Antoni Peretiatkowicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 czerwca 1884
Boruchowo k. Łucka

Data i miejsce śmierci

18 grudnia 1956
Poznań

Profesor nauk prawnych
Doktorat

1909

Habilitacja

1914
Uniwersytet Jagielloński

Profesura

1918

Rektor
Uczelnia

Uniwersytet Poznański

Okres spraw.

1936–1939

Poprzednik

Stanisław Runge

Następca

Bronisław Niklewski

Rektor
Uczelnia

Wyższa Szkoła Handlowa/Akademia Handlowa w Poznaniu

Okres spraw.

1938–1939

Poprzednik

Leonard Glabisz

Następca

Witold Skalski

Antoni Peretiatkowicz (ur. 13 czerwca 1884 w Boruchowie k. Łucka na Wołyniu, zm. 18 grudnia 1956 w Poznaniu) – polski naukowiec, prawnik, sanacyjny działacz polityczny, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Poznaniu w 1935 roku[1].

Życiorys

Urodził się w majątku ojca Aurelego i matki Jadwigi z domu Niemeksz. Ukończył gimnazjum w Kamieńcu Podolskim i w 1902 w Warszawie rozpoczął studia prawnicze. Za udział w demonstracjach w 1905 był aresztowany i więziony na Pawiaku, a następnie wydalony z uniwersytetu. W Berlinie, Lwowie i Krakowie kontynuował studia prawnicze i w 1909 uzyskał stopień doktora nauk prawnych. Pracę naukową rozpoczął jeszcze w okresie studiów i publikował artykuły z dziedziny prawa międzynarodowego na łamach „Gazety Sądowej Warszawskiej”. W 1908/09 w „Archiv für Rechts- und Wirtschaftsphilosophie” ogłosił pracę o polskiej filozofii prawa XX w. Na studiach specjalistycznych przebywał w latach 1909–1914 w Paryżu, Genewie i Heidelbergu. Habilitował się w 1914 na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie pracy Filozofia prawa J. J. Rousseau, a od 1914 docent tegoż uniwersytetu. W 1918 na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie został profesorem nadzwyczajnym filozofii prawa i metodologii umiejętności prawniczych. Do Poznania przeniósł się na początku 1919 i został powołany na Uniwersytecie Poznańskim profesorem zwyczajnym nauki o państwie i prawie państwowym [2].

Współorganizator Wydziału Prawa UP oraz jego pierwszy dziekan w latach 1919/20 i pierwszy kierownik Katedry Encyklopedii i Filozofii Prawa, a w latach 1920/21 pełnił funkcje prorektora oraz rektora w latach 1936/37. W latach 1919–1927 organizator i prezes Towarzystwa Prawniczego i Ekonomicznego w Poznaniu. W latach 1921–1939 był założycielem oraz redagował kwartalnik „Ruch Prawniczy i Ekonomiczny” oraz „Encyklopedię Prawa” od 1923. Został również w 1928 w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu kierownikiem Katedry Prawa Państwowego i Publicznego, a w latach 1930–1936 był jej dyrektorem. Uczelnia dzięki jego staraniom w 1938 uzyskała prawa szkoły akademickiej z tytułem Akademii Handlowej, a w latach 1938/39 został jej pierwszym rektorem. W 1936 zorganizował Instytut Prawa Publicznego. W 1937 w Warszawie został mianowany członkiem Trybunału Kompetencyjnego, a w 1939 sędzią Najwyższego Trybunału Administracyjnego i był nim do 1947. W 1939 był wysiedlony z Poznania, więc przeniósł się do Warszawy i do sierpnia 1944 wykładał w Szkole Handlowej profesora Edwarda Lipińskiego[2].

Kiedy upadło powstanie warszawskie, Peretiatkowicz wyjechał do Piotrkowa Trybunalskiego i tam na tajnych kompletach uniwersyteckich wykładał prawo administracyjne. Do Poznania powrócił w marcu 1945 i na UP objął Katedrę Prawa Państwowego, wykładając równocześnie do 1951 w Akademii Handlowej. Na Sejmie PRL I kadencji był konsultantem Komisji Spraw Ustawodawczych oraz członkiem licznych instytutów naukowych. W Poznaniu piastował również godność prezesa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej i należał do działaczy Stronnictwa Demokratycznego[3]. Zmarł 18 grudnia 1956 w Poznaniu i został pochowany na cmentarzu Górczyńskim[4](kwatera ILb-4-9)[5].

Grób prof. Antoniego Peretiatkowicza na cmentarzu Górczyńskim

Od 1929 żonaty z Oleńką z Łebińskich i pozostawił córkę Elżbietę (ur. 1934), sędziego, oraz syna Erazma (ur. 1936, zm. 2019), doktora inżyniera, technologa drewna[4].

Publikacje

Ogłosił szereg swoich prac i podręczników w okresie międzywojennym, a specjalizował się w historii doktryn państwowych, w prawie międzynarodowym, publicznym i państwowym. Do jego ważniejszych publikacji można zaliczyć: Wstęp do nauk prawnych (7 wydań), Państwo współczesne (9 wydań). Badania nad doktrynami politycznymi (Rousseau, Modrzewski, Spencer i Campanella) kontynuował w okresie powojennym oraz prowadził szeroką działalność popularyzatorską (Polskie Radio) i publicystyczną[4].

Był encyklopedystą, redaktorem naczelnym Współczesnej encyklopedii życia politycznego, którą wydano czterokrotnie w Poznaniu[6][7]

Przypisy

  1. ↑ Monitor Polski z 1935 r. Nr 047, poz. 66.
  2. 1 2 Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 561.
  3. ↑ Przewodniczący Komitetu Miejskiego w Poznaniu oraz kierownik koła nauczycielskiego SD
  4. 1 2 3 Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 562.
  5. ↑ Antoni Peretiatkowicz – miejsce pochówku
  6. ↑ Peretiatkowicz 1931 ↓.
  7. ↑ Peretiatkowicz 1932 ↓.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.