Andrzej Wierzbicki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 czerwca 1877
Chawa, gubernia tambowska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

11 lutego 1961
Warszawa, Polska

Poseł IV kadencji Sejmu (II RP)
Okres

od 4 października 1935
do 13 września 1938

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (od 1941) Złoty Krzyż Zasługi
Grób Andrzeja Wierzbickiego na cmentarzu Powązkowskim

Andrzej Wierzbicki (ur. 7 czerwca 1877 w Chawie, zm. 11 lutego 1961 w Warszawie) – polski działacz gospodarczy, poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I i IV kadencji w II Rzeczypospolitej, od 1919 dyrektor naczelny, od 1932 do 1939 prezes zarządu Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów („Lewiatan”)[1].

Życiorys

Syn Andrzeja i Marii z Męczyńskich. Skończył IV Gimnazjum w Warszawie, a następnie Petersburski Państwowy Instytut Technologiczny[2] w Petersburgu ze stopniem inżyniera technologa (1903). W Petersburgu był współorganizatorem i działaczem koła „Zetu” (tajnego Związku Młodzieży Polskiej). W latach 1903–1912 pracował jako inżynier Rosyjskiego Towarzystwa Dróg Elektrycznych i Oświetlenia Elektrycznego, jednocześnie pełniąc funkcję sekretarza, wiceprezesa Oddziału Mechanicznego i członka Rady Towarzystwa Fabrykantów w Petersburgu. W 1912 roku przyjął stanowisko dyrektora Towarzystwa Przemysłowców Królestwa Polskiego i przeniósł się z rodziną z Petersburga do Warszawy. Był członkiem Ligi Narodowej przed 1914 rokiem[3]. W czasie I wojny światowej członek Centralnego Komitetu Obywatelskiego i Rady Głównej Opiekuńczej. Mianowany członkiem Rady Stanu w 1918 roku[4]. Po uzyskaniu niepodległości dyrektor naczelny, później zaś prezes Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów Lewiatan. Z ramienia Komitetu Narodowego Polskiego przewodniczył polskiej Delegacji Ekonomicznej na konferencję pokojową w Paryżu 1918–1919.

W październiku 1918 roku piastował funkcję ministra przemysłu i handlu w rządzie premiera Józefa Świeżyńskiego, powołanym przez Radę Regencyjną. W latach 1919–1927 i 1935–1937 był posłem na Sejm. Kierował pracami Komisji Opiniodawczej przy prezesie Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Był świetnym mówcą. W 1913 roku został członkiem Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego. Z endecją związany był do 1928 roku. W 1939 członek Komitetu Obywatelskiego przy Dowództwie Obrony Stolicy. Za udział w obronie Warszawy otrzymał Krzyż Walecznych (Rozkaz Dzienny No 4 z dn. 26 września 1939).

Przez cały okres międzywojenny wpływał na kierunki rozwoju gospodarki kraju. Stworzył lobby działające na rzecz ustanowienia jasnych reguł funkcjonowania gospodarki. Skonsolidował krajowych przedsiębiorców. Zwolennik gospodarki liberalnej[5]. Wywierał w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku duży wpływ na politykę gospodarczą rządu, zręcznie przeciwstawiając się silnym wówczas tendencjom etatystycznym. Od 1928 do 1939 roku był radcą Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie, współpracownikiem Czesława Klarnera.

Po wojnie zajmował się problemem odbudowy kraju, zagospodarowania Ziem Odzyskanych. Współpracował z izbami przemysłowo-handlowymi. Zarabiał tłumaczeniami z rosyjskiego. W latach 50. XX wieku spisał wspomnienia, opublikowane pt. Wspomnienia i dokumenty: 1877–1920 (Warszawa 1958); dalszy ciąg pozostawał w maszynopisie, zdeponowanym w Instytucie Historii PAN w Warszawie. Po latach ukazała się publikacja: Żywy Lewiatan: wspomnienia, wstęp i opracowanie Piotr Wierzbicki (Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 2001).

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera C-2-30,31)[6].

Ordery i odznaczenia

Nagroda im. Andrzeja Wierzbickiego

Konfederacja Lewiatan corocznie przyznaje wyróżniającym się przedsiębiorcom nagrody imienia A. Wierzbickiego przedsiębiorcom, którzy osiągnęli sukces w biznesie, jednocześnie aktywnie działając na rzecz środowiska, w którym funkcjonują.

Laureaci nagrody

Przypisy

  1. ↑ Przegląd Gospodarczy : organ Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów. 1932, z. 11, s. 429.
  2. ↑ Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu : (w rocznicę stulecia uczelni), Warszawa , 1933, s. 99.
  3. ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 587.
  4. ↑ M.P. z 1918 r. nr 57 Postanowienie Najdostojniejszej Rady Regencyjnej z dnia 26 kwietnia 1918 r.
  5. ↑ Karol Skorek, Andrzej Wierzbicki — zapomniany kapitalista, „myśl.pl” (nr 33 (1/2015)), Szczecin: Fundacja im. Bolesława Chrobrego, 2015, s. 138, ISSN 1896-2084.
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: KNAAPOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-23].
  7. ↑ M.P. z 1929 r. nr 271, poz. 630 „za wybitne zasługi na poIu gospodarczem, społecznem i narodowo-państwowem”.
  8. ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu pracy na rzecz Pożyczki Narodowej”.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.