Banknoty Banku Polskiego (1841–1866)

Banknoty Banku Polskiego (1841–1866) – banknoty denominowane w rublach srebrem, emitowane przez Bank Polski, z umieszczonymi latami emisji 1841–1866^[1]^[2].

Rys historyczny

W latach 1841–1851 na terenie Królestwa Kongresowego przeprowadzono reformę monetarną analogiczną do rosyjskiej z lat 1840–1841, nazywaną reformą Kankrina od nazwiska odpowiedzialnego za nią petersburskiego ministra finansów. Celem zmian było posiadanie w całym cesarstwie jednolitego systemu monetarnego, podobnego do tych wprowadzonych w podobnym okresie w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii czy Niemczech. Przed reformą w Kongresówce obiegały złote polskie, a w reszcie imperium – ruble. Ukaz carski z 2 lutego 1841 r., zmienił ten stan rzeczy. W miejsce polskiego złotego, weszła nowa jednostka monetarna – rubel w srebrze. W ten sposób przestał istnieć złoty, obowiązujący na ziemiach polskich od 16 lutego 1528 r. Jedną z konsekwencji zmian było wprowadzenie rosyjskiej stopy menniczej i wagowej. Bilety Banku Polskiego musiały odtąd opiewać na walutę rublową i zawierać podwójne napisy – po rosyjsku i po polsku^[1]^[2]. Dodatkowo pojawiły się również napisy w językach: angielskim, francuskim i niemieckim^[3].

Od 1841 r. Bank Polski wprowadzał kolejno do obiegu nowe emisje banknotów, wzorowane na rosyjskim systemie rublowym, o nominałach: 1, 3, 10 oraz 25 rubli srebrem, bez podania równowartości w złotych polskich. Banknoty te nosiły napis: „Królestwo Polskie” oraz w wersji zmodyfikowanej w 1841 r. średni herb Królestwa Kongresowego – dwugłowego ukoronowanego orła z białym orłem na piersi, – pozbawiony płaszcza pod tarczą^[3]^[2].

W stosunku do emisji w złotych polskich rublowa działalność Banku Polskiego zmieniła skalę, gdyż w latach 1841 i 1846 zwiększono jego limit emisyjny^[3].

W 1857 r. dokonano zmiany dotychczasowego wzoru i koloru banknotu o nominale 1 rubel srebrem z zielonego na perłowy, wobec licznych jego fałszerstw^[2].

Ostatnia emisja pieniądza papierowego Banku Polskiego nastąpiła w 1866 r^[2].

Wybuch i upadek powstania styczniowego przyspieszyły proces likwidacji istniejących dotąd, względnie autonomicznych instytucji polskiego systemu finansowego i skarbowego. Bankowi Polskiemu odebrano w 1870 r. prawo emisji banknotów, a w 1885 r. postawiono go w stan likwidacji, zakończonej 15 października 1894 r^[4].

Z dniem 1 stycznia 1886 r. rozpoczął w Warszawie działalność Kantor Warszawski rosyjskiego Banku Państwa w Petersburgu oraz filie tegoż banku w Kraju Nadwiślańskim. Jedynym prawnym środkiem płatniczym stał się rosyjski rubel^[4].

Ostatnie banknoty Banku Polskiego denominowane w rublach utraciły ostatecznie moc obiegową 1 stycznia 1891 r^[5].

Banknot emisji 1841^[6]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
3 ruble srebrem		Emisja: 1841 Seria: brak Numer: 5 cyfr lub 6 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknot emisji 1842^[7]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
3 ruble srebrem		Emisja: 1842 Seria: brak Numer: 6 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1843^[7]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
3 ruble srebrem		Emisja: 1843 Seria: brak Numer: 7 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
10 rubli srebrem		Emisja: 1843 Seria: brak Numer: 6 cyfr Wymiary: 146 mm x 107 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknot emisji 1844^[7]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
10 rubli srebrem		Emisja: 1844 Seria: brak Numer: 6 cyfr Wymiary: 146 mm x 107 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknot emisji 1846^[8]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
3 ruble srebrem		Emisja: 1846 Seria: brak Numer: 6 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1847^[9]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1847 Seria: brak Numer: 6 cyfr lub 7 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
10 rubli srebrem		Emisja: 1847 Seria: brak Numer: 6 cyfr Wymiary: 146 mm x 107 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknot emisji 1848^[9]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
25 rubli srebrem		Emisja: 1848 Seria: brak Numer: 5 cyfr Wymiary: 146 mm x 106 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknot emisji 1849^[9]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1849 Seria: brak Numer: 6 cyfr lub 7 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknot emisji 1850^[10]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
3 ruble srebrem		Emisja: 1850 Seria: brak, Numer: 6 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1851^[10]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1851 Seria: brak Numer: 6 cyfr lub 7 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
3 ruble srebrem		Emisja: 1851 Seria: brak Numer: 6 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1852^[10]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1852 Seria: brak Numer: 6 cyfr lub 7 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
3 ruble srebrem		Emisja: 1852 Seria: brak Numer: 7 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1853^[11]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1853 Seria: brak Numer: 6 cyfr lub 7 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
3 ruble srebrem		Emisja: 1853 Seria: brak Numer: 7 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1854^[11]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1854 Seria: brak Numer: 6 cyfr lub 7 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
3 ruble srebrem		Emisja: 1854 Seria: brak Numer: 7 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknot emisji 1855^[12]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1855 Seria: brak Numer: 7 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1856^[13]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1856 Seria: brak Numer: 7 cyfr Wymiary: 66 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknot emisji 1857^[13]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1857 Seria: brak Numer: 6 cyfr lub 7 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1858^[14]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1858 Seria: brak Numer: 6 cyfr lub 7 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
3 ruble srebrem		Emisja: 1858 Seria: brak Numer: 7 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknot emisji 1864^[15]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1864 Seria: brak Numer: 7 cyfr lub 8 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1865^[15]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
3 ruble srebrem		Emisja: 1865 Seria: brak Numer: 7 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
25 rubli srebrem		Emisja: 1865 Seria: brak Numer: 5 cyfr Wymiary: 146 mm x 106 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Banknoty emisji 1866^[16]

Nominał	Awers i rewers banknotu	Charakterystyka
1 rubel srebrem		Emisja: 1866 Seria: brak Numer: 7 cyfr lub 8 cyfr Wymiary: 77 mm x 118 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
3 ruble srebrem		Emisja: 1866 Seria: brak Numer: 7 cyfr Wymiary: 91 mm x 133 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
10 rubli srebrem		Emisja: 1866 Seria: brak Numer: 6 cyfr Wymiary: 146 mm x 107 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?
25 rubli srebrem		Emisja: 1866 Seria: brak Numer: 6 cyfr Wymiary: 146 mm x 106 mm Wprowadzony do obiegu: (?) Wycofany z obiegu: 1 stycznia 1891?

Zobacz też

Przypisy

1 2 AdamA. Dylewski AdamA., Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 242–243, ISBN 978-83-7705-068-2 .
1 2 3 4 5 LechL. Kokociński LechL., Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: ROSIKON PRESS, 1996, s. 46, ISBN 83-903459-5-1 .
1 2 3 BorysB. Paszkiewicz BorysB., Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 194, ISBN 978-83-62939-00-8 .
1 2 LechL. Kokociński LechL., Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: ROSIKON PRESS, 1996, s. 50, ISBN 83-903459-5-1 .
↑ AdamA. Dylewski AdamA., Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 243, ISBN 978-83-7705-068-2 .
↑ MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 47 .
1 2 3 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 48 .
↑ MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 48–49 .
1 2 3 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 49 .
1 2 3 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 50 .
1 2 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 51 .
↑ MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 51–52 .
1 2 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 52 .
↑ MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 52–53 .
1 2 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 53 .
↑ MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 53–54 .

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[:0-1] 1 2 AdamA. Dylewski AdamA., Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 242–243, ISBN 978-83-7705-068-2 .

[:1-2] 1 2 3 4 5 LechL. Kokociński LechL., Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: ROSIKON PRESS, 1996, s. 46, ISBN 83-903459-5-1 .

[:2-3] 1 2 3 BorysB. Paszkiewicz BorysB., Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 194, ISBN 978-83-62939-00-8 .

[:3-4] 1 2 LechL. Kokociński LechL., Pieniądz papierowy na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: ROSIKON PRESS, 1996, s. 50, ISBN 83-903459-5-1 .

[5] AdamA. Dylewski AdamA., Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 243, ISBN 978-83-7705-068-2 .

[6] MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 47 .

[:4-7] 1 2 3 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 48 .

[8] MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 48–49 .

[:5-9] 1 2 3 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 49 .

[:6-10] 1 2 3 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 50 .

[:7-11] 1 2 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 51 .

[12] MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 51–52 .

[:8-13] 1 2 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 52 .

[14] MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 52–53 .

[:9-15] 1 2 MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 53 .

[16] MarianM. Kowalski MarianM., Ilustrowany katalog banknotów polskich 1794–1980, WiesławaW. Kawecka (red.), wyd. IV, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1981, s. 53–54 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Rys historyczny

Banknot emisji 1841[6]

Banknot emisji 1842[7]

Banknoty emisji 1843[7]

Banknot emisji 1844[7]

Banknot emisji 1846[8]

Banknoty emisji 1847[9]

Banknot emisji 1848[9]

Banknot emisji 1849[9]

Banknot emisji 1850[10]

Banknoty emisji 1851[10]

Banknoty emisji 1852[10]

Banknoty emisji 1853[11]

Banknoty emisji 1854[11]

Banknot emisji 1855[12]

Banknoty emisji 1856[13]

Banknot emisji 1857[13]

Banknoty emisji 1858[14]

Banknot emisji 1864[15]

Banknoty emisji 1865[15]

Banknoty emisji 1866[16]