Argus malajski
Argusianus argus[1]
(Linnaeus, 1766)
Ilustracja
samiec
Ilustracja
samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

grzebiące

Rodzina

kurowate

Podrodzina

bażanty

Plemię

Pavonini

Rodzaj

Argusianus
G.R. Gray, 1855

Gatunek

argus malajski

Synonimy
  • Phasianus Argus Linnaeus, 1766[2]
  • Argus giganteus Temminck, 1813[3]
  • Argus grayi D.G. Elliot, 1865[3]
  • Argus (?) bipunctatus Wood, 1871[3]
Podgatunki
  • A. argus grayi (D.G. Elliot, 1865)
  • A. argus argus (Linnaeus, 1766)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Argus malajski (Argusianus argus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Argusianus[5][6]. Występuje w południowo-wschodniej Azji. Nazwa argusa malajskiego pochodzi od Argosa, mitycznego olbrzyma o stu wiecznie czuwających oczach. Ptak zawdzięcza skojarzenie z olbrzymem poprzez obecny na lotkach i sterówkach charakterystyczny wzór przypominający oczy[7].

Podgatunki

Wyróżniono dwa podgatunki A. argus[2][6]:

Oba podgatunki można rozróżnić po rozmiarze (A. argus grayi jest nieco mniejszy), a także po drobnych różnicach w ubarwieniu[7].

Morfologia

Cechy gatunku
Ciemny tułów, tył ciała jasny, nakrapiany. Zarówno samiec, jak i samica posiadają nagą, niebieską głowę. Charakterystyczną cechą gatunku są długie lotki i sterówki ozdobione charakterystycznym wzorem w kształcie oczu. Szczególnie okazałe są one u samca w szacie godowej. Samica znacznie skromniej ubarwiona, bardziej brunatna, niepozorna, mniejsza od samca[7].
Rozmiary
  • samce: długość ciała 160–200 cm, w tym ogon 105–143 cm; masa ciała 2040–2725 g[7]
  • samice: długość ciała 72–76 cm, w tym ogon 30–36 cm; masa ciała 1590–1700 g[7]

Tryb życia

Biotop
Argus malajski występuje głównie w wysokich, suchych lasach na wysokości do 1300 m n.p.m., ale zazwyczaj poniżej 900 m n.p.m. Pojawia się w lasach liściastych, tropikalnych i na obszarach trawiastych[8].
Pożywienie
Żywi się jagodami, opadłymi owocami oraz wygrzebanymi ze ściółki bezkręgowcami. Źródłem białka natomiast są duże, samotnie żyjące na powierzchni gleby bezkręgowce[9].
Ilustracja z 1895 roku pokazująca tokującego samca i samicę
Rozmnażanie
Na swoich terytoriach samce posiadają specjalne miejsca przeznaczone do tokowisk, które skrupulatnie utrzymują w czystości, usuwając z nich wszelakie gałęzie czy liście. W tych miejscach prezentują napotkanej samicy swój taniec godowy. Rozkładają skrzydła w pokaźne wachlarze prezentujące obecne na nich charakterystyczne wzory i krążą wokół samicy, usiłując jej zaimponować. Zapłodniona samica składa 2–4 jaja w gnieździe znajdującym się na ziemi. Panuje poligynia. Samiec nie bierze udziału w opiece nad jajami ani w wychowaniu potomstwa. Po upływie około trzech lat młode są dojrzałe płciowo[7].

Status zagrożenia i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje argusa malajskiego za gatunek narażony (VU – Vulnerable). Szacowano, że całkowita liczebność populacji przekracza 100 tysięcy osobników, ale obecnie liczy prawdopodobnie mniej w związku z silnymi spadkami liczebności w większości zasięgu występowania, zwłaszcza na Sumatrze i w południowej Tajlandii. Do głównych zagrożeń dla gatunku należą utrata siedlisk (głównie wskutek wylesiania) oraz polowania i chwytanie do niewoli[4][10].

Gatunek ten jest ujęty w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[11].

Przypisy

  1. ↑ Argusianus argus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 Great Argus (Argusianus argus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
  3. 1 2 3 D. Lepage, Great Argus Argusianus argus, [w:] Avibase [online] [dostęp 2024-02-07] (ang.).
  4. 1 2 Argusianus argus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pavonini Rafinesque, 1815 (wersja 2023-12-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-07].
  6. 1 2 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-19]. (ang.).
  7. 1 2 3 4 5 6 Great argus (Argusianus argus). [w:] ARKive [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-07)]. (ang.).
  8. ↑ Collar N.J., Andreev A.V., Chan S., Crosby M.J., Subramanya S., Tobias J.A.: Threatened birds of Asia: the birdlife international red data book. Cambridge: BirdLife International, 2001. ISBN 978-0-946888-44-3.
  9. ↑ G.W.H. Davison. Diet and dispersion of the Great Argus Argusianus Argus. „Ibis”. 123 (4), s. 485–494, 1981. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1981.tb04052.x.
  10. ↑ Species factsheet: Argusianus argus. BirdLife International. [dostęp 2024-02-07]. (ang.).
  11. ↑ Argusianus argus, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2024-02-07] (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.