Banica
wieś
Ilustracja
Zabytkowa cerkiew
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

gorlicki

Gmina

Uście Gorlickie

Liczba ludności (2022)

318[1]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

38-315[2]

Tablice rejestracyjne

KGR

SIMC

0467896

Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie
Mapa konturowa gminy Uście Gorlickie, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Banica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Banica”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Banica”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Banica”
Ziemia49°27′49″N 21°02′55″E/49,463611 21,048611[3]

Banica (łemkow. Баниця, daw. Banica koło Łęku) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie[4]. Leży w południowo-zachodniej części Beskidu Niskiego, nad potokiem Banica, dopływem Białej.

Historia

Jedna z później lokowanych wsi w regionie: przywilej lokacyjny wydał w 1574 biskup krakowski Franciszek Krasiński Iwanowi, synowi Jaśka z niedalekiej Śnietnicy. Nazwę wzięła wieś od nazwy przepływającego przez nią potoku. Od początku istnienia do rozbiorów należała ona do „państwa muszyńskiego” biskupów krakowskich, uchodząc w nim za jedną z biedniejszych. W inwentarzu z 1668 zanotowano w niej 22 kmieci gospodarujących na 15 łanach ziemi.

Przed II wojną światową Banica liczyła ponad 500 mieszkańców – prawie wyłącznie Łemków. Część z nich wyjechała tuż po ukończeniu wojny na Ukrainę, a większość pozostałych została wysiedlona w 1947 w ramach akcji „Wisła”. Po 1947 ponownie zasiedlili ją polscy osadnicy, przybyli głównie z Podhala i Sądecczyzny.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[5].

Drewniane rzeźby w Banicy, powstałe w czasie Międzynarodowego Tygodnia Wielokulturowego w 2006 r.

Cerkiew z końca XVIII w., po wysiedleniu ludności łemkowskiej, od 1947 służąca jako kościół rzymskokatolicki pw. św. Kosmy i św. Damiana. Parafia należy do dekanatu Ropa. W 1985 otrzymała nagrodę Ministra Kultury i Sztuki dla najlepszego użytkownika zabytku drewnianego. Ikonostas pochodzi z 1787. Na południowej stronie nawy obraz świętego Michała Archanioła z 1702. Po bokach skrzydła królewskich wrót[6].

Szlaki piesze

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 12 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2341
  4. ↑ GUS. Rejestr TERYT.
  5. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-23].
  6. ↑ Paweł Kutaś-Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce, wyd. PROMO, wyd. pierwsze, s. 48–49 ISBN 978-83-60941-50-8.

Bibliografia

  • Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. X (poprawione) Compass, Kraków 2013, ISBN 978-83-7605-224-3.
  • Krukar Wojciech, Kryciński Stanisław, Luboński Paweł, Olszański Tadeusz A. i in.: Beskid Niski. Przewodnik, wyd. II poprawione i aktualizowane, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002, ISBN 83-85557-98-9.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.