman: Arkham Origins. Warner Bros. Interactive Entertainment, 25 października 2013. (pol.). Cytat: „[Joker ściąga maskę Czarnej Maski i zaczyna się śmiać] / Batman: To byłeś ty od samego początku – ty nasłałeś zabójców. Ty kierowałeś operacją Sionisa. / Joker: Cóż, ściśle mówiąc, to teraz MOJA operacja. Prawda, chłopcy?”
  57. Batman: Arkham Origins Walkthrough- Find Black Mask. Prima Games, październik 2013. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 listopada 2013)]. (ang.).
  58. Brandon Guerrie: Batman: Arkham Origins Walkthrough- Apprehend The Joker. Prima Games, październik 2013. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 listopada 2013)]. (ang.).
  59. WB Games Montréal, Batman: Arkham Origins. Warner Bros. Interactive Entertainment, 25 października 2013. (pol.). Cytat: „Joker: Powiedzieć ci coś zabawnego? Zawsze uważałem, że los to zło – predeterminowane, ale nie przez jakąś siłę wyższą, tylko przez ludzką naturę. Ale dziś wszystko się zmieniło. / Harleen Quinzel: Co się zmieniło / Joker: Czułaś kiedyś, że całe twoje życie to przygotowanie na ten jeden jedyny moment? / Harleen Quinzel: Tak się czujesz? / Joker: Teraz? Tak. Teraz rozumiem, że wszystkie walki, złe dni, brutalność, to było działanie losu/ Harleen Quinzel: Więc teraz czujesz się inaczej? / Joker: Oczywiście. Teraz rozumiem. Nie ma przypadkowych spotkań. Wszystko zmierzało do tego spotkania dzisiejszej nocy!”
  60. Brandon Guerrie: Batman: Arkham Origins Walkthrough- How to Apprehend Firefly at Pioneer's Bridge. Prima Games, październik 2013. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 listopada 2013)]. (ang.).
  61. 1 2 Batman: Arkham Origins Walkthrough- How to Defeat The Joker. Prima Games, październik 2013. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 listopada 2013)]. (ang.).
  62. WB Games Montréal, Batman: Arkham Origins. Warner Bros. Interactive Entertainment, 25 października 2013. (pol.). Cytat: „Joker: Nasz przyjaciel trzyma w ręce pulsometr. Jak go przyczepi, każde uderzenie jego serca będzie ładować baterię... [siada na krześle elektrycznym] w tym oto krześle elektrycznym. A kiedy już się naładuje, to... [udaje porażenie prądem] Więc albo zabijesz Bane’a... / Batman: Nie. Nie zabiję go. / Bane: Ależ zabijesz. Dasz z siebie wszystko. Albo zginiesz. Ktoś zginie na pewno: ty, ja albo clown. A kto to będzie, zależy od ciebie.”
  63. WB Games Montréal, Batman: Arkham Origins. Warner Bros. Interactive Entertainment, 25 października 2013. (pol.). Cytat: „Joker: Z radością bym uczcił twoje zwycięstwo, ale do rana muszę zapakować prezenty, powiesić jemiołę i wysadzić 15 wieżowców.”
  64. WB Games Montréal, Batman: Arkham Origins. Warner Bros. Interactive Entertainment, 25 października 2013. (pol.). Cytat: „Batman: Wygląda na to, że związek TN-1, który zażył Bane, trwale uszkodził jego pamięć. / Alfred: Czy to znaczy, że nie ujawni pańskiej tożsamości? / Batman: Na to wygląda.”
  65. WB Games Montréal, Batman: Arkham Origins. Warner Bros. Interactive Entertainment, 25 października 2013. (pol.). Cytat: „Gordon: Ciągle siebie pytam, czemu go nie zgarnąłem. Teraz wiem – puściłem go z powodu ciebie. Bo w niego wierzysz. […] Ale może – MOŻE – dam im coś, w co warto wierzyć. Może ON im da coś, w co warto wierzyć.”
  66. WB Games Montréal, Batman: Arkham Origins. Warner Bros. Interactive Entertainment, 25 października 2013. (pol.). Cytat: „Quincy Sharp: Jeśli dzisiejsze wydarzenia nauczyły nas czegokolwiek, to tego, że Blackgate nie jest odpowiednim miejscem dla najgroźniejszych przestępców. Nie jedna, ale dwie ucieczki z więzienia jednej nocy! Wszystkich dzisiejszych tragedii można by uniknąć, gdyby Gotham dysponowało odpowiednią placówką dla tego typu przestępców. Placówką wyposażoną w doskonałe systemy ochronne, w której można by odizolować, rehabilitować i leczyć takich wykolejeńców. Brakuje nam miejsca takiego jak Azyl Arkham. Po wszystkich dzisiejszych wydarzeniach obiecuję mieszkańcom Gotham, że nie spocznę: będę lobbował w radzie miasta, udam się do gubernatora i zrobię wszystko, żeby ponownie otworzyć Azyl Arkham.”
  67. 1 2 3 4 Ludwig Kietzmann: Batman: Arkham Origins review: Same bat-channeling. Joystiq.com / AOL, 1 listopada 2013. [dostęp 2013-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 kwietnia 2014)]. (ang.).
  68. Batman: Arkham Origins – Inside the Batcave and Infiltrating GCPD. J2 Global, 1 października 2013. [dostęp 2014-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 października 2013)]. (ang.).
  69. 1 2 3 4 Chris Carter: 'Stiq Tips: A Batman: Arkham Origins Guide. Joystiq.com / AOL, 1 listopada 2013. [dostęp 2013-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 lutego 2014)]. (ang.).
  70. Eric Holmes: it's called the Grapnel Accelerator. Earlier tech. Same principle.. Twitter, 18 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)]. (ang.).
  71. Stephen Totilo: The Next Batman Game Still Has A Lot To Prove. Kotaku.com / Gawker Media, 20 maja 2013. [dostęp 2013-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 maja 2013)]. (ang.).
  72. Ben Reeves: Batman: Arkham Origins The Caped Crusader's Shocking New Gameplay. GameStop, 21 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 października 2013)]. (ang.).
  73. 1 2 Exploring Combat, Upgrades, and Gotham in Batman: Arkham Origins. J2 Global, 20 maja 2013. [dostęp 2013-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2013)]. (ang.).
  74. 1 2 Will Greenwald: Hands On With Batman: Arkham Origins, More. Ziff Davis, 23 września 2013. [dostęp 2013-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 listopada 2013)]. (ang.).
  75. Nick Cowen: Batman: Arkham Origins – E3 preview. 26 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 czerwca 2013)]. (ang.).
  76. 1 2 3 4 Leon Hurley: Batman: Arkham Origins PS3 review – step in studio fleshes out Wayne's world admirably. Future plc, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 października 2013)]. (ang.).
  77. 1 2 Nick Cowen: Batman: Arkham Origins review – standing on the shoulders of giants. Guardian News and Media, 8 listopada 2013. [dostęp 2013-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 listopada 2013)]. (ang.).
  78. 1 2 Liam Martin: 'Batman: Arkham Origins' 1-vs-100 mode detailed – gamescom 2013. Hearst Corporation, 23 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 sierpnia 2013)]. (ang.).
  79. Vore 2013 ↓, s. 50.
  80. Redakcja 2013 ↓, s. 29.
  81. 1 2 3 Tamoor Hussain: 'Barman Arkham Origins' Preview: Becoming the Legend. Future plc, 1 października 2013. [dostęp 2013-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 października 2013)]. (ang.).
  82. Tom Phillips: Batman: Arkham Origins' Initiation DLC stars Bruce Wayne in Asia. Eurogamer, 29 września 2013. [dostęp 2013-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 września 2013)]. (ang.).
  83. Liam Gilroy: Batman: Arkham Origins features brutal permadeath 'I Am the Night' mode. Games.on.net, 1 października 2013. [dostęp 2013-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 października 2013)]. (ang.).
  84. John Llewellyn Martin: Batman: Arkham Origins Video: The Dark Knight's Physics. Townsquare Media, 13 września 2013. [dostęp 2013-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 lutego 2014)]. (ang.).
  85. Aditya Bhat: Batman: Arkham Origins Has Bigger Map, Details of Boss Fights Revealed [VIDEO]. IBT Media, 14 września 2013. [dostęp 2013-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 września 2013)]. (ang.).
  86. Hannah Shaw-Williams: Batman: Arkham Origins Multiplayer Gameplay. CBS Interactive, 19 września 2013. [dostęp 2013-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 września 2013)]. (ang.).
  87. Ludwig Kietzmann: Be or beat Batman in Arkham Origins multiplayer mode. Joystiq.com / AOL, 31 lipca 2013. [dostęp 2013-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 sierpnia 2013)]. (ang.).
  88. Chuck Osborn: Multiplayer Comes to Batman: Arkham Origins. J2 Global, 31 lipca 2013. [dostęp 2013-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 sierpnia 2013)]. (ang.).
  89. 1 2 Alexa Ray Corriea: Batman: Arkham Origins gets new 'last man standing' multiplayer mode today. Polygon, 16 grudnia 2013. [dostęp 2013-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 grudnia 2013)]. (ang.).
  90. Sherif Saed: Warner Bros. is discontinuing Batman: Arkham Origins online services, reminding everyone the game had multiplayer. VG247, 2016-11-17. [dostęp 2020-05-25]. (ang.).
  91. Marc Graser: Warner's super vision – Studio ramps up effort to maximize DC's Justice League heroes via games, TV, pics. PMC, 11 lipca 2012. [dostęp 2012-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 lipca 2012)]. (ang.).
  92. Ben Gilbert: Paul Dini explains absence from next Batman game. Joystiq.com / AOL, 6 sierpnia 2012. [dostęp 2012-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 sierpnia 2012)]. (ang.).
  93. Dave Cook: New Batman Arkham game due in 2013, Warner financials confirm. Videogaming 247 Ltd, 12 lutego 2013. [dostęp 2013-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 lutego 2013)]. (ang.).
  94. 1 2 3 Dave Cook: Batman: Arkham Origins peels back the cowl and gets personal – gameplay & interview. VG247, 6 września 2013. [dostęp 2013-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 listopada 2013)]. (ang.).
  95. Brian Vore: Rocksteady Studios Comments On Batman: Arkham Origins. GameStop, 26 marca 2014. [dostęp 2016-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 marca 2014)]. (ang.).
  96. Redakcja 2013 ↓, s. 30.
  97. Ben Hanson: The Storyline Of Batman: Arkham Origins. GameStop, 17 kwietnia 2013. [dostęp 2013-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2013)]. (ang.).
  98. Jenna Pitcher: WGA Videogame Writing Award nominations include Assassin’s Creed 4 and The Last of Us. Vox Media, 10 stycznia 2014. [dostęp 2014-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 lutego 2014)]. (ang.).
  99. 1 2 3 Brian Vore: maj Cover Revealed: Batman: Arkham Origins. GameStop, 9 kwietnia 2013b. [dostęp 2013-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 kwietnia 2013)]. (ang.).
  100. Chris Begley: Kevin Conroy not returning for 'Batman: Arkham Origins' [Update]. BatmanNews.com, 28 kwietnia 2013. [dostęp 2013-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 maja 2013)]. (ang.).
  101. Tamoor Hussain: Batman voice actor will return for Arkham Origins. Future Publishing, 19 maja 2013. [dostęp 2013-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2013)]. (ang.).
  102. Luke Karmali: Kevin Conroy maj Be In Arkham Origins After All. J2 Global, 20 maja 2013. [dostęp 2013-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2013)]. (ang.).
  103. Sinan Kubba: Batman: Arkham Origins doesn't feature Kevin Conroy after all. Joystiq.com / AOL, 11 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 czerwca 2013)]. (ang.).
  104. Wesley Yin-Poole: Batman: Arkham Origins multiplayer skips Wii U. Eurogamer, 31 lipca 2013. [dostęp 2013-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 sierpnia 2013)]. (ang.).
  105. Pete Haas: Splash Damage Creative Director Alastair Cornish, Says Arkham Origins Multiplayer Isn't Tacked On. CinemaBlend.com, 18 września 2013. [dostęp 2013-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 grudnia 2013)]. (ang.).
  106. 1 2 3 Ben Hanson: The Dark Art Of Batman: Arkham Origins. GameStop, 1 maja 2013. [dostęp 2013-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 maja 2013)]. (ang.).
  107. Vore 2013 ↓, s. 48.
  108. Samit Sarkar: Batman: Arkham Origins gives you 'black belts at being Batman'. Vox Media, 18 września 2013. [dostęp 2013-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 września 2013)]. (ang.).
  109. Mikel Reparaz: Batman: Arkham Origins hands-on – stalking Deadshot and escaping Wonderland. Future plc, 8 września 2013. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 maja 2014)]. (ang.).
  110. StartReplayVideo: Batman: Arkham Origins Gamescom Interview. YouTube, 2013. [dostęp 2014-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 marca 2014)]. (ang.).
  111. Rev3Games: Batman Arkham Origins Gameplay Dev Walkthrough with Adam Sessler! E3 2013. Youtube, 2013. [dostęp 2014-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 maja 2014)]. (ang.).
  112. GamerHubVideos: Batman Arkham Origins Preview Interview With Eric Holmes – Gamerhubtv. Youtube, 2013. [zarchiwizowane z tego adresu (8 lipca 2014)]. (ang.).
  113. Kirk Hamilton: So Many Batmen, So Many Batman Musical Themes. Gawker Media, 17 października 2011. [dostęp 2013-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 października 2011)]. (ang.).
  114. 1 2 Batman Arkham Origins: Original Video Game Score. WaterTower Music. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 lutego 2014)]. (ang.).
  115. Jesse Brukman: Inside the 'Batman: Arkham Origins' Soundtrack. Rolling Stone, 18 października 2013. [dostęp 2013-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 października 2013)]. (ang.).
  116. Tom Phillips: Batman: Arkham Origins' Wii U and physical PC versions will launch later in Europe. Eurogamer, 18 października 2013. [dostęp 2013-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 października 2013)]. (ang.).
  117. Mike Fahey: The Arkham Origins Mobile Game, From The Makers Of Mortal Kombat. Kotaku, 12 października 2013. [dostęp 2013-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 października 2013)]. (ang.).
  118. Eli Hodapp: Free to Play Batman: Arkham Origins Just Hit the App Store Worldwide. 16 października 2013. [dostęp 2013-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 października 2013)]. (ang.).
  119. Tom Phillips: Batman: Arkham Origins is now backwards compatible on Xbox One. Eurogamer, 9 sierpnia 2017. [dostęp 2017-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 sierpnia 2017)]. (ang.).
  120. Rashid Sayed: Batman Arkham Origins: Meet The Voice Behind Batman And Joker. Gaming Bolt, 9 października 2013. [dostęp 2013-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 października 2013)]. (ang.).
  121. NECA Announces Batman: Arkham Origins Gamestop USA Exclusive. UBM plc, 19 lipca 2013. [dostęp 2013-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)]. (ang.).
  122. Caleb Goellner: DC Collectibles Debuts More 'Batman: Arkham Origins; Action Figure SDCC 2013. Townsquare Media, 18 lipca 2013. [dostęp 2013-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 kwietnia 2014)]. (ang.).
  123. Jenna Pitcher: DC Entertainment to unleash Batman: Arkham Origins interactive comic adaption. Vox Media, 4 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 czerwca 2013)]. (ang.).
  124. Samit Sarkar: Batman: Arkham Origins interactive graphic novel hits iOS. Polygon, 19 grudnia 2013. [dostęp 2013-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 kwietnia 2014)]. (ang.).
  125. Nunneley Stephany: Batman: Arkham Origins PlayStation-exclusive Knightfall Pack detailed, trailered. Videogaming 247 Ltd, 24 września 2013. [dostęp 2013-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 września 2013)]. (ang.).
  126. Sinan Kubba: Batman: Arkham Origins PS3 'Knightfall' content detailed. Joystiq.com / AOL, 11 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 czerwca 2013)]. (ang.).
  127. Mike Mahardy: New Batman: Arkham Origins Knightfall Maps Revealed. J2 Global, 24 września 2013. [dostęp 2013-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 września 2013)]. (ang.).
  128. 1 2 Tom Phillips: Batman: Arkham Origins' £79.99 Collector's Editions detailed. Eurogamer, 7 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 sierpnia 2013)]. (ang.).
  129. 1 2 Mike Bantick: Batman: Arkham Origins Collector's Ed in Australia and NZ only. ItWire, 15 sierpnia 2013. [dostęp 2013-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 października 2013)]. (ang.).
  130. Luke Karmali: Batman: Arkham Origins' Collectors' Edition Revealed. J2 Global, 14 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 sierpnia 2013)]. (ang.).
  131. Wesley Yin-Poole: Turns out Kevin Conroy is working on Batman: Arkham Origins after all. Eurogamer, 20 maja 2013. [dostęp 2013-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2013)]. (ang.).
  132. 1 2 Ben Kendrick: New Arkham Origins Deathstroke DLC Trailer Analyzed. GameRant.com, 25 września 2013. [dostęp 2013-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 września 2013)]. (ang.).
  133. Seth Robison: New Batman: Arkham Origins Deathstroke Features. Newsarama.com, 9 września 2013. [dostęp 2013-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 września 2013)]. (ang.).
  134. 1 2 Tom Phillips: Batman: Arkham Origins story DLC focuses on "key relationship" in comics canon. Eurogamer, 28 listopada 2013. [dostęp 2013-11-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 grudnia 2013)]. (ang.).
  135. Chris Carter: Batman: Arkham Origins: Initiation. Destructoid, 31 grudnia 2013. [dostęp 2014-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 stycznia 2014)]. (ang.).
  136. Kevin Thielenhaus: Batman: Arkham Origins – How to Earn Unlockable Costumes. GameFront, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 października 2013)]. (ang.).
  137. Ryan Parreno: Batman: Arkham Origins Leaked Alternate Skins. Gameranx.com, 7 września 2013. [dostęp 2013-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 września 2013)]. (ang.).
  138. Samit Sarkar: Batman: Arkham Origins season pass available for $19.99. Vox Media, 26 września 2013. [dostęp 2013-09-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 września 2013)]. (ang.).
  139. Seth Robinson: 'Batman: Arkham Origins' Season Pass Promises (Nearly) Infinite Batmen. Newsarama, 26 września 2013. [dostęp 2013-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 września 2013)]. (ang.).
  140. Alexa Ray Corriea: Batman: Arkham Origins skin pack adds alternate timeline costumes. Vox Media, 7 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 sierpnia 2013)]. (ang.).
  141. Mike Jackson: Batman: Arkham Origins 'Cold, Cold Heart' story DLC out kwiecień – reveal trailer. Future Publishing, 25 lutego 2014. [dostęp 2014-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 lutego 2014)]. (ang.).
  142. Wesley Yin-Poole: This is what the Batman: Arkham Origins Cold, Cold Heart DLC looks like. Eurogamer, 10 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2014)]. (ang.).
  143. Martin Gaston: WB pulls the plug on Batman: Arkham Origins story DLC for Wii U. CBS Interactive, 31 stycznia 2014. [dostęp 2014-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 stycznia 2014)]. (ang.).
  144. 1 2 3 Tom Bramwell: Batman: Arkham Origins review. Eurogamer, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 kwietnia 2014)]. (ang.).
  145. 1 2 3 4 5 6 7 Andrew Reiner: Batman: Arkham Origins. GameStop, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 kwietnia 2014)]. (ang.).
  146. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Carolyn Petit: Holy predictability, Batman!. CBS Interactive, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 października 2013)]. (ang.).
  147. 1 2 3 4 Dan Stapleton: Batman by Numbers. J2 Global, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 października 2013)]. (ang.).
  148. 1 2 3 4 Scott Butterworth: Batman: Arkham Origins PS3 review – step in studio fleshes out Wayne's world admirably. Future plc, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 października 2013)]. (ang.).
  149. 1 2 3 Simon Miller: Batman: Arkham Origins Review. Pro-G Media Ltd., 25 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 października 2013)]. (ang.).
  150. 1 2 Batman: Arkham Origins for PlayStation 3 Reviews. Metacritic / CBS Interactive. [dostęp 2013-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 marca 2014)]. (ang.).
  151. 1 2 Batman: Arkham Origins for Xbox 360 Reviews. Metacritic / CBS Interactive. [dostęp 2013-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 maja 2014)]. (ang.).
  152. 1 2 Batman: Arkham Origins for PC Reviews. Metacritic / CBS Interactive. [dostęp 2013-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 października 2013)]. (ang.).
  153. 1 2 Batman: Arkham Origins for Wii U Reviews. Metacritic / CBS Interactive. [dostęp 2014-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 maja 2014)]. (ang.).
  154. 1 2 2013 Nominees. Game Critics Awards, 2013. [dostęp 2013-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2007)]. (ang.).
  155. Carol Pinchefsky: The Best (And Worst) Of E3 2013. 16 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 czerwca 2013)]. (ang.).
  156. Matt Bertz: Game Informer's Best Of E3 2013 Awards. GameStop, 17 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 października 2013)]. (ang.).
  157. Lucas Siegel: Newsarama's E3 2013 Best Of Show Selections. Newsarama.com, 14 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 czerwca 2007)]. (ang.).
  158. IGN's Best of E3 2013 Awards. J2 Global, 11 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 lipca 2013)]. (ang.).
  159. 1 2 3 4 5 Phillip Kollar: 'Batman: Arkham Origins' Review: Knightfall. Polygon, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 kwietnia 2014)]. (ang.).
  160. 1 2 3 4 Mitchell Saltzmann: Batman Arkham Origins Review – The Dark Knight Coasts. GameFront, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 października 2013)]. (ang.).
  161. 1 2 3 Ray Carsillo: EGM Review: Batman: Arkham Origins. Electronic Gaming Monthly, 25 października 2013. [dostęp 2013-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 października 2013)]. (ang.).
  162. Jim Sterling: Review: Batman: Arkham Origins. Destructoid, 28 października 2013. [dostęp 2013-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 listopada 2013)]. (ang.).
  163. Jay Henningsen: Batman: Arkham Origins' flaws overshadow its improvements (review). VentureBeat, 2 listopada 2013. [dostęp 2013-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 marca 2014)]. (ang.).
  164. 1 2 3 Carolyn Petit: Batman: Arkham Origins – Cold, Cold Heart Review. CBS Interactive, 24 kwietnia 2014. [dostęp 2014-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 kwietnia 2014)]. (ang.).
  165. David Jenkins: Batman: Arkham Origins – Cold, Cold Heart review – the iceman cometh. Associated Newspapers, 23 kwietnia 2014. [dostęp 2014-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 maja 2014)]. (ang.).
  166. 1 2 3 Dan Stapleton: Batman: Arkham Origins – Cold, Cold Heart Dlc Review. J2 Global, 25 kwietnia 2014. [dostęp 2014-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 maja 2014)]. (ang.).
  167. Chris Carter: Batman: Arkham Origins: Cold, Cold Heart. Destructoid, 22 kwietnia 2014. [dostęp 2014-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 kwietnia 2014)]. (ang.).
  168. Canadian Videogame Awards: 2013 Nominations Announced. Game Rant, 2014-04-01. [dostęp 2020-05-10]. (ang.).
  169. Golden Trailer Awards (2014). IMDb. [dostęp 2020-02-21]. (ang.).
  170. UPDATE: Motion Picture Sound Editors Unveil Full List Of Golden Reel Nominees. PMC, 17 stycznia 2014. [dostęp 2014-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 stycznia 2014)]. (ang.).
  171. 2013 BTVA Voice Acting Awards. Behind The Voice Actors. [dostęp 2019-12-26]. (ang.).
  172. 2013 NAVGTR Winners. [dostęp 2020-02-21]. (ang.).
  173. Writers Guild of America, USA (2014). IMDb. [dostęp 2020-02-21]. (ang.).
  174. Develop Awards 2014: The finalists revealed. MCV/DEVELOP, 2014-04-29. [dostęp 2020-12-17]. (ang.).
  175. Liam Martin: Batman: Arkham Origins tops charts, sales half those of Arkham City. Hearst Corporation, 28 października 2013. [dostęp 2013-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 października 2013)]. (ang.).
  176. Christopher Dring: The 100 best-selling boxed games of 2013. Intent Media, 16 stycznia 2014. [dostęp 2014-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 marca 2014)]. (ang.).
  177. Erik Johnson: Steam top ten sellers chart: 20 października–26. Intent Media, 28 października 2013. [dostęp 2013-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 listopada 2013)]. (ang.).
  178. Mike Futter: Warner Bros. Montreal Details Upcoming Batman: Arkham Origins Fixes, Apologizes. GameStop, 1 listopada 2013. [dostęp 2013-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 listopada 2013)]. (ang.).
  179. Mercury: Updates on Major Fixes. WB Games, 31 października 2013. [dostęp 2013-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 listopada 2013)]. (ang.).
  180. Kyle Hilliard: Batman: Arkham Origins Developer Shifts Focus Away From Bug-Fixes And Onto DLC. GameStop, 9 lutego 2014. [dostęp 2014-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 marca 2014)]. (ang.).
  181. Brian Vore: kwiecień Cover Revealed – Batman: Arkham Knight. GameStop, 4 marca 2014. [dostęp 2014-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2014)]. (ang.).
  182. Andrew Reiner: Batman: Arkham Assault Movie Releasing On Blu-ray, DVD This Summer. GameStop, 16 maja 2014. [dostęp 2014-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2014)]. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.