Andrzej Bogusław Legocki
Ilustracja
Andrzej Legocki (2013)
Data i miejsce urodzenia

21 października 1939
Rychwał

Zawód, zajęcie

biochemik, nauczyciel akademicki

Tytuł naukowy

profesor nauk przyrodniczych

Alma Mater

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Stanowisko

prezes Polskiej Akademii Nauk (2003–2006),
dyrektor Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN (1988–2003)

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Order Honoru

Andrzej Bogusław Legocki (ur. 21 października 1939 w Rychwale[1]) – polski naukowiec, biochemik, profesor nauk przyrodniczych[2], członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk; w latach 2003–2006 prezes PAN.

Życiorys

Wykształcenie i działalność zawodowa

Edukację i działalność naukową związał z Poznaniem. Jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. Karola Marcinkowskiego[3]. W 1961 ukończył studia chemiczne na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym Uniwersytetu Adama Mickiewicza[1]. Był uczniem profesora Jerzego Pawełkiewicza[4]. Po rocznym stażu w Herbapolu związał się zawodowo z Wyższą Szkołą Rolniczą w Poznaniu[3]. W 1965 obronił doktorat, stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1968. W 1977 otrzymał tytuł profesora nauk przyrodniczych[2], obejmując stanowisko profesora nadzwyczajnego. W 1985 został profesorem zwyczajnym[1].

W latach 1975–1988 kierował Zakładem Biosyntezy Białka w Katedrze Biochemii Akademii Rolniczej (przekształconej następnie w Uniwersytet Przyrodniczy) w Poznaniu[5]. Związany również z Zakładem, a później Instytutem Chemii Bioorganicznej PAN. Kierował w nim Pracownią Inżynierii Genetycznej[6] (od 1983)[7], a następnie Pracownią Biologii Molekularnej Roślin (1988–2004)[5]. W latach 1988–2003 pełnił funkcję dyrektora IChB PAN[5]. Za jego kadencji, w latach 1989-1993, wybudowana została nowa siedziba Instytutu i Ośrodka Nauki PAN w Poznaniu, w której w 1993 znalazło siedzibę afiliowane z instytutem Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe[8]. Powoływany na przewodniczącego Rady Naukowej IChB[9].

Działalność społeczna i w organizacjach naukowych

W latach 1993–2011 był członkiem Prezydium Polskiej Akademii Nauk, a w latach 2003–2006 zajmował stanowisko prezesa PAN. W latach 2007–2010 pełnił funkcję przewodniczącego Wydziału Nauk Biologicznych PAN. Wcześniej sprawował funkcje w Oddziale Poznańskim PAN jako wiceprezes (1990–1996) i prezes (1996–2002). W 1983 został członkiem Komitetu Biochemii i Biofizyki PAN (w latach 1987–1993 był jego przewodniczącym), a w 1992 członkiem Komitetu Biotechnologii (członek prezydium 1992–1998)[5].

W latach 1982–1989 był członkiem zarządu International Society of Plant Molecular Biology. W latach 2003–2006 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego European Academies’ Scientific Advisory Council oraz współprzewodniczącym EU Technology Platform „Plants for the Future”. W latach 1996–1999 był współdyrektorem Polskiej Sieci Biologii Molekularnej i Komórkowej UNESCO/PAN. Uczestniczył w radach redakcyjnych periodyków „Plant Science” (1982–2007), „Acta Biochimica Polonica” (1980–2008), „The Plant Journal” (1991–1999), „Cellular and Molecular Biology” (1995–2008), „BioTechnologia” (od 2011)[5].

Uzyskiwał członkostwo w następujących organizacjach naukowych[5]:

Jest również kolekcjonerem sztuki współczesnej. W jego zbiorach znajdują się obrazy Jana Cybisa, Karola Larischa, Jana Szancenbacha i grafiki Tadeusza Kulisiewicza. Przyczynił się także do restytucji przedwojennej Fundacji Kórnickiej (zlikwidowanej w latach 50.)[1], obejmując w niej funkcję przewodniczącego rady kuratorów. W 2002 stanął na czele rady Muzeum Narodowego w Poznaniu[5].

Działalność naukowa

W swych badaniach zajmuje się biochemią i biologią molekularną roślin. Przeprowadzał pionierskie badania nad mechanizmami biosyntezy białka u roślin wyższych, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji transferowych RNA i opracowaniem bezkomórkowego układu do translacji in vitro z zarodków pszenicy. Zajmuje się również badaniami struktury i funkcji genów roślinnych, wiązaniem azotu w procesie symbiozy roślin z bakteriami oraz transgenezą roślin.

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia
  • 1981 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[5]
  • 1999 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[5][10]
  • 2004 – Order Honoru (Rosja)[11]
  • 2012 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (za działalność naukową, dydaktyczną, popularyzację nauki i wspieranie międzynarodowej współpracy naukowej)[12]
Nagrody i wyróżnienia

Został uhonorowany tytułami doktora honoris causa Akademii Rolniczej w Poznaniu (2002)[5], Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (2003)[5], Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2004)[13], Uniwersytetu Szczecińskiego (2006)[5] i UAM (2022)[14][15]. W 1993 otrzymał medal wojewody poznańskiego „Ad Perpetuam Rei Memoriam”[16], a w 2010 został wyróżniony przez poznańskie Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego statuetką Złotego Hipolita[17].

W 2014 otrzymał tytuł honorowego obywatela Poznania[18].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Doktorzy Honoris Causa – prof. dr hab. Andrzej Legocki [online], Uniwersytet Szczeciński [dostęp 2021-01-27].
  2. 1 2 Prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Andrzej Bogusław Legocki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2021-01-27].
  3. 1 2 Legocki Andrzej, „My z Marcinka”. Internetowy serwis Wychowanków, Pedagogów i Uczniów I LO i Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu [zarchiwizowane 2017-03-22].
  4. ↑ Jeśli się obawiać, to tylko szalonych naukowców, Polska Agencja Prasowa, 22 lipca 2004 [zarchiwizowane 2013-12-01].
  5. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Andrzej Legocki, Polska Akademia Nauk [zarchiwizowane 2016-03-05].
  6. ↑ Legocki Andrzej (ur. 1939), interia.pl [zarchiwizowane 2013-12-03].
  7. ↑ Legocki Andrzej, onet.pl [dostęp 2013-12-01] [zarchiwizowane 2016-03-04].
  8. ↑ Historia, Instytut Chemii Bioorganicznej PAN [zarchiwizowane 2021-01-10].
  9. ↑ Rada Naukowa, Instytut Chemii Bioorganicznej PAN [zarchiwizowane 2020-10-31].
  10. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 maja 1999 r. o nadaniu orderów (M.P. z 1999 r. poz. 370).
  11. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 04.10.2004 г. № 1263 «О награждении государственными наградами Российской Федерации граждан Республики Польша» [online], kremlin.ru, 4 października 2004 [dostęp 2023-07-21] (ros.).
  12. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 czerwca 2012 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2012 r. poz. 880).
  13. ↑ Doktorzy honoris causa UMCS, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie [zarchiwizowane 2013-03-14].
  14. ↑ Prof. Andrzej Legocki doktorem honoris causa UAM [online], Wydział Chemii UAM, 30 maja 2023 [dostęp 2023-05-31].
  15. ↑ Zasłużony naukowiec doktorem honoris causa UAM, TVP3 Poznań, 30 maja 2023 [zarchiwizowane 2023-05-31].
  16. ↑ Wiadomości z miast i gmin, „Kronika Wielkopolski” (3), 1993, s. 206, ISSN 0137-3102.
  17. ↑ Prof. Leszek Balcerowicz laureatem nagrody Złotego Hipolita [online], for.org.pl, 28 listopada 2010 [dostęp 2021-03-18].
  18. ↑ Bogna Kisiel, Poznańscy radni przyznali honorowe obywatelstwo i tytuły zasłużonych dla miasta [online], gloswielkopolski.pl, 20 maja 2014 [dostęp 2021-01-27].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.