Do 1914

W 1837 dla potrzeb stałej misji dyplomatycznej w Berlinie Rosja, za cara Mikołaja I, nabyła dwupiętrowy budynek w stylu rokoko z 1734, zajmujący działkę między Unter den Linden i Behrenstraße przy Unter den Linden 7 (ówczesny adres obecnego budynku przedstawicielstwa handlowego ambasady (Handels-und Wirtschaftsbüro) przy Unter den Linden 55-61). W latach 1764–1787 znajdował się w posiadaniu księżnej Amalii Pruskiej, od 1805 księżnej Doroty Kurlandzkiej. W tym okresie był określany Pałacem Kurlandzkim (Kurländische Palais). W latach 1840–1841 budynek został nadbudowany o 2 piętra – do czterech. Mieścił m.in. pomieszczenia biurowe, recepcyjne i mieszkalne, również tzw. apartament carski, łącznie 100 pomieszczeń w których mogło się pomieścić do 700 osób. Budynek zajmowało poselstwo rosyjskie, z przerwą na okres I wojny światowej (1914–1918), kiedy to stosunki dyplomatyczne między dwoma państwami zostały przerwane.

Funkcjonowały też przedstawicielstwa (rezydentury, poselstwa lub konsulaty) Rosji, m.in. przy szeregu ówczesnych niemieckich podmiotach prawa międzynarodowego w:

• w Darmstadt, stolicy Wielkiego Księstwa Hesji (1801-)^{[uwaga 3]}
• w Dreźnie, stolicy Królestwa Saksonii (1688-)
• we Frankfurcie nad Menem, stolicy Związku Niemieckiego (1781-1866, konsulat 1867-1914)
• w Gdańsku (1717-1914)
• w Hamburgu, wolnym mieście, nieformalnej stolicy niemieckich miast Hanzy (1709-1914)^{[uwaga 4]}
• w Hanowerze, stolicy Królestwa Hanoweru (1847-1866)
• w Karlsruhe, stolicy Wielkiego Księstwa Badenii (1811-1914)
• w Kassel, stolicy Królestwa Westfalii (1809-1812)
• w Królewcu, stolicy Królestwa Prus, Prinzenstraße 6 (1706-), Münzstraße 18, ob. ul. Proletarskaja/Пролетарская улица (okres do I w.ś.)
• w hanzeatyckim powiecie Dolnosaksońskim (1709-1806)
• w Monachium, stolicy Królestwa Bawarii (1785-1914)^{[uwaga 5]}
• w Ratyzbonie, miejscu Nieustającego Sejmu Świętego Cesarstwa Rzymskiego (1746-1806)
• w Stuttgarcie, stolicy Królestwa Wirtembergii (1813-1914)
• w Weimarze

oraz

• w Bremie
• w Elberfeld (1913-)
• w Kilonii (1783-)
• w Kolonii (1832)
• w Lipsku (1784-)
• w Lubece (1783-)
• w Kłajpedzie (1822-1897)
• w Ratyzbonie (1744-1866)
• w Rostocku/Wismarze
• w Szczecinie (1804-1834)
  • w Stralsundzie (1853-1861)
  • w Świnoujściu (1841)
• w Toruniu (1874-1914), ul. Warszawska 2
• we Wrocławiu (1877-1914)^[3]

1918-1941

Pierwszym (od 1918) posłem radzieckim, reprezentującym RFSRR był Adolf Joffe. W 1924 sprawy zagraniczne przejął ZSRR. W 1923 powołano Przedstawicielstwo Handlowe RFSRR w Niemczech (Handelsvertretung der RSFSR in Deutschland) z siedzibą w Berlinie, które w 1924 przekształcono w Przedstawicielstwo Handlowe ZSRR w Niemczech (Handelsvertretung der UdSSR in Deutschland). Mieściło się w byłej siedzibie towarzystwa ubezpieczeniowego Victoria (Victoria Versicherung) z 1913 (proj. Wilhelm Walther) przy Lindenstraße 20-25 (1923-1935)^[4], następnie przy Lietzenburger Straße 11 (później nr. 86); po 1945 budynek był użytkowany przez Oddział ds Reparacji i Zaopatrzenia (Отдел по репарациям и поставкам) Radzieckiej Administracji Wojskowej w Niemczech (Sowjetische Militäradministration in Deutschland – SMAD, Советская военная администрация в Германии – СВАГ, Sovetskaia Voennaia Administratsia v Germanii – SVAG), następnie znalazł się w Strefie Brytyjskiej Berlina, obecnie nie istnieje.

Funkcjonowały też i inne radzieckie przedstawicielstwa^[5], m.in. w

• Wydział Konsularny Ambasady (Kons. Abtlg.), Schlieffenufer 9 (1941)
• Konsulat Generalny w Hamburgu (1922-), Katharinenkirchhof 2 (1923), Steinstraße 10 (1926)
• Konsulat w Królewcu (1928-1941), Schönstraße 18b, ob. ul. gen. Sommera/улица Генерала Соммера (okres międzywojenny)^[6]
• Przedstawicielstwo Handlowe w Lipsku (Handelsvertretung der UdSSR in Leipzig), Frankfurter Str. 10 (1922-1937)
• Przedstawicielstwo Handlowe w Hamburgu (1925-), Steinstraße 10 (1930)
• Przedstawicielstwo Handlowe w Królewcu (1925-), Schleusenstraße 1 (1935)
• Przedstawicielstwo Handlowe we Wrocławiu (1925-)

W tym okresie (do 1941) funkcjonowało na terenie Niemiec kilkadziesiąt radzieckich podmiotów gospodarczych, głównie spółek lub przedstawicielstw central handlu zagranicznego. Największą z nich była spółka Russgertorg (Russisch-Deutsche Handels A-G lub Deutsch-Russische Handels-Aktien-Gesellschaft, Российско-Германское торговое общество lub Русскo-Германское акционерное торговое общество – Росгерторг, Rosyjsko-Niemieckie Towarzystwo Handlowe) z siedzibą w Berlinie.

1941–1945

Po inwazji wojsk hitlerowskich na terytorium Związku Radzieckiego w 1941, radzieccy dyplomaci zostali wydaleni, i budynek został zamknięty. Od czerwca 1942 w budynku mieściło się Ministerstwo Rzeszy do spraw Okupowanych Terytoriów Wschodnich (Reichsministerium für die besetzten Ostgebiete), którym kierował Alfred Rosenberg. W lutym 1944 budynek został zbombardowany przez aliantów.

Okres RFN

Ambasada ZSRR w Republice Federalnej Niemiec początkowo (w latach 1955–1975) mieściła się w byłym hotelu Rolandseck-Groyen (z XIX w.) w Remagen-Rolandseck przy Bundesstraße 9, następnie do 1999 w Bonn-Bad Godesberg przy Waldstr. 42 (1991–2000 Ambasada Federacji Rosyjskiej). W okresie międzywojennym w budynku (zbud. w latach 1908–1910) mieściło się sanatorium kolejarzy (Eisenbahner-Erholungsheim), zaś w latach 1949–1950 – pierwsza siedziba prezydentów RFN (Karl Arnold, Theodor Heuss). Na jej terenie w latach 1984–1990 wybudowano kompleks budynków administracyjno-mieszkalnych ambasady, w których obecnie mieści się Konsulat Generalny Rosji w Bonn.

W 1971 władze ZSRR kupiły za 2,6 mln marek od przemysłowca Alexandra Wertha położony nieopodal ambasady przy Venner Straße 31 dom z przeznaczeniem na rezydencję ambasadora. Pierwszym z lokatorów był ambasador Walentin Falin.

Powołane w 1958 przedstawicielstwo handlowe mieściło się w Kolonii przy Aachener Straße 240-244 oraz Friedrich-Engels-Straße 5.

Okres radzieckiej strefy okupacyjnej w Niemczech

Od 1946 funkcjonowało Biuro Konsularne ZSRR (Konsularbüro) przy Radzieckiej Administracji Wojskowej w Niemczech (Sowjetische Militäradministration in Deutschland, Советская военная администрация в Германии) w Berlin-Karlshorst.

Okres NRD

Po wojnie i ustanowieniu stosunków dyplomatycznych z NRD w 1949^{[uwaga 6]}, na terenie dotychczasowego przedstawicielstwa handlowego oraz ruin b. hotelu Bristol^{[uwaga 7]} (1891-1944), Związek Radziecki postanowił zbudować nowy budynek ambasady. Projekt wykonali architekci – Anatolij Striszewski (Анатолий Стришевский), główny architekt Ministerstwa Spraw Zagranicznych ZSRR, i Frīdrihs Skujiņš^[7]. W latach 1949–1951 został wybudowany kompleks budynków składający się z trzech części symetrycznych z fasadą pokrytą kamieniem. W centrum umieszczono główny budynek z portykiem. Został zbudowany w stylu stalinowskim, zwany również klasycyzmem socjalistycznym z elementami klasycyzmu berlińskiego z początku XIX wieku. Wewnątrz budynek został bogato zdobiony; jego centrum stanowi używana do uroczystych przyjęć i uroczystości reprezentacyjna sala wraz z kopułą ze szklanej mozaiki. Powierzchnia wszystkich sal na I piętrze wynosi 1500 m². W budynku pomieszczono też salę widowiskowo-koncertową na 400 miejsc. Inauguracja nowej ambasady miała miejsce w listopadzie 1952 z okazji obchodów 35. rocznicy Rewolucji Październikowej. To był pierwszy nowy budynek w zachodniej części Unter den Linden bezpośrednio po II wojnie światowej, w pobliżu zniszczonych byłych ambasad Francji, Anglii i Ameryki. W latach 1953–1955 ambasador pełnił jednocześnie funkcję Wysokiego Komisarza ZSRR w Niemczech (Hoher Kommisar der UdSSR in Deutschland, Верховный комиссар СССР в Германии).

W następnych dziesięcioleciach, w budynku mieściła się misja dyplomatyczna ZSRR w NRD. W 1954 odbyła się tam konferencja ministrów spraw zagranicznych czterech zwycięskich mocarstw w czasie II wojny światowej (ZSRR, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji). W latach 1970–1971 prowadzono rozmowy na temat statusu Berlina Zachodniego.

W latach 60., 70. i 80. XX wieku w pobliżu głównego budynku, wybudowano szereg obiektów, m.in. szkoły (adaptacja w 1950), przedstawicielstwa handlowego (1952), przedstawicielstwa Aerofłot (1968) przebudowanego w 2013 na dom rosyjskiej gospodarki, basenu (1982), centrum kultury radzieckiej (1984) i budynku mieszkalnego przy Behrenstraße 68-70 (koniec lat 90.)^{[uwaga 8]}. W trakcie realizacji jest budynek biurowy ambasady przy Behrenstraße 62-63.

Po upadku Związku Radzieckiego, cały kompleks budynków przeszedł w posiadanie Federacji Rosyjskiej.

Ambasada dysponowała domem wczasowym „Haus am See” nad jez. Liepnitzsee, położonym na granicy miasta Bernau, ochranianym przez posterunek wartowników z pułku wartowniczego Stasi im. Feliksa Dzierżyńskiego (Wachregiment „Feliks Dzierzynski“).

Ochronę obiektów, oprócz sił bezpieczeństwa ZSRR, zabezpieczał Wydział 20 II Głównego Wydziału (Hauptabteilung II – HA II) Stasi, kontrwywiadu^[8]; 184 funkcjonariuszy (1988).

Okres po zjednoczeniu Niemiec

Po zjednoczeniu Niemiec w 1990, budynkowi ambasady w Berlinie przy Unter den Linden obniżono status na oddział (Außenstelle) ambasady w Bonn. Siedzibą przeniesionej głównej misji dyplomatycznej Rosji w Niemczech stał się dopiero w 1999 r.

Funkcjonują konsulaty:

• Konsulat Generalny w Bonn: Waldstr. 42
• Konsulat Generalny we Frankfurcie nad Menem: Eschenheimer Anlage 33/34
• Konsulat Generalny w Hamburgu: Am Feenteich 20
• Konsulat Generalny w Lipsku: Turmgutstr. 1
• Konsulat Generalny w Monachium: Maria-Theresia-Straße 17

Federacja Rosyjska czasowo utrzymywała też Konsulat Generalny w Rostocku: Thunenstraße 3 (2001)